Giới trẻ và thói quen xem phim lậu: Hành vi nhỏ, hậu quả lớn?

Xem phim là sở thích của nhiều người, đặc biệt là giới trẻ. Thế nhưng một bộ phận bạn trẻ lại vô tình tiếp tay cho hành vi “ăn cắp” quyền tác giả vì thói quen xem phim trên các website vi phạm bản quyền, gây thiệt hại về kinh tế, tinh thần cho chủ sở hữu tác phẩm.

Phim chiếu rạp Tết 2025 của đạo diễn Trấn Thành đã nhanh chóng có mặt tại một web phim lậu 

Website phim lậu xuất hiện tràn lan và dễ truy cậpVấn nạn phân phối bất hợp pháp các tác phẩm điện ảnh đang hoành hành ở nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Nghịch cảnh cho thấy, khi công nghệ hiện đại càng phát triển, việc xem phim lậu càng trở nên dễ dàng, đơn giản hơn.

Khi tìm kiếm một bộ phim mới ra mắt trên các công cụ tìm kiếm, không khó để thấy bộ phim đó xuất hiện trên hàng loạt các trang web lậu, rất dễ dàng truy cập và hoàn toàn miễn phí. Đây được xem là nguyên nhân chính dẫn đến việc các bạn trẻ thường xuyên vào các trang web này để xem phim lậu.

Đặc điểm của các trang web vi phạm bản quyền nội dung đó là sử dụng tên miền và máy chủ đặt tại nước ngoài, ẩn giấu thông tin chủ sở hữu, hoạt động công khai và thay đổi tên miền liên tục mỗi khi bị chặn.

Hình thức vi phạm điển hình của các trang web vi phạm bản quyền là ngay sau khi chủ sở hữu bản quyền phát sóng nội dung lên các nền tảng như dịch vụ truyền hình trực tuyến, truyền hình số mặt đất... các đối tượng sẽ thực hiện hành vi vi phạm bằng cách cắt ghép, đăng tải nội dung lên các trang web.

Các web phim lậu thường sở hữu kho phim đồ sộ, đa dạng các thể loại, từ những bộ phim đình đám cách đây hàng chục năm đến các bom tấn điện ảnh mới ra mắt, và chất lượng thì không thua kém gì bản gốc. Các trang web này thu hút hàng trăm triệu lượt xem mỗi tháng, ảnh hưởng nghiêm trọng tới nền điện ảnh.

Hiểm họa từ web lậu

Thói quen vào các web lậu xem phim không chỉ gây gây thất thoát doanh thu của nhà sản xuất mà còn khiến khán giả đối mặt với rất nhiều nguy cơ như bị ăn cắp thông tin cá nhân, chuyển liên kết sang các trang web đen ẩn chứa virus, tham gia các website lừa đảo…

Với lượt truy cập khổng lồ mỗi tháng, các web phim lậu là mảnh đất màu mỡ cho dịch vụ quảng cáo. Truy cập vào bất kì trang phim lậu nào cũng có thể thấy quảng cáo, rao bán nhiều loại thuốc liên quan sinh lý với hình ảnh gợi dục lộ liễu xuất hiện nổi bật. Ước tính mỗi tháng các website này thu được hàng chục nghìn USD từ quảng cáo.

