Cuộc đua bán lẻ điện máy, kẻ còn người mất.

Trong cuộc chạy đua cạnh tranh khốc liệt của thị trường điện tử, điện máy, chỉ trong vòng chưa đầy 5 năm qua, thị trường đã chứng kiến nhiều thương hiệu đình đám phải “ ngã ngựa”. Tuy nhiên thực tế thì doanh thu ngành điện máy vẫn đang tăng trưởng đều, nhưng đằng sau con số đó là gì?

Cạnh tranh khốc liệt và xu hướng M&A

Năm 2015 mới trôi qua chưa đầy một tháng, nhưng thị trường bán lẻ điện máy trong nước đã được "khuấy động" bởi 3 sự kiện nổi bật.

Sự kiện thứ nhất là tập đoàn Vincom với thành viên mới là VinPro sẽ nhảy vào lĩnh vực bán lẻ điện máy. Trước đó trong năm 2014, Vingroup đã có những bước tiến mạnh mẽ nhằm thâm nhập vào thị trường bán lẻ bằng việc mua lại chuỗi siêu thị Ocean Mart, Khang Gia Trading - chủ đầu tư của trung tâm thương mại Grand Mall, và mới đây nhất là nhận chuyển nhượng điểm kinh doanh chuỗi siêu thị 79 từ Tập đoàn Alphanam.

Sự kiện thứ 2 là Nguyễn Kim đã chính thức lộ diện chuyện liên minh với Central Group (Thái Lan) thông qua Power Buy, thành viên của tập đoàn Central có nhiều kinh nghiệm về bán lẻ hàng điện máy tại Thái Lan.

Có thể thấy, xu hướng M&A (mua bán và sáp nhập) là điểm nhấn của 2 sự kiện này.

Sự kiện thứ 3 là việc chuỗi siêu thị TopCare đồng loạt đóng cửa không rõ lý do.

Trong giấy đăng ký kinh doanh thay đổi lần thứ 8 của CTCP Đầu tư và thương mại Ngôi Sao Châu Á - chủ quản của Topcare, ba cổ đông sáng lập của Topcare gồm các ông Ngô Việt Dũng, Trần Việt Hải và Trần Trung Chính (Tổng giám đốc) đều đã chuyển nhượng toàn bộ cổ phần của mình.

Động thái này của Topcare có thể là sự hụt hơi trong cuộc chạy đua gay gắt với các siêu thị điện máy khác trên thương trường, hay do mâu thuẫn nội bộ trong chính doanh nghiệp như lời đồn? Trước tình hình ban lãnh đạo của công ty chưa xuất đầu lộ diện công bố thông tin chính thức, rất nhiều câu hỏi đã được dư luận đặt ra.

Trong giới kinh doanh bán lẻ điện máy, ai cũng hiểu rằng tỉ suất lợi nhuận của ngành này không cao, chỉ rơi vào khoảng 2 - 5% và giải pháp tốt nhất để tăng trưởng là phải mở rộng quy mô, chủ yếu thông qua việc tăng số lượng cửa hàng. Với Nguyễn Kim, sau gần 2 năm không mở thêm trung tâm mới, chuỗi điện máy này có lẽ đã cảm thấy “đuối” và cần trợ lực từ hoạt động M&A.

Trong ngành điện máy, để tồn tại các doanh nghiệp phải liên tục mở rộng quy mô. Phải chăng Nguyễn Kim đã đạt đến giới hạn khi không có sự tăng trưởng quy mô từ năm 2013?

Chuyên gia thương hiệu Hoàng Tùng từng nhận định, M&A và liên doanh là cách thức tốt để doanh nghiệp có thể mở rộng quy mô nhanh chóng cũng như tăng sức mạnh để phát triển. Những doanh nghiệp bán lẻ có được sự hậu thuẫn từ những ông lớn có tài chính hùng mạnh sẽ tạo sức ép lên những doanh nghiệp nhỏ hơn.

Còn theo các chuyên gia kinh tế, thương vụ này và hàng loạt vụ khác cho thấy thị trường bán lẻ Việt Nam đã bước vào thời kì cạnh tranh khốc liệt.Thực tế cho thấy, công việc kinh doanh của các doanh nghiệp điện máy tại Việt Nam.

