PGS.TS Lương Chi Mai - Người phụ nữ tiên phong kiến tạo tương lai công nghệ Việt

Sáng ngày 8/3, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chủ trì buổi gặp mặt 138 nữ Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, nữ Anh hùng Lao động, nữ tướng và tham dự lễ kỷ niệm 40 năm Giải thưởng Kovalevskaia - giải thưởng khoa học danh giá dành cho các nhà nghiên cứu nữ. Sự kiện này không chỉ là dịp ôn lại lịch sử bốn thập kỷ vinh danh thành tựu khoa học của phụ nữ Việt Nam, mà còn ghi nhận những đóng góp xuất sắc của các cá nhân và tập thể trong lĩnh vực khoa học và công nghệ.

Trong số những nhà khoa học nữ được vinh danh, PGS.TS Lương Chi Mai nổi bật như một tấm gương sáng về sự cống hiến và tinh thần đổi mới sáng tạo. Sinh năm 1958 trong một gia đình trí thức tại Hà Nội, bà tốt nghiệp ngành Toán ứng dụng tại Trường Đại học Tổng hợp Kishinhop, Liên Xô năm 1982. Sau khi trở về nước, bà công tác tại nhóm Nhận dạng của Viện Khoa học tính toán và Điều khiển, thuộc Viện Khoa học Việt Nam (nay là Viện Công nghệ Thông tin - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam).

Với hơn 40 năm gắn bó với chuyên ngành Nhận dạng, bà đã góp phần quan trọng trong việc phát triển nhóm này thành Phòng Nhận dạng và Công nghệ tri thức - một tập thể nghiên cứu và triển khai mạnh của Viện CNTT, đồng thời là một phần của Phòng Thí nghiệm trọng điểm quốc gia về công nghệ mạng và đa phương tiện.

Trong sự nghiệp khoa học của mình, PGS.TS Lương Chi Mai đã công bố gần 50 công trình nghiên cứu và viết 4 cuốn sách làm tài liệu tham khảo có giá trị cho sinh viên và học viên cao học trong lĩnh vực CNTT. Bà cũng chủ nhiệm nhiều đề tài cấp nhà nước và tham gia thực hiện nhiều dự án triển khai ứng dụng các cấp. Đặc biệt, bà là một trong những người tiên phong khai sinh ngành khoa học Nhận dạng tại Việt Nam, với sản phẩm tiêu biểu là VnDOCR 1.0 – phần mềm phục vụ tự động hóa văn phòng trong nhập liệu tự động, được triển khai rộng rãi tại các bộ, ngành trong cả nước.

Bên cạnh đó, PGS.TS Lương Chi Mai còn tích cực tham gia các dự án nghiên cứu quốc tế. Bà là thành viên chủ trì trong nhóm nghiên cứu của Việt Nam tham gia dự án A-STAR (Asian Speech Translation Advanced Research), hợp tác với 8 nước châu Á để nghiên cứu xây dựng các hệ thống dịch tiếng nói sang tiếng nói thông qua mạng máy tính trong khu vực. Dưới sự chủ trì của đối tác Nhật Bản, bà cùng các cộng sự đã tiến hành nghiên cứu về nhận dạng tiếng Việt liên tục, tổng hợp tiếng Việt và dịch tự động Anh - Việt, Việt - Anh trong lĩnh vực du lịch. Hệ thống này đã được tích hợp vào hệ thống dịch tiếng nói giữa các ngôn ngữ như Anh, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, Thái Lan, Indonesia, Hindi và Malaysia, và đã có cuộc trình diễn quốc tế vào ngày 29/7/2009.

Năm 2022, PGS.TS Trần Tuấn Anh thừa ủy quyền của Chủ tịch nước trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhì cho PGS.TS Lương Chi Mai.

Với những đóng góp to lớn cho khoa học và công nghệ, PGS.TS Lương Chi Mai đã được trao tặng nhiều danh hiệu cao quý như Huân chương Lao động hạng Nhì năm 2022, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ và Giải thưởng Kovalevskaia năm 2010.  

Thành công của bà không chỉ là niềm tự hào của giới nữ trong cả nước mà còn là minh chứng cho sự nỗ lực không ngừng và tinh thần cống hiến vì sự phát triển của khoa học Việt Nam.

Nhân ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3, chúng ta cùng gửi lời chúc sức khỏe và tri ân sâu sắc đến PGS.TS Lương Chi Mai - người phụ nữ đã dành trọn đời mình để "giải mã" những bài toán công nghệ phục vụ cộng đồng, góp phần nâng cao vị thế của phụ nữ Việt Nam trong lĩnh vực khoa học và công nghệ.