Giải pháp tổng thể cải tạo sông Tô Lịch thành công viên lịch sử - văn hóa - tâm linh

Mới đây, UBND Thành phố Hà Nội phối hợp cùng Liên hiệp các Hội khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) tổ chức Hội thảo Khoa học Quốc gia về “Giải pháp tổng thể cải tạo sông Tô Lịch thành Công viên Lịch sử - Văn hóa - Tâm linh (Công viên hữu nghị Việt - Nhật) và xây dựng các thiết chế văn hóa, hệ thống ngầm chống ngập kết hợp cao tốc ngầm dọc sông Tô Lịch”.

Toàn cảnh buổi Hội thảo.

Chủ trì hội thảo là TSKH.Phan Xuân Dũng, Bí thư Đảng Đoàn, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam; Đồng Chủ trì là Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Dương Đức Tuấn; Ông Nguyễn Tuấn Anh, Chủ tịch JVE Group, Giám đốc Trung tâm CTCS.

Tham dự hội thảo có Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Ngô Sách Thực; Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch Nước Phạm Thanh Hà; Bí thư thứ hai Ban Kinh tế - Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam Toriyama Jin; Đại diện Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA); Trưởng đại diện tại Việt nam của Tập đoàn tư vấn lớn nhất Nhật Bản Nippon Koei.

Ngoài ra, còn có các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo các cơ quan của Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Đại diện của một số Ban, Bộ, ngành Trung ương và lãnh đạo UBND Thành phố cùng các Sở, ban ngành, UBND các Quận, Huyện, Phường, Xã dọc sông Tô Lịch và các đơn vị liên quan của Thành phố Hà Nội; Đại sứ, nguyên Đại sứ Việt nam tại một số nước; Các chuyên gia, nhà khoa học thuộc các cơ quan bộ, ngành; nhà nghiên cứu, Giáo sư, Tiến sĩ thuộc các ngành chuyên môn lịch sử, văn hóa, tâm linh, phong thủy, di sản, mỹ thuật, kiến trúc, quy hoạch, thủy lợi, công nghệ, môi trường, vv... của Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam; Viện Hàn lâm Khoa học - Công nghệ Việt Nam; các Trường đại học, Viện nghiên cứu, các hội chuyên ngành, các tổ chức chính trị xã hội; các lãnh đạo một số doanh nghiệp; các đồng chí lãnh đạo, phóng viên các cơ quan thông tấn báo chí Trung ương và Hà Nội. Ông Nguyễn Tuấn Anh - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Tập đoàn Môi trường Nhật Việt - JVE Group (đơn vị đề xuất dự án) cho biết, dự án có tổng chiều dài 12,6km, bắt đầu từ nơi hợp lưu của 5 trục đường giao nhau là: Hoàng Quốc Việt - Lạc Long Quân - Võ Chí Công (đường trên cao) - Hoàng Hoa Thám - Chợ Bưởi (thượng lưu), chạy dài dọc theo sông đến điểm cuối là đập Thanh Liệt (hạ lưu).

Ông Nguyễn Tuấn Anh, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Tập đoàn Môi trường Nhật Việt (JVE).

Tại hội thảo, ông Nguyễn Tuấn Anh, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Tập đoàn môi trường Nhật Việt đã giới thiệu tóm tắt dự án đề xuất “Giải pháp tổng thể cải tạo sông Tô Lịch thành công viên lịch sử - văn hóa - tâm linh (Công viên hữu nghị Việt - Nhật) và các thiết chế văn hóa, hệ thống hầm ngầm chống ngập kết hợp cao tốc ngầm dọc sông Tô Lịch” của công ty.

Theo ông Nguyễn Tuấn Anh, dự án với 2 hợp phần chính gồm: Hợp phần hệ thống hầm ngầm chống ngập kết hợp cao tốc ngầm (ở phía dưới mặt đất) và cải tạo sông Tô Lịch thành “Công viên lịch sử - văn hóa - tâm linh” (ở phía trên sông Tô Lịch).Trong đó, hệ thống đường cao tốc ngầm hoạt động 2 chiều riêng biệt kết nối vào ra tại các điểm nút giao thông huyết mạch của Thủ đô. Hệ thống chống ngập khổng lồ bao gồm các giếng thu nước, hầm ngầm thoát nước (đặt phía dưới cao tốc ngầm) và bể điều áp khổng lồ.

Hệ thống hầm ngầm dài khoảng 11,65km bao gồm các máng thu đặt dọc một bên mép hè đường dạo dọc công viên lịch sử văn hoá, tâm linh Tô Lịch, sau đó chảy vào 9 giếng thu nước được bố trí tại 9 vị trí dọc theo sông, được kết nối với nhau bởi một đường hầm ngầm có đường kính D16,8m. Hầm ngầm dẫn nước chảy về một bể điều áp khổng lồ ở cuối tuyến (gần đập Thanh Liệt).

Bể điều áp được thiết kế để chứa được hàng triệu m3 nước đáp ứng các trận mưa lớn với cường độ mưa lên tới 500mm. Nước chứa từ bể điều áp sẽ được tiêu thoát ra sông Nhuệ bằng hệ thống máy bơm với công suất 200m3/s sau khi mực nước sông Nhuệ xuống thấp để đảm bảo chống ngập.

