Đổi mới sáng tạo - 'lá chắn' giúp con người không bị AI thay thế

Giáo dục đại học cần tập trung đào tạo những con người "không thể bị thay thế", trong đó động lực chính là đổi mới sáng tạo.

Ngày 26/12, Đại học Quốc gia TPHCM tổ chức hội nghị thường niên năm 2025, quy tụ đông đảo nhà quản lý, nhà khoa học và đối tác.

GS.TS. Nguyễn Thị Thanh Mai, Giám đốc Đại học Quốc gia TPHCM nêu thông điệp tại hội nghị thường niên 2025.

Trong diễn văn chính tại hội nghị, GS.TS. Nguyễn Thị Thanh Mai, Giám đốc Đại học Quốc gia TPHCM, nhấn mạnh thông điệp xuyên suốt đổi mới sáng tạo chính là giá trị cốt lõi giúp con người không bị trí tuệ nhân tạo (AI) thay thế.

Theo bà Mai, từ trước đến nay, giáo dục luôn đối mặt với một khó khăn: Chúng ta dựa vào tri thức của quá khứ để dạy học trò ở hiện tại, trong khi lại kỳ vọng họ giải quyết những vấn đề của tương lai.

Trong bối cảnh AI phát triển với tốc độ chưa từng có, mâu thuẫn giữa nhịp đổi mới của xã hội và cấu trúc truyền thống của giáo dục đại học ngày càng bộc lộ rõ rệt, buộc các trường đại học phải đặt lại câu hỏi: giá trị nào của con người là không thể bị thay thế?

Câu trả lời, theo GS Mai, nằm ở năng lực đổi mới sáng tạo. Giáo dục đại học cần tập trung đào tạo những con người “không thể bị thay thế” thông qua giáo dục cá thể hóa ở quy mô lớn, phát triển tư duy hệ thống, khả năng tự học, tư duy độc lập và năng lực hành động tạo ra tác động tích cực cho xã hội.

"Khát vọng đổi mới sáng tạo vì một Việt Nam hùng cường không chỉ dừng lại ở lời hiệu triệu, mà đã trở thành mệnh lệnh sống còn để bứt phá tăng trưởng, giúp Việt Nam vượt qua bẫy thu nhập trung bình trong bối cảnh thời gian dành cho chặng đường này chỉ còn khoảng hai thập kỷ", Giám đốc Đại học Quốc gia TPHCM khẳng định.

Theo bà Mai, nhu cầu về nhân tài và tri thức của đất nước chưa bao giờ mạnh mẽ như hiện nay. Do đó, Đại học Quốc gia TPHCM không chỉ dừng lại ở vai trò một cơ sở giáo dục đại học xuất sắc, mà phải trở thành đơn vị dẫn dắt về khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, góp phần kiến tạo tương lai phồn vinh, hạnh phúc hơn cho các thế hệ mai sau.

Hội nghị thường niên Đại học Quốc gia TPHCM năm 2025.

GS.TS. Nguyễn Thị Thanh Mai cho biết, để hiện thực hóa mục tiêu đưa Đại học Quốc gia TPHCM vào tốp 100 đại học hàng đầu châu Á vào năm 2030, xứng đáng với vai trò “đầu tàu” cùng TPHCM, toàn hệ thống xác định ba trọng tâm chiến lược.

Thứ nhất, thúc đẩy mạnh mẽ mô hình hợp tác “3 nhà” (nhà trường – nhà khoa học – doanh nghiệp) nhằm chuyển hóa kết quả nghiên cứu thành ứng dụng thực tiễn, ưu tiên phát triển các lĩnh vực khoa học cơ bản gắn với công nghệ chiến lược, đào tạo nguồn nhân lực tinh hoa và tạo ra các sản phẩm khoa học công nghệ có tầm vóc.

Thứ hai, tăng cường liên kết và hội nhập quốc tế, mở rộng hợp tác với các đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp hàng đầu thế giới; thu hút chuyên gia quốc tế; tạo môi trường học thuật tiên tiến cho giảng viên và người học; đồng thời gia tăng thu hút sinh viên quốc tế.

Đại học Quốc gia TPHCM sẽ đóng vai trò hạt nhân hình thành các diễn đàn, hội thảo khoa học công nghệ quốc tế thường niên của TPHCM, kết nối tri thức, công nghệ, doanh nghiệp và nhà đầu tư toàn cầu.

Thứ ba, đẩy mạnh đổi mới giáo dục, chuyển đổi số và tích hợp công nghệ hiện đại vào quản trị và đào tạo, hướng tới xây dựng môi trường học tập thông minh, khuyến khích sáng tạo và học tập suốt đời.

Việc đánh giá người học sẽ từng bước chuyển từ thi cử chuẩn hóa sang đánh giá đa chiều, dựa trên quá trình học tập, nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và trải nghiệm nghề nghiệp.

Tân sinh viên Trường Đại học Bách khoa, Đại học Quốc gia TPHCM tại lễ khai giảng năm học 2025-2026.

Cũng tại hội nghị, Giám đốc Đại học Quốc gia TPHCM cho biết, bức tranh phát triển của hệ thống này trong năm qua ghi nhận nhiều kết quả tích cực.

Uy tín và vị thế quốc tế của đại học này tăng hơn 100 bậc trên các bảng xếp hạng uy tín, thuộc nhóm 801-850 thế giới và xếp thứ 175 châu Á.

Đại học Quốc gia TPHCM mở mới 16 ngành đào tạo, trong đó có 3 ngành liên ngành, liên trường; phát triển các ngành chiến lược như Thiết kế vi mạch, Công nghệ bán dẫn, đường sắt; tiếp tục dẫn đầu cả nước về kiểm định quốc tế với 174 chương trình được công nhận.

Trong lĩnh vực khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, toàn hệ thống đạt hơn 3.288 bài báo quốc tế thuộc cơ sở dữ liệu Scopus; thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo Đại học Quốc gia TPHCM; ký kết 104 thỏa thuận hợp tác với doanh nghiệp.

Chương trình thu hút nhân tài VNU350 quy tụ 44 nhà khoa học trẻ xuất sắc, nhà khoa học đầu ngành và 58 giáo sư thỉnh giảng đến từ các đại học danh tiếng như Oxford, Trường Y Harvard, Đại học Quốc gia Singapore.