Góp ý Dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng: Xây dựng hệ thống Y tế Việt Nam công bằng, chất lượng, hiệu quả và bền vững

Trong đó, lĩnh vực y tế và chăm sóc sức khỏe nhân dân được xác định là một trong những trụ cột của phát triển bền vững, là yếu tố trung tâm của tiến bộ xã hội và hạnh phúc con người.

Việc nâng cao chất lượng dịch vụ y tế, đẩy mạnh chuyển đổi số và ứng dụng trí tuệ nhân tạo không chỉ là nhiệm vụ cấp bách mà còn là bước đi chiến lược, quyết định đến sức khỏe, năng suất lao động và sự phồn thịnh của quốc gia. Đảng ta kiên định mục tiêu xây dựng hệ thống y tế công bằng, chất lượng, hiệu quả và hiện đại – để mọi người dân đều được tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe tiên tiến, góp phần xây dựng xã hội văn minh, nhân ái và thịnh vượng.

TTND. PGS.TS. Trần Quý Tường, Chủ tịch Hội Tin học Y tế.

Thành tựu Y tế nổi bật giai đoạn 2021–2025

Trong Dự thảo báo cáo chính trị của Đảng đã khẳng định: "Hệ thống y tế, chăm sóc sức khoẻ nhân dân có bước phát triển tích cực, chất lượng được nâng lên, kiểm soát tốt các loại dịch bệnh, làm chủ nhiều công nghệ, kỹ thuật y học tiên tiến. Đã chú trọng thực hiện chế độ thông tuyến khám, chữa bệnh theo bảo hiểm y tế. Y tế tư nhân tiếp tục phát triển. Tỉ lệ bao phủ bảo hiểm y tế tăng từ 90,9% năm 2020 lên 95,2% năm 2025. Tuổi thọ và chỉ số sức khoẻ người dân bình quân của cả nước được cải thiện, năm 2025 tuổi thọ trung bình tính từ lúc sinh là 74,8 năm, số năm sống khoẻ khoảng 67 năm."

Nhìn lại 5 năm qua, dù chịu tác động nặng nề của đại dịch COVID-19 và những biến động kinh tế - xã hội sâu rộng toàn cầu, nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng, ngành y tế Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng và có ý nghĩa đặc biệt.

Hệ thống cộng hưởng từ 3.0 Tesla SIGNA Premier, thiết bị chẩn đoán hình ảnh cao cấp đầu tiên vừa được triển khai tại khu vực phía Nam tại Bệnh viện Chợ Rẫy. Ảnh: BVCC.

Công tác phòng, chống dịch bệnh được triển khai chủ động, linh hoạt và hiệu quả. Việt Nam đã kiểm soát tốt nhiều dịch bệnh nguy hiểm, được quốc tế đánh giá cao về năng lực ứng phó y tế công cộng.

Hệ thống khám, chữa bệnh từ trung ương đến cơ sở được củng cố; làm chủ nhiều kỹ thuật cao và công nghệ y học tiên tiến, như phẫu thuật robot, ghép tạng, điều trị ung thư bằng xạ trị chính xác, chẩn đoán hình ảnh bằng trí tuệ nhân tạo (AI), ứng dụng công nghệ gen và sinh học phân tử trong điều trị ung thư cá thể hóa, kỹ thuật cao trong lĩnh vực tim mạch – hô hấp – hồi sức cấp cứu cứu sống hàng nghìn ca nguy kịch (như kỹ thuật tim phổi nhân tạo - ECMO) được triển khai thành công tại Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Nhi Trung ương, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Trung ương Huế,… giúp cứu sống hàng trăm bệnh nhân suy hô hấp, suy tim nặng, viêm phổi do COVID-19, ngộ độc, viêm cơ tim cấp… Việt Nam hiện nằm trong nhóm ít nước Đông Nam Á làm chủ kỹ thuật ECMO hoàn toàn, không cần chuyên gia nước ngoài.

Chính sách thông tuyến khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế được triển khai đồng bộ, giúp người dân được tiếp cận dịch vụ y tế thuận lợi hơn. Y tế tư nhân phát triển mạnh, góp phần giảm tải cho y tế khu vực công. Tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế toàn dân đạt 95,2% vào năm 2025, tiến gần mục tiêu bao phủ y tế toàn dân.

Từ những kết quả này, có thể khẳng định rằng trong giai đoạn đầy thách thức vừa qua, ngành y tế Việt Nam đã giữ vững niềm tin, khẳng định bản lĩnh và vị thế của mình trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Những hạn chế cần thẳng thắn nhìn nhận

Bên cạnh thành tựu, Dự thảo Báo cáo Chính trị cũng chỉ rõ những hạn chế cần tập trung khắc phục: "Dịch vụ y tế còn nhiều hạn chế, nhất là y tế cơ sở, y tế dự phòng." Một số vấn đề nổi bật gồm:

- Chất lượng dịch vụ y tế chưa đồng đều giữa các vùng, miền; y tế cơ sở – đặc biệt là tuyến xã – còn yếu, thiếu nhân lực và cơ sở vật chất. Y tế dự phòng chưa được đầu tư tương xứng, năng lực giám sát, dự báo, cảnh báo dịch bệnh chưa đáp ứng yêu cầu trong bối cảnh biến đổi khí hậu và dịch bệnh mới nổi.

- Cơ chế tài chính và chính sách tự chủ bệnh viện còn nhiều vướng mắc; tình trạng quá tải ở bệnh viện tuyến trung ương vẫn diễn ra. Chuyển đổi số y tế chưa mạnh mẽ, còn phân tán, thiếu liên thông; dữ liệu về sức khỏe chưa được chia sẻ hiệu quả trên phạm vi toàn quốc.

