Chuyển đổi số vì người dân: Mỗi thủ tục hành chính thêm nhanh, thêm minh bạch

Chuyển đổi số - động lực thay đổi cách phục vụ của chính quyền

Nếu như trước đây người dân phải đến tận nơi, xếp hàng, nộp hồ sơ giấy, thì nay chỉ với vài thao tác trên điện thoại, thủ tục hành chính có thể được giải quyết nhanh gọn và minh bạch hơn bao giờ hết.

Câu chuyện của bà Nguyễn Thị Lan, 48 tuổi, phường Yên Hòa, Hà Nội là một ví dụ: Tôi nộp hồ sơ cấp lại giấy kết hôn qua Cổng Dịch vụ công, chỉ hai ngày sau đã có kết quả gửi về tận nhà. Không còn cảnh chen chúc, chờ đợi như trước.

Đoàn công tác Bộ KH&CN khảo sát thực tế tại Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Phù Liễn, TP Hải Phòng. (ảnh: mst.gov.vn).

Đó chính là giá trị cốt lõi của chuyển đổi số, đưa người dân vào vị trí trung tâm, để công nghệ phục vụ chứ không làm khó.

Đề án "Tuyên truyền, phổ biến, nâng cao chất lượng về cung cấp và sử dụng hiệu quả dịch vụ công trực tuyến đến năm 2025, định hướng đến năm 2030" ban hành cuối năm 2024 cũng nhấn mạnh, mục tiêu đến năm 2030 đạt 100% cơ quan nhà nước, tổ chức cung cấp dịch vụ công trực tuyến liên tục cải tiến chất lượng để phục vụ người dân tốt nhất. 70% người dân trưởng thành sử dụng dịch vụ công trực tuyến. 100% học sinh trung học phổ thông, sinh viên trên toàn quốc được phổ cập kiến thức và kỹ năng sử dụng dịch vụ công trực tuyến thông qua các hoạt động học tập, bồi dưỡng, tập huấn.

Theo đó, chuyển đổi số giúp chính quyền chuyển vai từ "quản lý" sang "phục vụ". Khi mọi thủ tục đều được thực hiện và giám sát trực tuyến, người dân cảm nhận rõ ràng hơn về sự minh bạch và trách nhiệm của cơ quan công quyền.

Vai trò trung tâm của chuyển đổi số trong cải cách hành chính

Chuyển đổi số không chỉ là bước tiếp theo của cải cách hành chính, mà chính là động lực cốt lõi để tái cấu trúc toàn bộ quy trình.

Thay vì “số hóa” những quy trình cũ, các cơ quan nhà nước đang thiết kế lại thủ tục theo tư duy số, cắt giảm các khâu trung gian, loại bỏ giấy tờ không cần thiết và kết nối dữ liệu liên thông.

Ông Nguyễn Đức Hiển, chuyên gia cải cách hành chính, phân tích: Nếu như cải cách hành chính là thay đổi cách làm, thì chuyển đổi số là thay đổi cách nghĩ. Khi dữ liệu được kết nối, người dân chỉ cần khai một lần, dùng nhiều nơi. Đó là bước tiến về tư duy quản trị quốc gia.

Chính nhờ tư duy đó, Việt Nam đang hình thành nền hành chính số dựa trên dữ liệu, trong đó mọi thông tin của người dân từ dân cư, đất đai, bảo hiểm, y tế đến giáo dục đều được quản lý thống nhất.

Điều này giúp giảm tới 30-50% thời gian giải quyết hồ sơ, tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng chi phí xã hội mỗi năm.

Người dân - trung tâm của hành trình số

Tác động rõ rệt nhất của chuyển đổi số nằm ở sự hài lòng của người dân. Ông Nguyễn Văn Phong, tài xế taxi ở Cầu Giấy, Hà Nội, kể: Trước đây muốn đổi bằng lái xe, tôi phải đi sớm, xếp hàng. Giờ chỉ cần lên mạng nộp hồ sơ, thanh toán lệ phí, nhận bằng qua bưu điện. Tôi thấy chính quyền giờ tiện và văn minh hơn hẳn.

Trung tâm phục vụ hành chính công tỉnh Kon Tum (trước đây) nay là tỉnh Quảng Ngãi (ảnh: baochinhphu.vn).

