Tạo môi trường thuận lợi để khoa học công nghệ phát triển đột phá nhằm thúc đẩy KT-XH Việt Nam

Ngày 21/8, tại Hải Phòng, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Bộ Khoa học và Công nghệ, VUSTA và Thành ủy Hải Phòng phối hợp tổ chức Hội nghị “Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam”.

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Huỳnh Thành Đạt nhấn mạnh, thế giới đang bước vào kỷ nguyên số với tốc độ phát triển chưa từng có. Trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, Internet vạn vật, blockchain… đang tái định hình phương thức sản xuất, mô hình quản trị, lối sống và cách thức phát triển. Các quốc gia đi trước đã và đang tận dụng triệt để KHCN và đổi mới sáng tạo như nguồn lực trung tâm, động lực then chốt cho phát triển.

“Đối với Việt Nam, sau gần 40 năm đổi mới, chúng ta đã đạt được nhiều thành tựu to lớn, song vẫn đối diện không ít khó khăn, thách thức: Năng suất lao động còn thấp so với khu vực; năng lực hấp thụ công nghệ của doanh nghiệp chưa cao; liên kết Nhà nước - Nhà trường - Nhà doanh nghiệp còn lỏng lẻo; đội ngũ nhân lực chất lượng cao trong các lĩnh vực chiến lược chưa đáp ứng yêu cầu. Trong bối cảnh đó, Việt Nam cần một chiến lược đột phá, không chỉ về công nghệ, mà còn về tư duy, thể chế và nguồn lực”, ông Huỳnh Thành Đạt cho biết.

Theo ông Đạt, Nghị quyết số 57-NQ/TW đã xác định rõ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực chủ đạo để đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững, hiện thực hóa khát vọng đến năm 2045 Việt Nam trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Cùng với đó, Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo năm 2025 là bước tiến lớn về thể chế, tạo hành lang pháp lý thuận lợi, mở ra cơ chế, chính sách tài chính đột phá, khuyến khích mạnh mẽ đầu tư, nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới, đặc biệt trong các lĩnh vực ưu tiên. Đây chính là nền tảng để kiến tạo môi trường thuận lợi, khơi dậy sáng tạo trong toàn xã hội.

Chia sẻ tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Thế Duy cho biết, việc Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo được thông qua đã tạo nên sự thay đổi lớn, trong đó nổi bật là giúp rút ngắn thời gian quy trình nộp hồ sơ đề tài nghiên cứu khoa học; các thủ tục hồ sơ đề xuất nghiên cứu nộp trực tuyến; Việc chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học và kết thúc đề tài chỉ cần đánh giá của Hội đồng nghiên cứu khoa học đạt hay không đạt…

Phát biểu tại Hội nghị, TSKH. Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Chủ tịch Quỹ VIFOTEC cho biết, Nghị quyết 57 đã nhấn mạnh việc mở rộng đa dạng các hình thức tôn vinh, biểu dương, khen thưởng kịp thời, xứng đáng các nhà khoa học, nhà sáng chế, các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân có thành tích trong phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Trong nhiều năm qua, Liên hiệp các Hội Khoa học kỹ thuật Việt Nam, Quỹ VIFOTEC đã duy trì tổ chức Giải thưởng Sáng tạo KH&CN Việt Nam, Hội thi sáng tạo kỹ thuật toàn quốc và Cuộc thi sáng tạo dành cho thanh thiếu niên, nhi đồng, góp phần thúc đẩy phong trào nghiên cứu, sáng tạo trong nhân dân.

Trải qua 33 năm, Quỹ VIFOTEC đã tổ chức 29 lần Giải thưởng, 17 lần Hội thi, 20 lần Cuộc thi, vinh danh hàng nghìn công trình khoa học có giá trị ứng dụng cao, nhiều công trình đạt giải quốc tế.

Việc vinh danh đối với các nhà khoa học, nhà sáng chế có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển của đất nước; đồng thời tạo ra một phong trào thi đua yêu nước trong nghiên cứu khoa học rộng khắp ngay từ trong các viện nghiên cứu, các trường đại học, các Bộ, ngành, tập đoàn và các doanh nghiệp khoa học…

“Việc tổ chức tôn vinh và trao giải cho các nhà khoa học, các nhà sáng tạo có công trình nghiên cứu xuất sắc, có tính ứng dụng cao sẽ khuyến khích, tạo nên niềm tự hào cho các nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu, tìm tòi, sáng tạo đóng góp vào sự phát triển của KH&CN, từ đó tạo động lực để họ tiếp tục cống hiến. Các lĩnh vực dự thi của Giải thưởng tập trung vào các lĩnh vực kinh tế trọng điểm của nhà nước nên sản phẩm tạo ra được ứng dụng nhanh vào đời sống, tạo ra của cải vật chất cho xã hội. Nhiều công trình đã được tặng thưởng trong nước và quốc tế thông qua việc tham gia các triển lãm quốc tế về khoa học, công nghệ do Quỹ VIFOTEC là đầu mối tổ chức, Quỹ VIFOTEC đã trở thành đối tác có uy tín và tin cậy trong việc kết nối, giới thiệu tài năng trẻ cho các đơn vị, doanh nghiệp trong nước và quốc tế, là cầu nối quan trọng để KH&CN Việt Nam tiếp cận với nền KH&CN tiên tiến trên thế giới”, TSKH. Phan Xuân Dũng khẳng định.

Hội nghị không chỉ là dịp cập nhật chính sách, mà còn là diễn đàn để các địa phương, nhà khoa học, doanh nghiệp trao đổi thẳng thắn, chia sẻ kinh nghiệm, xác định trọng tâm hành động cho từng ngành, từng lĩnh vực. Đây là bước đi quan trọng trong kiến tạo môi trường thuận lợi, đưa KHCN và đổi mới sáng tạo trở thành nguồn lực phát triển của Việt Nam.