- Đội ngũ nhân lực y tế, nhất là tại tuyến cơ sở và vùng khó khăn, vẫn còn thiếu cả về số lượng và chất lượng, chưa có chính sách đãi ngộ tương xứng để giữ chân, thu hút người giỏi. Những hạn chế này chính là điểm nghẽn cần sớm được tháo gỡ để ngành y tế Việt Nam có thể phát triển nhanh, bền vững và hội nhập sâu với thế giới. 

Định hướng phát triển Y tế giai đoạn 2026–2030

Trong giai đoạn 2026–2030, Đảng ta khẳng định quyết tâm đạt được "Chỉ số phát triển con người (HDI) phấn đấu đạt khoảng 0,78; tuổi thọ trung bình tính từ lúc sinh đạt khoảng 75,5 tuổi, trong đó thời gian sống khoẻ mạnh đạt tối thiểu 68 năm."

Đảng ta đã xác định các định hướng lớn về phát triển y tế là: "Xây dựng hệ thống y tế công bằng, chất lượng, hiệu quả, bền vững; tập trung nâng cao chất lượng và kỹ năng trong công tác phòng bệnh, khám, chữa bệnh, kiểm soát tốt dịch bệnh. Triển khai thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khoẻ, dân số và phát triển. Nâng cao chất lượng, hiệu quả mạng lưới cung cấp dịch vụ y tế từ Trung ương đến cơ sở để đáp ứng với sự thay đổi của xu hướng bệnh tật và bao phủ chăm sóc sức khoẻ toàn dân; mọi người dân được tiếp cận, sử dụng dịch vụ chăm sóc sức khoẻ ban đầu có chất lượng và được khám sức khoẻ miễn phí ít nhất mỗi năm một lần. Phấn đấu thực hiện mục tiêu đến năm 2030 cơ bản không còn hộ nghèo và cơ bản miễn viện phí toàn dân."

Tiêm chủng vaccine tại Trạm Y tế phường của Hà Nội. Ảnh: Diệu Linh.

Là người gắn bó nhiều năm với công tác hoạch định chính sách và chuyển đổi số y tế, tôi hoàn toàn đồng tình và hưởng ứng sâu sắc các định hướng nêu trong Dự thảo Báo cáo Chính trị và Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị ngày 9/9/2025 về "một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân". Theo đó, cần chuyển mạnh từ tư duy chữa bệnh sang tư duy phòng bệnh, coi y tế dự phòng và y tế cơ sở là nền tảng. Đầu tư cho trạm y tế xã, phường, phát triển mạng lưới bác sĩ gia đình để mỗi người dân được quản lý sức khỏe suốt vòng đời.

Đồng thời, phải đẩy mạnh chuyển đổi số y tế quốc gia, đầu tư vào phát triển công nghệ y tế số, hoàn thành hồ sơ sức khỏe điện tử toàn dân, sử dụng hồ sơ bệnh án điện tử thực chất ở tất cả các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, phát triển mô hình bệnh viện số, bác sĩ số, duy trì tốt dịch vụ công toàn trình, xây dựng Nền tảng dữ liệu y tế và Trung tâm dữ liệu y tế quốc gia. Ứng dụng mạnh mẽ AI, dữ liệu lớn (Big Data) và Internet vạn vật (IoT) trong chẩn đoán, điều trị, dự báo dịch bệnh và cá thể hóa chăm sóc sức khỏe. Đó chính là những chìa khóa mở đường cho nền y tế hiện đại, nhân văn và thông minh, hướng tới chăm sóc sức khỏe toàn diện, liên tục và suốt vòng đời, mọi người dân được quản lý sức khỏe điện tử và được tiếp cận dịch vụ y tế có chất lượng.

Ngành y tế cần kiên định phát triển theo định hướng "Y tế thông minh – Dữ liệu số – Con người trung tâm". Một nền y tế nhân văn, hiện đại và bền vững không chỉ đòi hỏi công nghệ tiên tiến, mà trước hết phải có con người - những thầy thuốc có tâm, có tầm, có đạo đức nghề nghiệp. Cần có chính sách đột phá về nhân lực y tế, bao gồm đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu, luân chuyển bác sĩ về cơ sở, đồng thời có chế độ đãi ngộ đặc biệt cho cán bộ làm việc tại vùng sâu, vùng xa. Mọi cơ chế, chính sách phải hướng tới mục tiêu cuối cùng: "Người dân được chăm sóc sức khỏe tốt nhất, công bằng nhất, ngay tại nơi mình sinh sống."

Trong bối cảnh mới, việc triển khai thắng lợi các nhiệm vụ chiến lược nêu tại Báo cáo Chính trị Đại hội XIV của Đảng và Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị không chỉ là trách nhiệm của riêng ngành y tế, mà là nhiệm vụ chung của toàn Đảng, toàn dân, toàn hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và người dân - cùng chung sức xây dựng nền y tế Việt Nam hiện đại, công bằng, hiệu quả và bền vững. Với niềm tin vững chắc vào sự lãnh đạo của Đảng và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, chúng ta hoàn toàn có cơ sở để tin tưởng rằng đến năm 2030, Việt Nam sẽ xây dựng thành công hệ thống y tế tiên tiến, nhân văn, lấy con người làm trung tâm - vì sức khỏe, vì hạnh phúc của nhân dân Việt Nam.

TTND. PGS.TS. Trần Quý Tường

Chủ tịch Hội Tin học Y tế - Nguyên Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin – Bộ Y tế