Đối với hợp phần thứ 2 là công viên lịch sử - văn hóa - tâm linh Tô Lịch nằm ở phía bên trên. Hai bờ kè đá hộc mái dốc hiện có sẽ được phá dỡ và xây dựng lại thành bờ kè thẳng đứng; xây dựng đường dạo dọc hai bên lòng sông tại ví trí mái dốc kè thẳng xuống để tạo không gian đi bộ, tập thể dục cho người dân.Các công trình văn hoá như khu thực thể, khu tượng đài, khu văn bia… sẽ được xây nổi trên sông. Kết hợp với đó là là các cầu mái vòm nối hai bờ sông với độ cong mái phù hợp để thuyền rồng chở khách du lịch có thể qua lại bên dưới thuận lợi, dễ dàng.

Cũng theo vị này, về phương án tài chính dự kiến đề xuất chủ yếu sử dụng nguồn vốn vay ưu đãi ODA của Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) và một phần vốn đối ứng trong nước...

Đại diện JVE Group cho biết, đơn vị này đã có nhiều buổi làm việc với đại diện phía Nhật Bản và được phía bạn cho rằng chỉ cần cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam đồng ý và có công thư là họ sẽ sẵn sàng hỗ trợ, đặc biệt là nguồn vốn thực hiện dự án.

Phó Chủ tịch UBND TP.Hà Nội Dương Đức Tuấn.

Tại hội thảo, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Dương Đức Tuấn cho biết, hiện nay thành phố đang triển khai đề án phục hồi chất lượng môi trường và phát triển hệ thống 4 sông nội đô gồm: Tô Lịch, Kim Ngưu, sông Lừ, sông Sét và đã được UBND TP phê duyệt nhiệm vụ từ tháng 12/2021.

Theo ông Tuấn, đây là một đề án triển khai Chương trình số 05-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội khóa XVII nhiệm kỳ 2020 - 2025 về xử lý vấn đề môi trường. Đặc biệt, để triển khai Nghị quyết số 15-NQ/TW của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Thành phố Hà Nội cũng đã họp và giao nhiệm vụ cho các sở, ngành và các cơ quan có liên quan nghiên cứu, tiếp cận tổng thể để xử lý các nội dung liên quan đến sông Tô Lịch.

Lãnh đạo UBND TP Hà Nội cũng cho biết, theo định hướng quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt xác định sông Tô Lịch có nhiệm vụ chính là phục vụ thoát nước cho đô thị, có chức năng là công trình đầu mối hạ tầng kỹ thuật thu gom nước mưa trong phạm vi lưu vực Tô Lịch để tự chảy ra sông Nhuệ khi mực nước sông Nhuệ nhỏ hơn hoặc bằng 3,5m.

Phối cảnh biển tên Công viên Lịch sử - Văn hóa - Tâm linh Tô Lịch (Công viên Hữu nghị Việt - Nhật) bằng song ngữ Nhật, Việt tại đầu nguồn sông Tô Lịch (đường Hoàng Quốc Việt).

Theo đó, TP Hà Nội đã nghiên cứu nội dung đề xuất của JVE Group là xây dựng dự án cải tạo sông Tô Lịch thành Công viên lịch sử - văn hóa - tâm linh. Dự án bao gồm các giải pháp tổ chức cảnh quan, xử lý ô nhiễm nước, thoát nước chống ngập kết hợp với ùn tắc giao thông. Việc đề xuất tạo ra các không gian đi bộ và xây dựng các công trình nổi trên mặt sông Tô Lịch mang đậm tính văn hóa lịch sử là một ý tưởng độc đáo, có tính ứng dụng trong quá trình nghiên cứu, triển khai.

Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Dương Đức Tuấn cho rằng đây là những giải pháp tương đối mới về kỹ thuật và công nghệ, cần được xem xét. Bên cạnh đó nguồn lực để thực hiện đề xuất là rất lớn, cần có phương án tính toán kinh phí xây dựng, hình thức đầu tư để xem xét chứng minh tính khả thi của đề xuất.

Do đó, lãnh đạo UBND TP Hà Nội đề nghị phía JVE Group tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện đề xuất cải tạo sông Tô Lịch để làm cơ sở lấy ý kiến các chuyên gia, cơ quan quản lý Nhà nước, xin ý kiến các cơ quan có thẩm quyền.

Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam Phan Xuân Dũng.

Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam Phan Xuân Dũng cho biết, sau hội thảo này, những ý tưởng khoa học của đề án cũng như các ý kiến đóng góp tại hội thảo sẽ làm cơ sở để chỉnh sửa, xúc tiến đầu tư và sớm hoàn thiện dự án trong tương lai gần.

Các nhà khoa học ghi nhận rằng ý tưởng của đề án này rất táo bạo, khả thi song còn cần phải bàn bạc kỹ lưỡng, kết hợp ý kiến của các chuyên gia liên ngành bởi thực tế, sông Tô Lịch là điểm hẹn của rất nhiều các nghiên cứu nhưng đều chưa được thực hiện trọn vẹn. Nguyên nhân lớn nhất là do chưa đưa ra được phương án giải quyết những vấn đề tổng thể của cả hệ thống.

Nguyệt Hằng