Quảng cáo cá cược thể thao xuất hiện bắt mắt trên web xem phim lậu 

Nguy hiểm hơn, nhiều trang phim lậu có cài mã độc hoặc kèm theo link dẫn tới trang chứa mã độc để phục vụ những mưu đồ cá nhân. Nhiều kẻ làm trang phim lậu còn biến trang phim thành trang “tổng hợp”, kèm theo phim còn chào mời cờ bạc trực tuyến, cá cược thể thao, nhất là cá cược bóng đá… Trên một số trang phim lậu xuất hiện tiêu đề bắt mắt nhằm thu hút người truy cập như: “lô đề bắc - trung - nam, 1 ăn 99,5%”, “thưởng nạp lần đầu 120%”, “thưởng nạp lại mỗi ngày 30%”, thậm chí dụ dỗ cả bằng chiêu trò tặng tiền bạc trước khi tham gia cờ bạc trực tuyến. Và nấp bóng “phim tâm lý”, “phim tình cảm”, một số trang phim lậu còn công bố phim “cấp ba” nguồn gốc nước ngoài. Thậm chí, có trang ngang nhiên giới thiệu “phim 18+”, dành mục riêng để “đọc truyện 18+”, hoặc nhấp chuột qua nhiều đường dẫn là có thể dẫn tới trang phim sex nguồn gốc nước ngoài…

Qua cách thức tổ chức và từ thực tế tồn tại của nhiều trang phim lậu tiếng Việt có thể thấy, vấn đề không chỉ còn giới hạn ở việc vi phạm bản quyền điện ảnh. Đa phần các trang này đều đã trở thành trang tổng hợp hoạt động hết sức tùy tiện mà ở đó, cờ bạc, tình dục là yếu tố được sử dụng để thu hút người truy cập và truyền bá một số sản phẩm điện ảnh nước ngoài độc hại.

"Cuộc chiến" chống web lậu 

Ông Phạm Hoàng Hải, Giám đốc Trung tâm Bản quyền nội dung số cho biết, hiện nay, tình trạng vi phạm bản quyền tại Việt Nam diễn ra hết sức phức tạp, với hàng loạt website vi phạm bản quyền đăng phát các bộ phim có bản quyền.

Theo Media Partners Asia, Việt Nam đứng thứ 3 trong khu vực về tỉ lệ vi phạm bản quyền - với 15,5 triệu người thường xuyên truy cập vào các website lậu.

Trong những năm gần đây, các trang web phim lậu đã trở thành một vấn nạn lớn, không chỉ gây thất thoát doanh thu cho các nhà sản xuất và phân phối phim mà còn vi phạm nghiêm trọng bản quyền và chất xám của những người làm nghề. Việc xử lý các trang web phim lậu không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là yếu tố quan trọng để đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp giải trí. Theo số liệu từ Hiệp hội Điện ảnh Hoa Kỳ (MPAA), mỗi năm ngành công nghiệp giải trí trên toàn thế giới bị mất đi hàng tỷ USD do nạn xem phim lậu. Tại Việt Nam, chỉ tính riêng trang web phimmoi.net trước khi bị chặn truy cập vào năm 2021, đã thu hút hàng triệu lượt xem mỗi tháng, dẫn đến sự thất thoát hàng tỷ đồng cho các đơn vị bản quyền.Dù các cơ quan chức năng phối hợp với doanh nghiệp đã áp dụng nhiều giải pháp kỹ thuật, kinh tế, truyền thông và cả hình sự, nhưng tình trạng vi phạm bản quyền vẫn tiếp diễn. Điển hình là sau sự kiện phimmoi bị khởi tố, hàng loạt website lậu vẫn mọc lên, nhanh chóng thay hình đổi dạng. Hàng trăm website phát lại phim có bản quyền của các hãng phim, đài truyền hình như phimviet, rapphim, phimHD, motchill, ophim, phimhaymoi… vẫn ngang nhiên hoạt động.

“Buôn không vốn nhưng lãi lớn” nên dù đã bị ngăn chặn quyết liệt, người làm phimmoi vẫn tìm mọi thủ đoạn để duy trì tồn tại, như đổi tên từ phimmoi thành phimmoiz, phimmoizz, phimmoiplus…  

