'Huấn luyện AI bằng sách lậu': Apple bị cáo buộc vi phạm bản quyền trước tòa án California

Hai tác giả Mỹ mới đây đã đệ đơn kiện Apple tại California, cáo buộc tập đoàn công nghệ này sử dụng sách lậu để huấn luyện các mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) được tích hợp trong các thiết bị của hãng.

Vụ kiện diễn ra cùng thời điểm có tin Anthropic, một start-up AI nổi bật của Mỹ, đã đồng ý chi trả ít nhất 1,5 tỷ USD (~1,3 tỷ euro) cho các chủ sở hữu bản quyền, những người cáo buộc công ty này đã tải xuống trái phép hàng triệu cuốn sách.

Trong đơn kiện, các tác giả Grady Hendrix và Jennifer Roberson cho rằng Apple đã xây dựng các mô hình AI – một phần trong tính năng “Apple Intelligence” – bằng cách trước tiên thu thập một kho dữ liệu khổng lồ.

Họ lập luận rằng kho dữ liệu này bao gồm cả những tác phẩm có bản quyền bị sao chép mà không có sự đồng ý, ghi nhận hay bồi thường. Hai tác giả này đang tìm cách biến vụ kiện thành một vụ kiện tập thể.

Các tác giả tin rằng sách của họ nằm trong số các tài liệu bị Apple “quét” từ cái mà họ gọi là “thư viện ngầm” chứa nội dung lậu. Hiện Apple vẫn chưa phản hồi trước cáo buộc này.

Vụ kiện là một phần trong làn sóng ngày càng gia tăng tại Mỹ, nơi các nhà văn, nhạc sĩ và nhà xuất bản đang kiện các công ty công nghệ vì sử dụng trái phép tác phẩm của họ để huấn luyện hệ thống AI, vốn cần khối lượng dữ liệu khổng lồ.

Để phản bác các vụ kiện này, những tập đoàn lớn trong lĩnh vực AI tạo sinh thường viện dẫn học thuyết pháp lý “fair use” (sử dụng hợp lý), có thể giới hạn phạm vi thực thi quyền sở hữu trí tuệ.

Ở một diễn biến tương tự, một thẩm phán California đã phán quyết rằng việc Anthropic huấn luyện AI bằng tài liệu có bản quyền có thể được coi là sử dụng hợp lý. Tuy nhiên, tòa cũng kết luận Anthropic – nhà phát triển mô hình AI “Claude” – phạm lỗi vì đã tải xuống và lưu trữ sách lậu thay vì mua hợp pháp.

Ngược lại, một thẩm phán liên bang khác tại California đã đứng về phía Meta – công ty mẹ của Facebook – trong một vụ kiện tương tự hồi tháng Sáu. Vị thẩm phán chỉ ra rằng các nguyên đơn có thể củng cố lập luận của mình nếu cho rằng các công cụ do AI tạo ra, vốn dựa trên tác phẩm của nhà văn, đang tạo ra sự cạnh tranh trên thị trường văn học.

Những vụ việc này cho thấy tính chất phức tạp và sự thay đổi không ngừng của các vấn đề pháp lý tại giao điểm giữa phát triển AI và quyền sở hữu trí tuệ.