Loạt tác giả tố 4 công ty AI vi phạm bản quyền

Tác giả đến từ Vancouver, J.B. MacKinnon, mới đây đã đệ trình bốn đơn kiện tập thể nhằm vào 4 công ty trí tuệ nhân tạo (AI) lớn, bao gồm: Nvidia, Meta, Anthropic và Databricks Inc, với cáo buộc sử dụng trái phép các tác phẩm bản quyền để huấn luyện hệ thống AI.

Theo các đơn kiện tập thể, MacKinnon – tác giả của các cuốn The 100-Mile Diet và The Once and Future World – là nguyên đơn đại diện trong các vụ kiện riêng biệt được ông đệ trình tại Tòa án Tối cao tỉnh British Columbia chống lại các công ty Nvidia, Meta, Anthropic và Databricks Inc. Các vụ kiện này nhắm vào hành vi mà MacKinnon mô tả là “sử dụng trái phép tài liệu có bản quyền” để phát triển các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM).

Đơn kiện cho rằng các tác phẩm của MacKinnon nằm trong một tập dữ liệu gồm 196.640 cuốn sách mà Nvidia đã sử dụng mà không có sự cho phép hay trả phí bản quyền cho tác giả. “Đây không phải là trường hợp trong đó tài liệu có bản quyền chỉ chiếm một phần rất nhỏ trong quá trình lớn hơn,” MacKinnon nói với CBC. “Các mô hình này hoàn toàn được xây dựng dựa trên việc khai thác tài liệu có bản quyền”, phía nguyên đơn khẳng định.

Tác giả đến từ Vancouver, J.B. MacKinnon, mới đây đã đệ trình bốn đơn kiện tập thể nhằm vào 4 công ty trí tuệ nhân tạo (AI) lớn 

Các vụ kiện đã đưa ra nhiều biện pháp khắc phục, bao gồm một lệnh cấm nhằm ngăn Nvidia tiếp tục vi phạm bản quyền của các tác giả Canada. Điều này sẽ buộc Nvidia chấm dứt việc sử dụng hoặc hưởng lợi từ việc sử dụng trái phép các tác phẩm có bản quyền để huấn luyện các mô hình AI.

Nguyên đơn cũng yêu cầu một bản kê khai lợi nhuận – buộc Nvidia phải công bố và có thể hoàn trả các khoản lợi nhuận có được từ hành vi vi phạm bản quyền bị cáo buộc. Các vụ kiện cũng đề nghị hoàn trả cho chủ sở hữu bản quyền như một hình thức bồi thường cho việc sử dụng tác phẩm một cách bất hợp pháp.

Ngoài ra, các vụ kiện còn yêu cầu xử phạt Nvidia vì đã có hành vi “vi phạm bản quyền lặp đi lặp lại, cố ý và có nhận thức”.

Vượt qua hành vi sử dụng trái phép, các đơn kiện còn cáo buộc các công ty này đã thực hiện thêm các bước để che giấu hành vi vi phạm bản quyền – thậm chí đến mức xóa thông tin bản quyền khỏi các cuốn sách trước khi đưa vào mô hình huấn luyện và hướng dẫn các mô hình ngôn ngữ trả lời một cách gây hiểu lầm khi được hỏi về việc sử dụng tài liệu có bản quyền.

Được biết, các vụ kiện tương tự ở Hoa Kỳ đã nhận được những phán quyết trái chiều. Tháng trước, hai thẩm phán cùng làm việc tại một tòa án ở San Francisco trong các vụ kiện chống lại Meta và Anthropic cho rằng việc sử dụng sách để huấn luyện LLM “có khả năng” là sử dụng hợp lý (fair use), nhưng việc sử dụng tài liệu lậu thì rõ ràng là bất hợp pháp. Tuy nhiên, cũng trong tháng trước, một thẩm phán khác đã ra phán quyết rằng một vụ kiện tập thể do ba nhà văn đệ đơn chống lại Anthropic có thể tiếp tục.

Tuy nhiên, các tòa án Canada không bị ràng buộc bởi tiền lệ pháp lý của Hoa Kỳ. Luật sư Reidar Mogerman, người đại diện pháp lý cho MacKinnon, nói với CBC rằng vấn đề này vượt ra ngoài các vụ việc cá nhân.

“Mục tiêu của các công ty này không phải là biến đổi thế giới, mà là kiếm tiền,” Mogerman nói. “Tôi nghĩ rằng bạn hoàn toàn có thể tôn trọng cả giá trị của hệ thống bản quyền và khả năng của các công ty trong việc phát triển các mô hình này… Chỉ là bạn không thể loại bỏ cái này để tạo ra cái kia – nhất là khi sản phẩm bạn tạo ra lại trở thành mối đe dọa cạnh tranh trực tiếp với công việc của các tác giả”.

MacKinnon, giảng viên báo chí tại Đại học British Columbia, cho rằng, nỗ lực pháp lý này là một hành động thách thức các thông lệ đã ăn sâu trong ngành công nghệ. “Điều đáng lo ngại nhất là các mô hình ngôn ngữ lớn và AI có thể cạnh tranh với các nhà văn con người,” ông nói, “và rất có thể sẽ thay thế các nhà văn.” Ông nói thêm: “Với tư cách là các nhà văn Canada, chúng tôi rõ ràng là chàng David đang đối đầu với gã khổng lồ Goliath trong vụ kiện này".