Thứ trưởng Bộ TT&TT đề xuất duy trì cơ chế hoạt động hiệu quả của UBQG về Chính phủ điện tử

Tại phiên họp của Ủy ban Quốc gia về CPĐT diễn ra chiều 10/3/2021, trong báo cáo tổng hợp về “Một số kinh nghiệm, cách làm hiệu quả trong triển khai phát triển CPĐT giai đoạn 2016 - 2020”, Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Huy Dũng đã đánh giá tình hình hai năm thực hiện triển khai Nghị quyết số 17/NQ-CP ngày 07/3/2019 của Chính phủ về tiến trình phát triển CPĐT, hướng tới Chính phủ số ở Việt Nam và nhận định: hầu hết chỉ tiêu cơ bản mà Nghị quyết 17 và Ủy ban Quốc gia về CPĐT đặt ra đến năm 2020 đã hoàn thành, một số chỉ tiêu hoàn thành vượt mức.

Thứ trưởng Nguyễn Huy Dũng cho rằng, một trong những việc chúng ta đã làm tương đối bài bản là ban hành Khung Kiến trúc CPĐT Việt Nam. Các bộ, ngành, địa phương căn cứ vào đó để ban hành Kiến trúc CPĐT, chính quyền điện tử (CQĐT) của mình làm cơ sở cho việc triển khai CPĐT tại bộ, ngành, địa phương mình.

Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Huy Dũng phát biểu tại phiên họp của Ủy ban Quốc gia về CPĐT diễn ra chiều 10/3.

Với vai trò là cơ quan được giao trách nhiệm điều phối, đôn đốc triển khai CPĐT, Bộ TT&TT đã tổng hợp kinh nghiệm, cách làm hiệu quả của các bộ, ngành, địa phương trên 5 góc độ thành phần của khung kiến trúc. Cụ thể là: phát triển hạ tầng kỹ thuật, phát triển cơ sở dữ liệu, phát triển nền tảng, phát triển ứng dụng và bảo đảm an toàn, an ninh mạng.

Về phát triển hạ tầng kỹ thuật

Nếu như trong các giai đoạn trước đây, hạ tầng kỹ thuật cho CPĐT còn lạc hậu, thiếu đồng bộ, là điểm nghẽn của quá trình phát triển thì thời gian qua một số bộ, ngành, địa phương đã có cách làm hiệu quả tháo gỡ điểm nghẽn, đáp ứng nhu cầu phát triển CPĐT.

Thành phố Đà Nẵng đã triển khai trước, thiết kế tổng thể, đồng bộ từ hạ tầng mạng đến Trung tâm dữ liệu, dựa trên công nghệ ảo hóa và điện toán đám mây, dùng chung cho tất cả các cơ quan Đảng, HĐND và UBND các cấp để triển khai tập trung các ứng dụng có quy mô toàn thành phố.

Mô hình một hạ tầng kỹ thuật dùng chung cho tất cả cơ quan trong hệ thống chính trị tại địa phương thể hiện rõ tính ưu việt. Cách làm này giúp tiết kiệm thời gian, chi phí trong xây dựng, quản lý, vận hành, bảo đảm an toàn thông tin; đồng thời tăng cường kết nối, chia sẻ dữ liệu, tránh chồng chéo, lãng phí.

Bà Rịa - Vũng Tàu, thay vì tự đầu tư, vận hành Trung tâm dữ liệu của tỉnh, đã triển khai hình thức thuê dịch vụ điện toán đám mây của Công viên Phần mềm Quang Trung. Cách làm này đã giải quyết vấn đề tồn tại lâu nay: các trung tâm dữ liệu được đầu tư với chi phí lớn nhưng không sử dụng hết năng lực và hoạt động kém ổn định, hiệu quả do thiếu nhân sự kỹ thuật vận hành.

Về kết nối, chia sẻ dữ liệu

Kết nối, chia sẻ dữ liệu là điểm nghẽn của quá trình phát triển CPĐT nhưng trong năm 2019 và 2020, Việt Nam đã giải quyết vấn đề nhức nhối bằng việc triển khai Nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu quốc gia (NGSP) và Nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu của các bộ, ngành, địa phương (LGSP).

