GS.TSKH. Nguyễn Quang Thái: Kinh tế số góp phần giải quyết các bài toán kinh tế khác nhau bằng việc ứng dụng công nghệ thông tin

Đầu tháng 7/2025, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam sẽ kỷ niệm 50 năm thành lập. Trước thềm sự kiện này, Tạp chí Tin học & Đời sống đã có cuộc trao đổi đầy ý nghĩa với GS.TSKH. Nguyễn Quang Thái – Chủ tịch Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam.

GS.TSKH. Nguyễn Quang Thái – Chủ tịch Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam.

PV: Trước hết, xin giáo sư cho biết đôi điều về kinh tế vĩ mô và chúng ta phải làm gì cho kinh tế vĩ mô Việt Nam?

GS.TSKH. Nguyễn Quang Thái: Việt Nam sau một thời gian khủng hoảng kinh tế xã hội trầm trọng, chúng ta đã tiến hành đổi mới và ngày càng phát triển về kinh tế. Trong đó, khu vực tư nhân ngày càng trở nên quan trọng. Công cuộc đổi mới cũng đã thu hút được rất nhiều nhà đầu tư nước ngoài và hội nhập kinh tế quốc tế cũng ngày một tốt hơn.

Và khi đã có sự hiện diện của tư nhân thì khu vực công cũng khác hơn rất nhiều và có thêm nhiều sự tương tác, làm cho bức tranh chung phát triển hơn. Từ đường lối của Đảng, phải làm sao những điều hành của Chính phủ ăn khớp với nhau để kinh tế quốc gia và các địa phương phát triển lên.

PV: Giáo sư nghĩ gì về Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị với phát triển kinh tế tư nhân?

GS.TSKH. Nguyễn Quang Thái: Theo tôi, Nghị quyết này của Bộ Chính trị không phải là quan trọng nhất mà là một trong các bộ phận quan trọng nhất. Tức là một trong các thành tố để đẩy mạnh phát triển kinh tế tư nhân. Kinh tế tư nhân là từng hộ gia đình, từng công ty nếu không phát triển thì chính là gia đình mình, công ty của mình không phát triển thì sao có thể phát triển chung được.

Ảnh minh họa.

PV: Giáo sư nghĩ gì về kinh tế số đối với doanh nghiệp lớn cũng như doanh nghiệp nhỏ, thậm chí siêu nhỏ?

GS.TSKH. Nguyễn Quang Thái: Về bản chất, kinh tế số thực chất là ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ. Kinh tế số góp phần giải quyết các bài toán kinh tế khác nhau bằng việc ứng dụng CNTT. Tuy nhiên, ứng dụng kinh tế số cũng đòi hỏi những nỗ lực rất lớn. Không chỉ doanh nghiệp mà cơ quan quản lý nhà nước cũng phải ứng dụng CNTT để đưa khoa học công nghệ vào trong công tác điều hành và tương tác với doanh nghiệp, người dân, đặc biệt là với các đối tượng kinh doanh.

PV: Hiện tại, ngành chứng khoán có thể nói là không thể thiếu việc ứng dụng CNTT, giáo sư nghĩ gì về kinh tế số trong lĩnh vực này?

GS.TSKH. Nguyễn Quang Thái: Chứng khoán chính là một kênh để huy động vốn và ứng dụng kinh tế số thì có mặt tốt về khoa học công nghệ nhưng cũng có vấn đề phải cẩn thận là xu thế đám đông dẫn đến những đầu tư không đúng hướng.

PV: Giáo sư nghĩ gì về trí tuệ nhân tạo (AI) trong nghiên cứu phát triển kinh tế?

GS.TSKH. Nguyễn Quang Thái: AI là một sản phẩm nghiên cứu phát triển ở tầm cao nhưng lại dễ phổ cập. Tuy nhiên, ngay cả tại các nước phát triển cũng có những tác động tiêu cực đòi hỏi phải được quản lý chặt chẽ. Vừa rồi ở Tạp chí Kinh tế Việt Nam thuộc Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam của chúng tôi cũng đã ứng dụng AI để tra cứu các chỉ tiêu phát triển kinh tế và việc này hết sức hữu ích với nhiều chuyên gia, tổ chức.

PV: Giáo sư nghĩ gì về kinh tế xanh và nhận xét của một chuyên gia là nếu không có chuyển đổi số thì sẽ không có chuyển đổi xanh?

GS.TSKH. Nguyễn Quang Thái: Đương nhiên, kinh tế xanh là hết sức quan trọng. Nếu như không chuyển đổi được sang kinh tế xanh thì “kinh tế nâu” là hết sức nguy hiểm vì đó là ô nhiễm môi trường và giảm phát thải khí nhà kính. Rõ ràng, việc ứng dụng các khoa học công nghệ tiên tiến để giảm thiểu ô nhiễm và xây dựng thị trường tín chỉ carbon chính là những thành tố không thể thiếu của kinh tế xanh. Không thể nói kinh tế nâu giúp phát triển bền vững và giảm phát thải. Không chỉ trong công nghiệp như ai cũng nhìn thấy, kinh tế xanh cũng rất quan trọng với nông nghiệp để người nông dân gắn bó với đồng ruộng và tự hào về thành quả mà họ có thể đóng góp được.

Riêng về mối quan hệ giữa chuyển đổi số và chuyển đổi xanh. Theo tôi đây là điều hết sức quan trọng. Vì nếu như không số hoá được dữ liệu và thiết lập được sàn giao dịch điện tử thì sẽ không thể có được tín chỉ carbon mà Việt Nam sớm muộn cũng phải có được.

PV: Cuối cùng, nhân Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam của chúng tôi, giáo sư nghĩ gì về kinh tế báo chí. Những mong muốn của cá nhân mình với các nhà báo?

GS.TSKH. Nguyễn Quang Thái: Theo tôi, bất kể cá nhân, tổ chức nào ở Việt Nam cũng đều phải theo dõi và quan hệ với báo chí. Ở Việt Nam, ngoại trừ một số ít cơ quan báo chí được Nhà nước tài trợ, phần đông các báo, tạp chí đều phải tự lo ngân sách hoạt động cho mình. Đó chính là kinh tế báo chí và chắc chắn kinh tế báo chí cũng có những đặc thù riêng mà chúng ta còn phải trao đổi, nghiên cứu rất nhiều. Đương nhiên, kinh tế báo chí gắn liền với kinh tế số trong bối cảnh Internet đã hết sức phổ cập.

Cá nhân tôi hết sức trân trọng các nhà báo dù bản thân họ có mối quan tâm ít hay nhiều đến chuyên môn của chúng tôi. Sắp tới vào đầu tháng 7/2025, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam sẽ tổ chức kỷ niệm 50 năm thành lập Hội, tôi rất mong các nhà báo, phóng viên đến dự và đưa tin.

Trân trọng cảm ơn giáo sư!

Trịnh Nguyễn thực hiện