Trong bảng xếp hạng các Doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam 2014 (VNR500), Ngoại trừ "tân binh" VHC lần đầu góp mặt đã đứng thứ 3 trong số các nhà bán lẻ điện máy lớn, hầu hết các hãng điện máy đều bị tụt hạng so với năm trước.

Với một Nguyễn Kim đang dần tụt lại, Cao Phong (chuỗi điện máy Chợ Lớn), Thiên Hòa đang dần chiếm ưu thế ở phía Nam và VHC (chuỗi điện máy HC) đang vượt trội ở phía Bắc.

Khi sức ép càng lớn, doanh nghiệp bán lẻ càng phải tìm ra lợi thế cạnh tranh của mình để tồn tại và phát triển.

Để tiếp tục tồn tại, các doanh nghiệp điện máy đã bị cuốn vào cuộc chiến mở rộng số lượng siêu thị nhằm chiếm lĩnh địa bàn trước các đối thủ.

Năm 2014, những tên tuổi lâu đời như điện máy Chợ Lớn, Trần Anh, Pico, Viễn Thông A, Mediamart liên tục mở rộng quy mô. Trong năm nay, Mediamart đã nâng tổng số siêu thị của mình từ 10 lên 16 trung tâm, Pico từ 4 lên 7 trung tâm, Trần Anh từ 9 lên 16 trung tâm, VHC từ 8 lên 14 trung tâm…

Khi mật độ siêu thị điện máy ở thành phố chính đã trở nên quá dày đặc thì chiến trường chính dần được kéo về các khu vực nông thôn, tỉnh lẻ. Các chuỗi siêu thị đang tích cực mở rộng để “giành lấy địa bàn” trước đối thủ. Tại các tỉnh, thành có nhu cầu không lớn bằng Hà Nội hay Tp Hồ Chí Minh, những siêu thị điện máy đi trước sẽ chiếm được lợi thế hơn kẻ đến sau rất nhiều.

Dịch chuyển ra khỏi trung tâm trở thành xu hướng của các nhà bán lẻ, trong số 3 siêu thị mới mở của Pico, có 2 ở Việt Trì, 1 ở Phúc Yên. VHC triển khai ở Vinh - Nghệ An, còn Trần Anh thì mở rộng tại các thành phố Ninh Bình, Phú Thọ, Nam Định, Nghệ An, Hải Dương, Hải Phòng, Bắc Ninh,…

Một vấn đề khác làm đau đầu các doanh nghiệp điện máy là bài toán quản lý chi phí, trong đó vấn đề lớn nhất là chi phí thuê mặt bằng. Cũng vì lý do này,không ít tên tuổi điện máy đã phải “ra đi” vì không chịu nổi các khoản lỗ, lợi nhuận không bù đắp nổi chi phí. Có thể kể tới khá nhiều cái tên đang yếu dần hoặc đã biết mất khỏi thị trường như Việt Long, Top Care, Best Carings, Home One,…

Đại diện của VHC, một doanh nghiệp nắm trong tay quỹ đất khá lớn nhờ tận dụng thời cơ từ những năm thị trường bất động sản đóng băng cho biết, công ty đã tiết kiệm được rất nhiều chi phí trong việc triển khai siêu thị mới. Đây thực sự là con át chủ bài của công ty này trong chiến lược cạnh tranh với các trung tâm điện máy khác.

Chọn lọc tự nhiên

Dù hầu hết các doanh nghiệp điện máy lớn đang gặp khó khăn, không đồng nghĩa với việc là thị trường điện máy không tiềm năng. Sự tăng trưởng về doanh số từng quý và đặc biệt là sự tham gia của doanh nghiệp ngoại là minh chứng cụ thể nhất cho tiềm năng của ngành này.

Tuy nhiên, để có thể phát triển và bắt kịp xu thế chung, ngành bán lẻ điện máy cần trải qua những cuộc tái cấu trúc, trong đó xu thế M&A là không thể tránh khỏi.Sau những cuộc chọn lọc tự nhiên, thị trường sẽ có câu trả lời, và chỉ có những doanh nghiệp nào có nguồn lực mạnh mẽ, hướng đi bài bản mới có thể sống sót.

Nha Trang ( Tổng hợp)