Giải 'cơn khát' nhân lực trình độ cao

TPHCM và Đà Nẵng - hai địa phương được lựa chọn đặt trung tâm tài chính quốc tế đang cần cơ chế đặc thù để thu hút nhân lực am hiểu các công nghệ mới nổi như blockchain, trí tuệ nhân tạo (AI), fintech (công nghệ tài chính), cùng tư duy mang tính toàn cầu.

Khát nhân lực

Nghị quyết về việc thành lập trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam vừa được Quốc hội thông qua, chính thức có hiệu lực từ ngày 1/9. Hai trung tâm dự kiến đặt tại TPHCM và TP Đà Nẵng, bắt đầu vận hành ngay trong năm nay. Việc xây dựng các trung tâm tài chính quốc tế được kỳ vọng đưa Việt Nam trở thành điểm đến tài chính quan trọng trong khu vực và thế giới.

Học sinh, sinh viên tìm hiểu thông tin việc làm tại gian hàng một doanh nghiệp về tài chính, ngân hàng trong chương trình hướng nghiệp tại Trường Đại học Quốc tế Sài Gòn. Ảnh: SIU

Trung tâm này giúp Việt Nam kết nối thị trường tài chính toàn cầu; thu hút tổ chức tài chính nước ngoài; tạo thêm nguồn lực mới và thúc đẩy nguồn lực hiện hữu; tận dụng cơ hội dịch chuyển dòng vốn đầu tư quốc tế để phát triển kinh tế - xã hội; đồng thời nâng cao hiệu quả thị trường tài chính trong nước theo chuẩn mực quốc tế, tạo động lực và đột phá mới cho tăng trưởng.

Trung tâm tài chính quốc tế sẽ được phép thành lập các sàn và nền tảng giao dịch như: Giao dịch hàng hóa và phái sinh hàng hóa; tín chỉ carbon; sản phẩm văn hóa, nghệ thuật; kim loại quý hiếm; sản phẩm tài chính xanh; cùng các loại hình giao dịch mới khác phù hợp với nhu cầu phát triển.

Theo ông Phan Hồng Quân, đại diện Hiệp hội Blockchain Việt Nam, khi phát triển trung tâm tài chính quốc tế, ngoài hạ tầng cứng như cơ sở vật chất, yếu tố hạ tầng mềm - đặc biệt nguồn nhân lực chất lượng cao - giữ vai trò then chốt.

Ông Quân cho biết, làm việc tại môi trường đại học giúp ông nhận thấy nhiều bạn trẻ yêu thích công nghệ mới như blockchain, AI, fintech... Tuy nhiên, cơ chế khuyến khích phát triển nhân lực trong lĩnh vực này còn hạn chế; thậm chí nhiều giảng viên chưa được tiếp cận thông tin cập nhật về công nghệ và ứng dụng của chúng.

Đại diện Hiệp hội Blockchain Việt Nam đề xuất cần xây dựng các chương trình đào tạo tiên tiến, khuyến khích học sinh, sinh viên tiếp cận giáo dục STEM ngay từ bậc trung học.

Ông Quân mong muốn TPHCM và Đà Nẵng có ngân sách phân bổ đầu tư cho nhân sự am hiểu công nghệ phục vụ trung tâm tài chính. “Con người chính là lợi thế cạnh tranh của Việt Nam, bởi chúng ta không thể so năng lực tài chính với các trung tâm lớn như Singapore, London hay New York”, ông nhấn mạnh.

Theo PGS.TS Trần Hoàng Ngân - đại biểu Quốc hội TPHCM, chỉ khi có đội ngũ nhân sự chuyên môn cao và tư duy quốc tế, các trung tâm tài chính quốc tế mới có thể vận hành hiệu quả và bền vững. Ông cho rằng, nhân lực phải “đi trước một bước” trong quá trình xây dựng mô hình trung tâm tài chính hiện đại.

Thực tế tại TPHCM cho thấy, nguồn nhân lực hiện chưa đáp ứng được yêu cầu này. Số lượng lao động có kỹ năng chuyên sâu trong các lĩnh vực như công nghệ tài chính, chuỗi khối hay quản trị tài chính quốc tế còn hạn chế, khiến thành phố gặp khó khi cạnh tranh với những trung tâm tài chính hàng đầu như Singapore hay Hồng Kông (Trung Quốc).