Trao đổi về vấn nạn phim lậu, đại diện Cục Phát thanh Truyền hình và Thông tin điện tử của Bộ Thông tin Truyền thông cho biết, việc quản lý phim ảnh trên các website lậu là thực trạng nan giải, lực bất tòng tâm: “Chúng tôi đã cho rà soát và chặn nhiều địa chỉ website phổ biến phim vi phạm pháp luật, tuy nhiên, cứ chặn website này họ lại “mọc” ra website khác. Đây là một thực trạng chưa thể xử lý trong ngày một ngày hai. Chưa kể, rất nhiều website chiếu phim lậu có trụ sở, máy chủ đặt ở nước ngoài, rất khó quản lý. Bên cạnh đó, những hình thức vi phạm bản quyền chiếu phim ngày càng phát triển với “muôn hình vạn trạng” về mặt hình thức phát tán. Hiện, các nền tảng mạng xã hội đang nở rộ trào lưu “review phim” (bình luận phim) dưới dạng video tầm 10 phút. Chỉ với 10 phút cắt dựng ngắn gọn, các video này kể lể lại toàn bộ nội dung chính của tác phẩm. Dạng video này được nhiều khán giả hưởng ứng, nhất là khi họ bận rộn, không có nhiều thời gian để xem trọn vẹn một tác phẩm điện ảnh kéo dài khoảng 2 giờ đồng hồ.”

Việc vi phạm bản quyền phát hành phim gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến doanh thu, sự phát triển của công nghiệp điện ảnh, không những thế, còn tác động mạnh mẽ đến thói quen, sự trải nghiệm điện ảnh của khán giả.

Nhà sản xuất Trương Ngọc Ánh chia sẻ: “Đối đầu với vấn nạn xem lậu, những nhà làm phim chúng tôi tha thiết, mong đợi rất lớn vào ý thức xem phim của khán giả. Đừng để những bản phim lậu kém chất lượng làm thay đổi thói quen ra rạp thưởng thức điện ảnh của bạn. Việc ra rạp xem phim còn thể hiện trách nhiệm, ý thức của bạn, góp phần giúp công nghiệp điện ảnh phát triển, mang đến doanh thu, lợi nhuận cho cả nền kinh tế”.

Giới trẻ không thể mãi thờ ơ với sở hữu trí tuệ

Xem lậu - chính là cách thức nhanh nhất để khán giả “triệt hạ” con đường ra rạp của một tác phẩm điện ảnh, khi chỉ ngồi nhà, với một cú nhấp chuột, đã có ngay vô số đường link dẫn đến các website chiếu lậu, thả sức xem miễn phí.

Các chuyên gia và đại diện doanh nghiệp cho rằng, nếu không kiểm soát được tình hình này, thì số người dùng vi phạm bản quyền sẽ ngày càng tăng, ước tính đến năm 2027 sẽ tăng tới 19,5 triệu người, doanh thu bị thất thoát có thể lên tới 456 triệu USD.

Trước thực trạng đáng buồn rằng chính một bộ phận thanh niên đang tiếp tay cho vấn nạn xâm phạm bản quyền, ông Đỗ Quang Lộc, chuyên gia của Cục Phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử (Bộ TT&TT) cho chia sẻ, nhiều bạn trẻ chưa thấu hiểu những mất mát to lớn của nhà sản xuất nội dung, với số tiền hàng tỉ đồng khi họ bị xâm phạm bản quyền. Chưa kể, vi phạm bản quyền còn như một thứ virus liên tục “bào mòn” văn hóa, sức sáng tạo nội dung và sức khỏe tinh thần cộng đồng. Muốn dẹp các trang web cung cấp phim lậu và nội dung số trái phép, giải pháp quan trọng hàng đầu là cơ quan chức năng phải đẩy mạnh tuyên truyền về những tác hại của web lậu; động viên thanh niên thể hiện trách nhiệm, vai trò của mình khi tham gia vào việc chống vi phạm bản quyền.

Đã đến lúc giới trẻ phải hình thành cho mình “sức đề kháng” trước những website vi phạm bản quyền, thể hiện vai trò là lực lượng tiên phong trong xây dựng ý thức cộng đồng nói chung và trong công cuộc chống lại những hành vi trái pháp luật trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ nói riêng.