Nghiên cứu xác định bể chứa cacbon hữu cơ trong đất vùng Đồng bằng Sông Hồng phục vụ giám sát chất lượng đất và phát thải khí nhà kính từ đất

Ngày 29/5/2025, Bộ Khoa học và Công nghệ đã tổ chức phiên họp Hội đồng đánh giá, nghiệm thu nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia: "Nghiên cứu xác định bể chứa cacbon hữu cơ trong đất vùng Đồng bằng Sông Hồng phục vụ giám sát chất lượng đất và phát thải khí nhà kính từ đất", mã số ĐTĐL.CN-49/21.

Trên cơ sở Chương trình phát triển khoa học cơ bản trong lĩnh vực Hóa học, Khoa học sự sống, Khoa học trái đất và Khoa học biển giai đoạn 2017 - 2025, theo Quyết định số 562/QĐ-TTg ngày 25/4/2017 của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Khoa học Công nghệ đã phê duyệt nhiệm vụ "Nghiên cứu xác định bể chứa cacbon hữu cơ trong đất vùng Đồng bằng Sông Hồng phục vụ giám sát chất lượng đất và phát thải khí nhà kính từ đất" do TS. Nguyễn Thanh Tuấn làm chủ nhiệm đề tài; Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam là Cơ quan chủ trì. Đề tài thực hiện từ tháng 10/2021 đến tháng 30/3/2025.

Tại phiên họp, TS. Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ nhiệm đề tài đã trình bày tóm tắt nội dung và kết quả nghiên cứu. Theo đó, đất là bể cacbon trên cạn lớn nhất trên Trái đất, trong đó cacbon hữu cơ chiếm tỷ lệ lớn. Những thay đổi nhỏ của cacbon trong đất có thể gây ra những thay đổi quan trọng đối với lượng cacbon trong khí quyển, ảnh hưởng đến tiềm năng nóng lên trên toàn cầu. Bên cạnh đó, cacbon trong đất đóng vai trò quan trọng đối với độ phì của đất, năng suất cây trồng và chu trình cacbon toàn cầu. Do đó, việc xác định chính xác hàm lượng cacbon hữu cơ trong đất, sự phân bố của chúng trong không gian có ý nghĩa quan trọng đối với thực tiễn quản lý đất đai. Đây là cơ sở quan trọng nhằm xác định tiềm năng cung cấp tín chỉ cacbon của các vùng sản xuất nông nghiệp ở nước ta. Đối với mẫu đất (quy mô điểm), hàm lượng cacbon trong đất được xác định bằng phương pháp đốt khô, đốt ướt và phương pháp quang phổ. Đối với quy mô vùng, sự phân bố cacbon trong đất được xác định bằng phương pháp gán giá trị, địa thống kê, phương pháp học máy.

TS. Nguyễn Thanh Tuấn - Chủ nhiệm đề tài trình bày tóm tắt các nội dung nghiên cứu và kết quả của nhiệm vụ.

Đề tài được thực hiện với mục tiêu chính là:

Xác lập được cơ sở khoa học và phương pháp phù hợp xác định bể chứa cacbon hữu cơ dưới các loại sử dụng đất chính vùng đồng bằng ở Việt Nam;

Xác định được các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tạo bể chứa cacbon hữu cơ trong đất vùng Đồng bằng Sông Hồng;

Xác định được đường cong cacbon hữu cơ cơ sở và bể chứa cacbon hữu cơ trong đất dưới các loại sử dụng đất chính vùng Đồng bằng Sông Hồng;

Đề xuất được các giải pháp quản lý hiệu quả sử dụng đất để tăng cường khả năng tích lũy cacbon trong đất và giảm phát thải khí nhà kính từ đất vùng Đồng bằng Sông Hồng.

Nhiệm vụ đã thu được những kết quả đáng ghi nhận như sau:

Báo cáo cơ sở khoa học và phương pháp phù hợp xác định bể chứa cacbon hữu cơ trong đất dưới các loại sử dụng đất chính vùng đồng bằng ở Việt Nam.

Báo cáo các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tạo bể chứa cacbon hữu cơ trong đất vùng Đồng bằng Sông Hồng.

Báo cáo xác định đường cong cacbon hữu cơ cơ sở và bể chứa cacbon hữu cơ trong đất dưới các loại hình sử dụng đất vùng Đồng bằng Sông Hồng.

Báo cáo đề xuất các giải pháp quản lý hiệu quả sử dụng đất để tăng cường khả năng tích lũy cacbon hữu cơ trong đất và giảm phát thải khí nhà kính từ đất vùng Đồng bằng Sông Hồng.

Bộ cơ sở dữ liệu dạng số (bao gồm dữ liệu: loại đất, sử dụng đất, điểm thu thập mẫu đất, bể cacbon hữu cơ trong đất, hàm lượng cacbon hữu cơ đất, trữ lượng cacbon hữu cơ trong đất, đơn vị hành chính, mô hình số địa hình, ảnh vệ tinh, khí hậu các bản đồ thành phần và tổng hợp ở tỷ lệ 1:250.000).

01 công bố quốc tế trong hệ thống tạp chí ISI/SCOPUS.

04 công bố trên tạp chí trong nước.

Hỗ trợ đào tạo 02 Thạc sỹ và 01 Tiến sỹ.

Hội đồng đánh giá nghiệm thu cấp quốc gia.

Các thành viên Hội đồng nghiệm thu đánh giá cao những đóng góp của Chủ nhiệm và Cơ quản chủ trì; phần báo cáo tổng kết và báo cáo tóm tắt có cấu trúc hợp lý, phù hợp với yêu cầu của một báo cáo khoa học; về chủng loại, số lượng, khối lượng, tiến độ và chất lượng sản phẩm đạt yêu cầu đặt hàng. Với kết quả đạt được, Hội đồng nhất trí nghiệm thu đề tài mức "Đạt". Đồng thời, yêu cầu nhóm nghiên cứu tiếp thu các nội dung góp ý và chỉnh sửa cho phù hợp, hoàn thiện hồ sơ trình Bộ Khoa học và Công nghệ ra quyết định công nhận kết quả của nhiệm vụ.