Từ thực tế đó, chính quyền TPHCM đặc biệt quan tâm thúc đẩy phát triển nguồn nhân lực cho trung tâm tài chính quốc tế. Trong chuyến công tác tại Mỹ mới đây, Đại học Kinh tế TPHCM (UEH) đã ký kết hợp tác chiến lược với Viện Tài chính New York (New York Institute of Finance - NYIF), một trong những tổ chức đào tạo tài chính hàng đầu thế giới.

Theo thỏa thuận, hai bên sẽ phối hợp triển khai các chương trình đào tạo thực chiến về tài chính, đầu tư và quản trị rủi ro theo chuẩn quốc tế, nhằm xây dựng đội ngũ chuyên gia, cố vấn và nhà điều hành tài chính chất lượng cao, phục vụ trực tiếp cho hoạt động của Trung tâm Tài chính Quốc tế TPHCM.

Bên cạnh đó, Trường Đại học Việt Đức tổ chức các khóa đào tạo chuyên gia cho trung tâm tài chính quốc tế với sự tham gia của cán bộ, giảng viên và chuyên gia các ngân hàng thương mại. Lớp học do các chuyên gia giàu kinh nghiệm đến từ Đức, Ngân hàng Thế giới... trực tiếp giảng dạy.

Đại diện Đại học Kinh tế TPHCM và Viện Tài chính New York (Mỹ) ký biên bản hợp tác đào tạo nhân lực trung tâm tài chính quốc tế. Ảnh: UEH

Cần cú “hích” chính sách

Theo ông Nguyễn Đình Thắng - Chủ tịch Câu lạc bộ Fintech Việt Nam, các cơ quan Nhà nước cần có chính sách cụ thể để thu hút nhân tài cho trung tâm tài chính quốc tế. Ông đề xuất TPHCM và Đà Nẵng nên thành lập các trung tâm đào tạo nhân lực theo tiêu chuẩn quốc tế.

Để làm được điều đó, ông Thắng cho rằng cần cơ chế thu hút người Việt Nam từng làm việc tại các trung tâm tài chính lớn trên thế giới trở về nước bằng chính sách đãi ngộ hấp dẫn. “Muốn thu hút nhân tài, trung tâm tài chính cần được tự chủ trong chế độ tiền lương, tương tự như mô hình hoạt động của ngành ngân hàng”, ông nói.

TS Hà Thị Thủy - Trưởng khoa Tài chính - Thương mại, Trường Đại học Kinh tế - Tài chính TPHCM, cho rằng việc đào tạo nhân lực fintech hiện nay còn thiếu sự phối hợp giữa nhà trường, hiệp hội và doanh nghiệp.

Bà đề xuất thành phố nên có ngân sách dành riêng cho việc đào tạo nhân lực chất lượng cao từ bậc học sinh, sinh viên đến đào tạo lại nhân sự đang làm việc tại các doanh nghiệp. “Việc tổ chức đào tạo cần có nguồn kinh phí ổn định, Nhà nước cần hỗ trợ để nhân lực đáp ứng được yêu cầu thị trường, bởi chương trình đào tạo hiện nay trong nhà trường vẫn thiếu tính thực tiễn”, TS Thủy nhận định.

TS Trần Quý - Viện trưởng Viện Phát triển Kinh tế số Việt Nam, đánh giá nhân lực trong lĩnh vực công nghệ tài chính đang rất thiếu. Ông cho rằng cần mở rộng quy mô đào tạo fintech tại các trường đại học, tăng cường hợp tác quốc tế trong đào tạo nhân lực, đồng thời xây dựng quỹ học bổng đủ hấp dẫn để khuyến khích sinh viên theo học lĩnh vực này.

Theo Bí thư Thành ủy TPHCM Trần Lưu Quang, việc lựa chọn nhân sự quản lý và điều hành trung tâm phải dựa trên tiêu chí nghiêm ngặt. Những nhân sự này không chỉ giỏi ngoại ngữ, mà còn phải có kiến thức sâu rộng về tài chính, đủ năng lực vận hành trung tâm theo chuẩn quốc tế. Do đó, chính quyền địa phương cần xây dựng cơ chế tài chính đặc thù và chính sách đãi ngộ phù hợp để thu hút người giỏi làm việc tại trung tâm tài chính quốc tế.