Quốc hội thông qua sửa đổi Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật

Quốc hội chính thức thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, có hiệu lực từ ngày 01/01/2026.

Trước đó, báo cáo tiếp thu, giải trình dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy cho biết sau khi tiếp thu, chỉnh lý, dự thảo Luật đã chỉnh sửa 31 điều, bổ sung 11 Điều mới, bãi bỏ 23 Điều.

Về quản lý nhà nước về hoạt động trong lĩnh vực tiêu chuẩn và lĩnh vực quy chuẩn kỹ thuật (Điều 7a dự thảo Luật hợp nhất), dự thảo Luật đã quy định giao cho bộ, cơ quan ngang bộ chủ trì thực hiện thống nhất trong suốt quá trình xây dựng, thẩm định, ban hành quy chuẩn và thể hiện như tại Điều 27 về trách nhiệm thẩm định quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, Điều 32 về trình tự, thủ tục xây dựng, thẩm định, ban hành quy chuẩn kỹ thuật, Điều 33 về hồ sơ và nội dung thẩm định hồ sơ dự thảo quy chuẩn kỹ thuật, Điều 35 về rà soát, sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ quy chuẩn kỹ thuật.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy (Ảnh: Quochoi.vn)

Về trình tự, thủ tục xây dựng, thẩm định, ban hành quy chuẩn kỹ thuật, dự thảo Luật đã chỉnh lý quy định thẩm quyền thẩm định quy chuẩn kỹ thuật (QCVN) cho các cơ quan ban hành QCVN theo đề nghị của Chính phủ và thể hiện như tại Điều 27 về trách nhiệm thẩm định quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, Điều 32 về trình tự, thủ tục xây dựng, thẩm định, ban hành quy chuẩn kỹ thuật, Điều 33 về nội dung thẩm định hồ sơ dự thảo quy chuẩn kỹ thuật, Điều 35 về rà soát, sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ quy chuẩn kỹ thuật nhằm đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đảm bảo một việc chỉ giao cho một cơ quan chủ trì thực hiện và chịu trách nhiệm chính, tăng tính linh hoạt trong quản lý nhà nước, tiết giảm thời gian thẩm định, ban hành QCVN.

Về công bố hợp quy, dự thảo Luật đã quy định mở rộng việc sử dụng các kết quả đánh giá sự phù hợp làm cơ sở cho hoạt động công bố hợp quy (khoản 1 Điều 48); miễn thực hiện công bố hợp quy đối với sản phẩm, hàng hóa đáp ứng đầy đủ các yêu cầu quản lý chất lượng theo quy định của pháp luật chuyên ngành (khoản 1a Điều 48) để doanh nghiệp chỉ tuân thủ một quy trình.

Bên cạnh đó, để đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong thực hiện thủ tục, dự thảo Luật chỉnh lý quy định về đăng ký hợp quy theo hướng tối giản. Theo đó, tổ chức, cá nhân chỉ cần thông báo công bố hợp quy trên cơ sở dữ liệu quốc gia về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng (khoản 2 Điều 45).

Theo quy định pháp luật hiện hành, thủ tục công bố hợp quy bao gồm hai bước: Thứ nhất là đánh giá sự phù hợp đối tượng của công bố hợp quy với quy chuẩn kỹ thuật tương ứng lập hồ sơ công bố hợp quy; thứ hai là đăng ký bản công bố hợp quy tại cơ quan chuyên ngành do Bộ quản lý ngành, lĩnh vực và Ủy ban nhân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ định (cơ quan chuyên ngành).

Đánh giá hợp quy là việc xác định sản phẩm, hàng hóa có phù hợp với đặc tính kỹ thuật và yêu cầu quản lý quy định trong quy chuẩn kỹ thuật được áp dụng. Đây là bằng chứng khoa học, cơ sở pháp lý kỹ thuật để cơ quan nhà nước thực hiện thanh tra, kiểm tra, giải quyết tranh chấp và xử lý vi phạm về chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Việc này tạo niềm tin cho người tiêu dùng; phù hợp yêu cầu cơ bản của các Thỏa thuận thừa nhận lẫn nhau, các Hiệp định thương mại thế hệ mới.

Do đó, việc công bố hợp quy là biện pháp cần thiết, quan trọng bảo đảm hiệu quả quản lý nhà nước, bảo vệ người tiêu dùng, nâng cao thương hiệu của doanh nghiệp. Còn đăng ký bản công bố hợp quy là thủ tục hành chính để thông báo với cơ quan quản lý.

Ngoài nội dung trên, dự thảo Luật vừa thông qua cũng điều chỉnh trình tự, thủ tục xây dựng, thẩm định, ban hành quy chuẩn kỹ thuật. Theo đó, thẩm quyền thẩm định quy chuẩn kỹ thuật giao cho các cơ quan ban hành quy chuẩn Việt Nam theo đề nghị của Chính phủ.

Dự thảo Luật cũng quy định về thay thế, bãi bỏ quy chuẩn kỹ thuật nhằm đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đảm bảo một việc chỉ giao cho một cơ quan chủ trì thực hiện và chịu trách nhiệm chính, tăng tính linh hoạt trong quản lý nhà nước, tiết giảm thời gian thẩm định, ban hành.