Cuộc cách mạng người máy và thách thức con người

Pepper thức dậy và nói: "Xin chào, tôi là người máy hình người. Tôi cao 1m2. Tôi sinh ra ở Aldebaran, Paris. Bạn có thể hỏi tôi bất cứ câu hỏi nào mà bạn muốn."

Michael Szollosy, người nghiên cứu tác động xã hội và ảnh hưởng văn hóa của người máy, vừa bấm nút khởi động một sản phẩm mới của trung tâm người máy Sheffield, trường đại học Sheffield.

Ông hỏi: "Anh làm nghề gì, Pepper"?

"Con người."

"Anh làm người ư?" tôi chen vào.

"Dĩ nhiên là không," Pepper nói, "nhưng chúng ta không nên nói về việc này."

Tôi nói thực sự không nên và hỏi anh ấy nghĩ gì về Paris.

"Bạn có thể vuốt ve, ví dụ đầu tôi và tay tôi," Pepper trả lời.

"Rất Paris," tôi quan sát, vuốt ve các cảm biến trên đỉnh của Pepper.

"Tôi thích anh chạm vào vào đầu tôi."

"Anh vừa thét lên đấy, Pepper."

Mark Mardell gặp gỡ Milo

"Tôi thấy tôi giống như một con mèo."

Pepper là một người máy mỏng, màu trắng, với các tay bằng xương, cơ thể bằng nhựa và cặp mắt lớn màu đen.

Ông Szollosy nói: "Con người không cần quá nhiều thứ để xác định vật thể sống."

"Vì vậy mà chúng ta luôn nhìn thấy một khuôn mặt với chỉ một vài chấm đen và một dòng bên dưới."

"Mọi người nói anh ta đang cười với tôi mặc dù miệng anh ấy không hề chuyển động. Nhưng đó là cách mà con người đánh đồng sự việc với nhau."

"Chúng ta phát minh ra những điều này. Người máy được phát minh trong tưởng tượng rất lâu trước khi được tạo ra trong phòng thí nghiệm".

Dự án này không chú trọng nhiều vào việc phát triển công nghệ mà đầu tư nghiên cứu cách chúng ta giao tiếp với nó. Hầu hết những người làm việc trong lĩnh vực này đã bị thuyết phục rằng Pepper và các bạn của anh ấy sẽ có ý nghĩa lớn với tất cả mọi người. Những người máy này sẽ thay đổi cách chúng ta làm việc, cách chúng ta sống và thậm chí là cách chúng ta tương tác với nhau.

"Tôi nghĩ là người máy sẽ càng ngày càng đảm nhiệm nhiều các công việc mà con người hay làm," Giáo sư Tony Prescott, Giám đốc Trung tâm, phát biểu.

"Rất nhiều người Đông Âu đang dọn cỏ trên các cánh đồng vì không ai ở Anh muốn làm. Việc này có thể được tự động hóa. Đây là việc hoàn hảo cho một người máy."Bây giờ chúng ta đang ở giai đoạn chuyển giao.

Những tiến bộ trong AI (trí tuệ nhân tạo) sẽ giúp người máy làm được nhiều việc hơn nữa.

Nhưng vẫn chưa thấy có sự tiến bộ nào so với dự đoán của mọi người 50 năm trước.

Một máy tính có thể thật sự thông minh- dễ dàng đánh bại một kiện tướng cờ vua và bây giờ là chiến thắng ở môn Go.

Nhưng một người máy làm quản gia, có thể pha một cốc cà phê và tắm cho bạn, vẫn là ngoài tầm với.

Đe dọa lớn nhất từ người máy có lẽ là việc lấy hết việc làm của con người

Các ý tưởng về người máy khá kích thích và đáng sợ. Nó là một phần lí do ẩn sau trung tâm này.

Sau sự phát triển của thực phẩm biến đổi gen, được biết đến trên các báo lá cải là "thực phẩm Frankenstein ", và sau phản ứng dữ dội chống lại loại thực phẩm này, mọi người quyết định kêu gọi một vài chương trình đào tạo về loại thực phẩm này.

Theo ông Szollosy, con người đang sợ hãi những điều không đúng. Ông than thở rằng bất cứ câu chuyện nào về người máy cũng đi kèm với hình ảnh của kẻ hủy diệt.

"Nếu trí tuệ nhân tạo muốn chiếm lĩnh thế giới, bài trừ con người, có nhiều cách hiệu quả hơn để làm điều này."

"Chúng tôi có thể dễ dàng đánh bại những người máy hai chân sử dụng súng. Những con quái vật người máy Dalek không thể leo cầu thang."

"Công việc của tôi là làm cho mọi người biết được những việc không nên sợ hãi và cũng giải thích rằng người máy có thể đảm nhiệm 60% công việc của con người trong vòng 20 năm nữa. Đây mới là mối quan tâm thật sự, nếu chúng ta không cơ cấu lại xã hội để thích ứng với điều đó." Giáo sư Prescott hy vọng người máy là một phần giải pháp cho một vấn đề đang ám ảnh các chính trị gia. "Chúng ta thiếu những người chăm sóc được đào tạo và họ thường là những người nhập cư," ông nói.