Năm 2018 chỉ có 3%, năm 2019 có 27% các bộ, ngành, địa phương có nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu, đến năm 2020, con số này là 100%. Năm 2018 chưa có hệ thống thông tin nào kết nối, chia sẻ dữ liệu, năm 2019 có 51 hệ thống và năm 2020 đã có hơn 200 hệ thống kết nối thông qua NGSP. Năm 2019 có khoảng hơn 2 triệu giao dịch, năm 2020 có tới gần 9 triệu giao dịch thực hiện thông qua NGSP. Trung bình, cứ 1 phút có 18 giao dịch chia sẻ dữ liệu giữa hệ thống thông tin của các cơ quan nhà nước ở Trung ương và địa phương qua nền tảng quốc gia.

Thứ trưởng Nguyễn Huy Dũng nhận định, một số cơ sở dữ liệu (CSDL) quốc gia tạo nền tảng phát triển CPĐT đã được xây dựng, bước đầu phát huy hiệu quả, tiêu biểu như CSDL quốc gia về Đăng ký doanh nghiệp do Bộ KH&ĐT triển khai.

Tỷ lệ Bộ, ngành, địa phương có nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu (LGSP) tăng hàng năm. Nguồn: egov.mic.gov.vn.

CSDL quốc gia này tạo ra những cải cách lớn về đăng ký kinh doanh như: đơn giản hóa thủ tục đăng ký kinh doanh, đăng ký thuế trên toàn quốc; giảm thời gian cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp; tin học hóa toàn bộ quy trình nghiệp vụ về đăng ký doanh nghiệp. Tiếp nữa là CSDL quốc gia về đăng ký doanh nghiệp của Bộ GTVT kết nối thông qua NGSP phục vụ việc cấp, đổi giấy phép kinh doanh vận tải; cấp, đổi biển hiệu, phù hiệu xe ô tô. Hoạt động này đã tiết kiệm thời gian, công sức cho xã hội từ việc chứng thực, di chuyển, thời gian chờ xử lý, chưa kể chi phí lưu trữ bản giấy, rủi ro khi tham gia giao thông.

Về sử dụng và phát triển nền tảng

Việc ứng dụng CNTT lâu nay thường làm theo từng bước, từng phần, từng dự án, từng hệ thống thông tin nên chi phí lớn, thời gian dài, khi triển khai trên toàn quốc tiềm ẩn nhiều rủi ro. Đây cũng là một điểm nghẽn trong quá trình phát triển CPĐT.

Một số bộ, ngành, địa phương đã nắm bắt kịp thời xu hướng phát triển của công nghệ để sớm quyết định và lựa chọn sử dụng nền tảng. Điển hình là Bộ Y tế. Trước đây, các hệ thống chuyên ngành như y tế dự phòng, khám chữa bệnh thực hiện kết nối trực tiếp xuống xã - khoảng 12.000 trạm y tế, làm phát sinh nhiều phần mềm, một xã có thể lên đến hàng chục phần mềm nhưng không kết nối, liên thông và không tạo được dữ liệu y tế cơ sở để dùng chung.

Nhằm khắc phục tồn tại này, năm 2020, Bộ Y tế đã sử dụng Nền tảng V20 để kết nối tất cả các xã, thu thập, quản lý thông tin y tế cơ sở tập trung trên toàn quốc. Từ đó, tổng hợp, phân tích, chia sẻ dữ liệu y tế cơ sở đầy đủ, kịp thời, chính xác phục vụ cho hoạt động y tế của tất cả các tuyến.

Thực hiện tinh thần Make in Vietnam, Bộ TT&TT đã chỉ đạo, thúc đẩy cộng đồng doanh nghiệp công nghệ Việt Nam xây dựng các nền tảng phục vụ phát triển CPĐT và chuyển đổi số quốc gia. Đến nay, đã có gần 40 nền tảng được ra mắt với các “tên tuổi cũ” như Viettel, VNPT, FPT, CMC, BKAV, MISA và “tên tuổi mới” như 1Office, Base, ezCloud.

Về phát triển ứng dụng, dịch vụ

Một trong những chỉ tiêu cơ bản nhất của CPĐT là tỷ lệ dịch vụ công trực tuyến (DVCTT) mức 4. Đây cũng là một trong những chỉ tiêu quan trọng nhất mà Nghị quyết số 17 đặt ra.

