Huy chương Olympic quốc tế 2025 rẽ hướng vào Khoa học máy tính, dữ liệu và AI

Trong số các học sinh Việt Nam giành huy chương Olympic quốc tế năm 2025, có nhiều em chọn theo đuổi các ngành thuộc lĩnh vực CNTT và công nghệ số như Khoa học máy tính, Khoa học dữ liệu, Trí tuệ nhân tạo (AI) - phản ánh sức hút mạnh mẽ của kỷ nguyên số, bên cạnh những lựa chọn truyền thống như Y khoa hay Toán, Lý, Hóa.

Kỳ thi Olympic quốc tế lâu nay được coi là “sân chơi trí tuệ” lớn nhất dành cho học sinh phổ thông. Năm 2025, Việt Nam có 23 thí sinh vào đội tuyển thi Olympic quốc tế các môn Toán, Lý, Hóa, Sinh, Tin và 8 thí sinh trong đội tuyển thi Olympic Trí tuệ nhân tạo quốc tế. Theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, các em được miễn thi tốt nghiệp và tuyển thẳng đại học.

Đội tuyển Việt Nam tham dự Olympic Trí tuệ nhân tạo quốc tế 2025 với thành tích 100% học sinh tham dự đều đoạt giải cá nhân.

Trong tổng số 31 gương mặt tiêu biểu, có 20 học sinh lớp 12. Trong đó, 2 bạn đi du học, còn lại đều theo học tại các trường trong nước. Nhìn vào ngành học mà các em chọn, có thể thấy bên cạnh những ngành truyền thống như Y khoa, Toán học hay Vật lý, ngày càng nhiều em quyết định theo học các ngành thuộc lĩnh vực CNTT và công nghệ số. Cụ thể:

Những lựa chọn này cho thấy, các giải Olympic thuộc khối STEM hầu hết chọn các ngành thuộc lĩnh vực CNTT và công nghệ số (Khoa học máy tính, Khoa học dữ liệu, AI), không chỉ hấp dẫn học sinh từ các kỳ thi Tin học, mà còn lôi cuốn cả những tài năng Toán học, Vật lý. Cụ thể, có 7 học sinh chọn lựa chọn nhóm ngành này.

Cả 4 học sinh Việt Nam tham dự Olympic Tin học quốc tế (IOI) 2025 đều giành huy chương.

Vì sao công nghệ số chiếm ưu thế?

Các ngành thuộc lĩnh vực CNTT và công nghệ số đang chiếm ưu thế trong lựa chọn ngành học của các học sinh giành huy chương Olympic quốc tế. Có ba nguyên nhân chính lý giải cho xu hướng này. Thứ nhất, về xu thế toàn cầu, Trí tuệ nhân tạo (AI), Khoa học dữ liệu và Khoa học máy tính hiện là những lĩnh vực “nóng” trong giáo dục đại học và nghiên cứu. Ở nhiều quốc gia, đây là nhóm ngành có tốc độ tăng trưởng tuyển sinh cao nhất, phản ánh đúng nhu cầu phát triển của kỷ nguyên số.

Thứ hai, cơ hội nghề nghiệp trong lĩnh vực CNTT và công nghệ số được đánh giá là rộng mở hơn bao giờ hết. Trong bối cảnh kinh tế số và chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, nhân lực công nghệ cao được các tập đoàn trong và ngoài nước săn đón. Điều này hứa hẹn mức thu nhập hấp dẫn cùng môi trường làm việc quốc tế năng động, thu hút nhiều học sinh xuất sắc.

Thứ ba, công nghệ số có tính liên ngành và sáng tạo cao. Khi kết hợp với Toán học, Vật lý, Sinh học hay Y học, các ngành như AI và khoa học dữ liệu có thể mở ra những hướng nghiên cứu mới, tạo điều kiện để học sinh phát huy thế mạnh kiến thức nền tảng và tham gia vào những lĩnh vực tiên phong.

Đặc biệt, học sinh Việt Nam không chỉ chọn CNTT vì tính “nóng” của ngành, mà còn theo các tấm gương đàn anh đi trước như Lê Viết Quốc - nhà nghiên cứu cấp cao tại Google DeepMind, hay TS. Phạm Hy Hiếu - hiện làm việc tại xAI (công ty của tỷ phú Elon Musk). Hay nhóm cựu học sinh IOI Việt Nam còn gây tiếng vang trên toàn cầu với các dự án blockchain như Axie Infinity & Ronin Network, Pendle Finance…, khẳng định trí tuệ Việt có thể vươn ra thế giới.

Tuy nhiên, các ngành CNTT và công nghệ số không phải là lựa chọn duy nhất. Các ngành truyền thống như Y khoa và khoa học cơ bản vẫn duy trì sức hút mạnh mẽ. Năm 2025, có ít nhất 5 học sinh giành huy chương chọn theo học ngành Y, trong đó có hai Huy chương Vàng Olympic Hóa học quốc tế là Nguyễn Hoàng Khôi và Giang Đức Dũng. Các ngành Toán học, Vật lý và Hóa học tài năng tại ĐHQG Hà Nội và TP HCM cũng tiếp tục được nhiều em tin tưởng.

Xu hướng lựa chọn ngành học của những tài năng Olympic quốc tế mang đến nhiều tín hiệu tích cực cho giáo dục đại học Việt Nam. Các trường trong nước đã nhanh chóng bắt kịp nhu cầu, mở thêm các ngành về AI, khoa học dữ liệu, đồng thời xây dựng chương trình liên kết quốc tế để nâng cao chất lượng đào tạo. Đáng chú ý, phần lớn học sinh giỏi quốc tế vẫn tin tưởng ở môi trường đại học trong nước: trong số 20 học sinh lớp 12 tham dự Olympic quốc tế, có tới 18 em quyết định theo học tại các trường Việt Nam.

Điều này cho thấy Việt Nam hoàn toàn có cơ hội hình thành đội ngũ nhà khoa học và kỹ sư công nghệ cao từ chính thế hệ học sinh tài năng này, nếu đi kèm những chính sách hỗ trợ nghiên cứu và sáng tạo. Đây sẽ là nền tảng quan trọng để đất nước phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu của thời đại số.