"Những việc này thường bị trả lương thấp."

"Chất lượng sống của những người cần được chăm sóc thấp và chất lượng sống của những người làm công việc chăm sóc cũng thấp."

"Tôi muốn bảo vệ quyền được tiếp xúc của con người trong luật pháp nhưng những người bị mất trí nhớ sẽ cần nhiều sự giúp đỡ cơ học và nhiều việc trong số này có thể được làm bởi các người máy."

Paro là người máy giao tiếp có lớp đệm lông

Milo, với một cơ thể mập mạp và một khuôn mặt di động dưới mái tóc kiểu anime, được thiết kế bắt chước các cách thể hiện của con người để giúp đỡ trẻ em mắc chứng tự kỷ.

Nhưng có một số biểu cảm của Milo mà tôi chưa bao giờ thấy ở người thực.

Các người máy MiRo dễ thương hơn nhiều, nhìn giống con chó, con lừa hoặc con thỏ.

"MiRo được thiết kế bắt chước hành vi của con vật," Tiến sĩ James Law, nhà thử nghiệm cao cấp của trung tâm Sheffield nói.

"Việc điều trị các bệnh nhân, đặc biệt là người cao tuổi, mắc bệnh Alzheimer và bệnh mất trí nhớ, hơi giống điều trị vật nuôi. Việc này có nhiều ý nghĩa với người cần nhiều sự tương tác xã hội hơn trong cuộc sống của họ."

Tuy vậy thì các người máy MiRo không được mềm mại lắm. Không giống như Paro. Tôi có thể nói rằng đấy là con hải cẩu đồ chơi khá tinh vi với một lớp lông bao phủ. Paro sẽ rít lên khi bạn chạm vào các cảm biến, nhấp nháy đôi mắt to màu đen khi bạn vuốt ve.

Tiến sỹ Emily Collins quan tâm đến việc sử dụng những người máy như vậy ở những nơi chăm sóc trẻ em, nơi mà các con vật thật hoặc thậm chí lông thú cũng gây nguy hiểm.

"Tôi muốn biết cơ chế nào đang xẩy ra giữa con người và động vật mà làm tăng sự giải phóng neuropeptide. Nhờ sự giải phóng này mà họ cần ít thuốc giảm đau hơn," cô nói. "Có thể sao chép được điều đó vào trong điều trị trẻ em, nơi không thể có động vật, là một điều tuyệt vời." "Tôi không nhìn thấy điều này ở những người máy có hình người, ngoại trừ thực tế là mọi người thích hình thức và kiểu dáng của người máy như vậy."

"Khi bạn tạo ra người máy giống như con người, mọi người mong đợi là người máy sẽ làm được những việc giống như người bình thường nhưng chúng ta không thể sao chép được điều đó."

Nhiều công đoạn sản xuất xe hơi đã được tự động hóa, và điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?

Đây thực sự là một cuộc tranh luận thú vị và một ngày nào đó, chúng ta sẽ phải đối mặt với một trong các vấn đề được đề cập đến. Nhưng có những vấn đề cấp bách hơn.

Nếu Tiến sỹ Szollosy đúng và người máy đảm nhiệm 60% công việc vào năm 2037, ông ấy nghĩ điều gì sẽ xảy ra? "Việc làm sẽ biến mất," ông nói. "Sẽ có nhiều người thất nghiệp hơn. Có lẽ chúng ta cần xây dựng lại xã hội để trở nên tốt đẹp, không phải thành điều tồi tệ".

Tiến sỹ Prescott cho rằng: "Nếu mọi người không thể bán sức lao động, khi đó toàn thị trường sẽ phải đấu tranh vì nhà sản xuất vẫn cần người mua. Có lẽ chúng ta cần trả tiền cho người tiêu dùng, có thể thông qua một số thu nhập cơ bản."

"Tôi nghĩ chúng ta không thể tránh khỏi con đường đó. Đây là tin tốt".

"Bây giờ tồn tại một khả năng là chúng ta đưa tất cả các việc mà chúng ta không thích làm cho người máy và những sản phẩm mang trí tuệ nhân tạo."

Khái niệm "sự cơ bản" có thể đối mặt với sự phản đối lớn về chính trị.

Nhưng đáng chú ý là nhiều người làm việc trong lĩnh vực này nghĩ rằng sẽ có vài lựa chọn thay thế, thậm chí phải có cuộc khủng hoáng kinh tế trước khi nó được thực hiện nghiêm túc.

Điều này không giống như các câu hỏi thú vị về tương lai của quyền người máy hay ý thức. Những vấn đề này đang tiến về phía chúng ta, có thể nói, với tốc độ và sự tàn phá như Kẻ Hủy Diệt.Các nhà chính trị chính thống chỉ mới bắt đầu chú ý đến vấn đề này.

Mark Mardell (BBC)