Na Uy đang có 96% xe bán ra đều là xe điện

Các ưu đãi về thuế và trợ cấp khổng lồ của Na Uy dành cho xe điện và cơ sở hạ tầng (trạm sạc) đã tạo ra một thị trường hấp dẫn nhất thế giới cho xe điện. Tuy nhiên bên cạnh thành công, quốc gia này cũng đang phải đối mặt với một thách thức chưa từng có là làm thế nào để người dân có thể hoàn toàn từ bỏ xe động cơ đốt trong.

Mặc dù việc loại bỏ động cơ đốt trong đơn giản không phải là cách khắc phục hoàn toàn các vấn đề về giao thông của một quốc gia, nhưng Na Uy sẽ trở thành một tấm gương cho nhiều quốc gia khác về chuyển đổi xanh, điển hình là Mỹ, nơi Đạo luật Giảm phát thải được đưa ra để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang xe điện.

Trong năm ngoái, Chính phủ Na Uy ước tính các ưu đãi xe điện đã tiêu tốn khoảng 4 tỷ USD, chiếm tới 2% nguồn thu thuế của quốc gia này. Tuy nhiên với mức chi lớn như vậy, nguồn tiền sẽ không có sẵn để chi cho các khoản bảo trì đường xá ở một nơi hầu hết mọi người đều cần lái xe (do thời tiết khắc nghiệt và điều kiện giao thông công cộng hạn chế). Vì vậy, các nhà hoạch định chính sách ở Oslo đã điều chỉnh lại các khoản ưu đãi thuế cho xe điện để hỗ trợ đầu tư hạ tầng ngay cả khi thị trường xe điện đạt đến ngưỡng mà các quốc gia tiên tiến khác khó có thể đạt được trong một thập kỷ trở lên.

Ông Hakon Vis, Giám đốc điều hành của Recharge - công ty vận hành các hệ thống tính phí trên khắp Bắc Âu đã chỉ ra Thụy Điển là bằng chứng về những rủi ro của việc chấm dứt trợ cấp quá nhanh. Năm ngoái, quốc gia này đã loại bỏ các ưu đãi mua xe điện mới, khiến lượng đăng ký ô tô cá nhân giảm 20% trong nửa đầu năm 2023.

Mặc dù không phải tất cả các ưu đãi xe điện đều chấm dứt hoàn toàn, ví dụ như xe điện sẽ tiếp tục được ưu đãi phí đường cao tốc thấp hơn nhiều so với các loại phương tiện khác. Tuy nhiên, các bãi đậu xe miễn phí trong thành phố dành cho xe điện đã bị loại bỏ vào năm 2017, việc miễn thuế đường bộ đã kết thúc vào năm ngoái và việc giảm thuế ô tô cho công ty đối với các phương tiện chạy bằng pin đã giảm một nửa trong hai năm qua. Với những mẫu xe có mức giá dưới 45.000 USD sẽ được miễn thuế GTGT nhưng thuế sẽ tăng cao hơn mức đó, vì vậy những người mua xe Teslas và Porsches cao cấp phải trả nhiều tiền hơn.

Ulf Tore Hekenby, Giám đốc điều hành của Harald A. Moller - nhà nhập khẩu ô tô lớn nhất của Na Uy cho biết những thay đổi này có nguy cơ kìm hãm doanh số bán xe điện.

Một số nhà hoạch định chính sách cho rằng mặc dù xe điện tốt hơn động cơ đốt trong, nhưng chúng vẫn là ô tô và gây ra nhiều vấn đề. Pin ô tô điện có xu hướng làm chúng nặng hơn ô tô bình thường và việc chuyển sang sử dụng nhiều xe điện hơn đã làm giảm lượng khí nitơ điôxít, nhưng trọng lượng tăng thêm của chúng lại khiến việc giải phóng nhiều hơn các hạt nhỏ tạo ra bụi từ lốp xe đi trên đường.

Ragnhild Janbu Fresvik, Giám đốc điều hành của Eviny, một công ty thủy điện cho biết, khi ngày càng có nhiều người chọn mua xe điện, lưới điện của Na Uy có nguy cơ bị quá tải trong vòng vài năm.

"Chúng tôi không được trang bị để xây dựng lưới điện mới với tốc độ mà các ngành công nghiệp và người tiêu dùng yêu cầu", cô ấy nói.