DVCTT mức 4 năm 2016 chỉ có dưới 2%, năm 2017 dưới 3%, năm 2018 dưới 5% và năm 2019 mới đạt khoảng 10%. Trong bối cảnh đó, tỷ lệ 30% DVCTT mức 4 vào năm 2020 mà Nghị quyết 17 đặt ra tưởng như khó khả thi, nhưng đến hết năm 2020, cả nước đã có gần 31% DVCTT mức 4. Bộ Y tế, Bộ TT&TT, Bảo hiểm xã hội Việt Nam ngay trong năm 2020 đã đạt được con số 100% dịch vụ công đủ điều kiện mức độ 4. Bến Tre, Tây Ninh là các tỉnh điển hình về đích với 100% dịch vụ công đủ điều kiện mức độ 4 chỉ trong năm 2020, trong khi xuất phát đầu năm với tỉ lệ rất thấp.

Về triển khai công tác bảo đảm an toàn, an ninh mạng

Trở ngại trong công tác bảo đảm an toàn, an ninh mạng tại cơ quan nhà nước chủ yếu là trình độ nhân lực về ATTT còn hạn chế, chưa có nhiều chuyên gia giỏi, thiếu bộ phận chuyên trách, thống nhất để bảo đảm ATTT.

Để giải quyết các vấn đề trên, Bộ TT&TT đã ban hành hướng dẫn triển khai bảo đảm ATTT theo mô hình 4 lớp gồm: Tổ chức lực lượng ATTT tại chỗ; Tổ chức hoặc thuê doanh nghiệp giám sát, bảo vệ chuyên nghiệp; Thuê doanh nghiệp độc lập kiểm tra, đánh giá định kỳ ATTT; Kết nối, chia sẻ thông tin với Hệ thống giám sát quốc gia.

Nếu như năm 2019 chưa có bộ, ngành, địa phương nào triển khai bảo vệ 4 lớp thì đến hết năm 2020, 100% các bộ, ngành, địa phương đã triển khai bảo vệ 4 lớp ở mức cơ bản, nâng cao mức độ sẵn sàng hơn trong việc ứng phó với rủi ro mất an toàn, an ninh mạng. Bộ TT&TT, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng phối hợp với nhau tốt hơn, cảnh báo nhiều lỗ hổng, điểm yếu, giúp các cơ quan, tổ chức khắc phục nhiều sự cố nghiêm trọng.

Đề xuất duy trì cơ chế hoạt động của Ủy ban Quốc gia về CPĐT

Theo Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Huy Dũng, một số nhóm chỉ tiêu chưa hoàn thành là mức độ sử dụng DVCTT của người dân, chỉ tiêu về định danh và xác thực điện tử.

Đối với mức độ sử dụng DVCTT chưa đạt chỉ tiêu, phải đưa 100% DVCTT lên mức độ 3, 4 trước, sau đó thúc đẩy người dân và doanh nghiệp sử dụng. Đồng thời, phát hiện ra những dịch vụ nào không có nhu cầu sử dụng để điều chỉnh.

Phiên họp thường kỳ của Ủy ban Quốc gia về Chính phủ điện tử diễn ra chiều 10/3

Đối với chỉ tiêu về định danh và xác thực điện tử, Bộ TT&TT sẽ sớm trình lại Chính phủ xem xét, thông qua Nghị định quy định về định danh và xác thực điện tử sau khi tiếp thu ý kiến Thành viên Chính phủ và có kế hoạch thúc đẩy phổ cập danh tính số trên toàn quốc.

Một số chỉ tiêu còn lại đặt mục tiêu 100% trong Nghị quyết 17 đều đã tiệm cận mức độ trên 98% vào cuối năm 2020 và sẽ hoàn thành trong quý I/2021.

Thứ trưởng Bộ TT&TT khẳng định, trong 5 năm qua, đặc biệt là năm 2019 và 2020, dưới sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Ủy ban Quốc gia về CPĐT, sự vào cuộc quyết liệt của các bộ, ngành, địa phương mà một trong những điển hình là Văn phòng Chính phủ, Việt Nam đã có bước phát triển vượt bậc, có cách tiếp cận mới để giải quyết các điểm nghẽn. Từ đó, đặt nền móng cho sự phát triển nhanh hơn, mạnh hơn, hiệu quả hơn trong giai đoạn 5 năm tiếp theo. Để thay đổi thứ hạng quốc gia, Thứ trưởng Nguyễn Huy Dũng xin đề xuất duy trì cơ chế hoạt động hiệu quả này của Ủy ban Quốc gia về CPĐT trong 5 năm, 10 năm và lâu hơn nữa.

Minh Thùy (T/h)