Được biết, hàng năm, Bộ Nội vụ sẽ công bố kết quả Chỉ số hài lòng của người dân đối với sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước, Chỉ số cải cách hành chính của các bộ, cơ quan ngang bộ. Đây là thước đo độ “hài lòng” của người dân với dịch vụ công nói chung và dịch vụ công trực tuyến nói riêng.

Chị Lê Minh Hương, chủ cửa hàng kinh doanh online tại Ninh Bình cho biết: Đăng ký hộ kinh doanh giờ chỉ mất vài phút. Tôi làm ngay trên điện thoại, có mã số thuế sau một ngày. Cảm giác như chính quyền đang đồng hành cùng mình.

Từ thực tế trên cho thấy, chuyển đổi số không chỉ giúp tiết kiệm thời gian, mà còn tăng niềm tin của người dân vào cơ quan công quyền.

Dữ liệu kết nối: Nền tảng của hành chính thông minh

Một trong những thành quả nổi bật của chuyển đổi số là liên thông dữ liệu giữa các bộ, ngành và địa phương. Trước đây, mỗi thủ tục hành chính là một “hồ sơ giấy khép kín”, nay đã trở thành một mắt xích trong hệ sinh thái dữ liệu dùng chung.

Anh Trần Quốc Tuấn, công nhân ở Bắc Ninh, kể: Khi làm khai sinh cho con, hệ thống tự điền thông tin cha mẹ từ dữ liệu dân cư. Không phải photo sổ hộ khẩu hay CMND nữa. Chưa đến 10 phút đã xong.

Sự kết nối giữa Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đất đai, doanh nghiệp, bảo hiểm xã hội, y tế… giúp giảm hơn 2.000 yêu cầu về giấy tờ trùng lặp trên toàn quốc.

Cán bộ xử lý hồ sơ cũng được hỗ trợ tự động tra cứu, tránh sai sót, gian lận và rút ngắn thời gian.

Ở nhiều địa phương, để chuyển đổi số không chỉ diễn ra “trên giấy”, các Tổ công nghệ số cộng đồng đã trở thành cầu nối quan trọng.

Hướng dẫn người dân cài đặt, sử dụng ứng dụng VneID. (Ảnh: tuoitrethudo.vn).

Theo đó, tại các địa phương, các đoàn viên, hội viên phụ nữ, cựu chiến binh cùng tham gia hướng dẫn người dân cài ứng dụng VNeID, tạo tài khoản, nộp hồ sơ trực tuyến.

Người dân không chỉ thụ hưởng, mà còn trở thành chủ thể của chuyển đổi số.

Chuyển đổi số không chỉ giúp người dân thuận tiện, mà còn mở rộng môi trường kinh doanh minh bạch, hiệu quả hơn.

Bà Phạm Nguyệt Hằng, Giám đốc Công ty dược Anvy tại Hà Nội cho biết: Công ty tôi giờ không phải cử người đi xin giấy phép xuất tờ nhập khẩu. Tất cả làm online, ký số, nộp lệ phí điện tử. Một tuần làm việc rút xuống còn 2 ngày.

Chuyển đổi số trong hành chính đã giúp doanh nghiệp tiết kiệm khoảng 30% thời gian và 20% chi phí, đồng thời hạn chế tiêu cực, nhũng nhiễu.

Khi mọi thủ tục hành chính chuyển sang môi trường mạng, niềm tin số trở thành yếu tố then chốt. Chính phủ cũng đang hoàn thiện Luật Dữ liệu cá nhân, xây dựng Khung bảo mật cấp độ 4 cho các hệ thống thông tin quan trọng, nhằm củng cố nền tảng niềm tin trong giao dịch số.

Từ những hồ sơ được nộp trực tuyến đầu tiên, đến hàng triệu giao dịch được xử lý mỗi ngày, chuyển đổi số đang làm thay đổi sâu sắc nền hành chính Việt Nam. Không chỉ giúp tiết kiệm thời gian, chi phí, mà còn xây dựng một chính quyền gần dân, minh bạch và đáng tin cậy hơn.

Bà Nguyễn Thị Lan ở TP Hải Phòng nói giản dị: Giờ làm giấy tờ không còn phiền hà như trước. Tôi thấy mình được phục vụ thực sự. Và chính câu nói đó là minh chứng sống động nhất cho vai trò không thể thay thế của chuyển đổi số trong hành trình kiến tạo một nền hành chính phục vụ./.