Từ đam mê robot đến giải Nhất sân chơi công nghệ

Sau 2 tháng miệt mài nghiên cứu, bốn học sinh Trường THPT Đông Hà (Quảng Trị) đã mày mò thiết kế robot cứu hỏa, vượt qua nhiều đội mạnh để giành giải Nhất Robotics tại Ngày hội Công nghệ số 2025.

Thành tích bất ngờ nhưng xứng đáng đã tạo dấu ấn mạnh mẽ, khẳng định bản lĩnh học sinh Quảng Trị trên sân chơi công nghệ đầy thử thách.

Nhóm xây dựng 2 phiên bản robot, gồm robot cầm tay với tính năng điều khiển từ xa.

Mê công nghệ từ điều chưa biết

Bắt tay vào dự án robot cứu hỏa để tham gia cuộc thi, các em gần như bắt đầu từ con số 0. “Khó khăn nhất là lập trình robot tự động. Chúng em chưa có nhiều kiến thức nên phải tự học và tìm hiểu trên mạng”, Vũ Đức Anh Quân (12A4), chia sẻ.

Nhóm xây dựng 2 phiên bản robot, gồm robot cầm tay với tính năng điều khiển từ xa. Thiết kế tinh gọn, linh hoạt, không vướng dây khi vận hành, dễ vượt chướng ngại vật. Phiên bản tiếp theo là robot tự động sử dụng mạch cảm biến và lập trình để tự nhận diện vật cản, dò đường. Robot có thể đi vào vùng nguy hiểm mà con người không thể tiếp cận.

Theo Vũ Đức Anh Quân, sản phẩm hướng tới mục tiêu tăng tính ứng dụng: “Robot có thể thay thế con người vào môi trường cháy nổ, đảm bảo an toàn và nâng cao hiệu quả cứu hộ”.

Trong suốt quá trình nghiên cứu, nhóm thể hiện sự kiên trì ấn tượng, niềm đam mê. Tối nào thầy và trò cũng làm việc đến 22 giờ, nhiều ngày liền ăn cơm hộp tại trường. Khi robot chạy thử chưa đạt tốc độ phù hợp, các em chỉnh sửa, lập trình lại từ đầu.

Nguyễn Nhật Minh chia sẻ, cuộc thi có độ cạnh tranh cao, nhiều đề tài thú vị, tuy nhiên, chúng em có thêm trải nghiệm mới, được học hỏi nhiều điều.

Là học sinh lớp sau, em Đặng Hoài Thiện (11A4) vẫn tích cực tham gia nghiên cứu cùng các anh. Thiện chia sẻ: “Em đến với robotics từ cuộc thi cấp trường. Em thấy đam mê từ lúc ấy. Tham gia cuộc thi lớn giúp chúng em có thêm trải nghiệm và học hỏi nhiều điều thú vị hơn”.

Hai em Vũ Đức Anh Quân và Nguyễn Nhật Minh đại diện nhóm nhận giải Nhất Robotics tại Ngày hội Công nghệ số 2025.

Sân chơi nuôi dưỡng khát vọng trẻ

Thầy Nguyễn Xuân Bảo - Tổ trưởng môn Vật lí (Trường THPT Đông Hà) - người hướng dẫn nhóm, cho biết, từ khi nhận đề tài, thầy và trò cùng nhau tự làm, học, nghiên cứu… bắt đầu từ những điều hoàn toàn mới. Để tạo nên sản phẩm hoàn chỉnh, cả nhóm làm việc tập trung cao độ. Giai đoạn cuối, thầy và trò làm việc đến khuya, ăn cơm tại trường. Các cựu học sinh của trường cũng hỗ trợ hướng dẫn online về lập trình robot theo thực tế yêu cầu bài thi.

Trong quá trình thử nghiệm, khi nhận thấy robot chạy chưa phù hợp, nhóm phải lập trình lại, thay đổi liên tục để đáp ứng điều kiện sân đấu. Hoàn thiện sản phẩm, thầy và trò mang đi thi trong tâm thế giao lưu học hỏi, dù phải đối mặt với 10 đội thi giàu kinh nghiệm từ nhiều tỉnh, thành. Nhờ nỗ lực và áp lực làm việc nghiêm túc, nhóm được ban tổ chức trao giải cao nhất.

Theo thầy Nguyễn Xuân Bảo, khó khăn nhất là: Phần cứng (gồm lắp ráp, điện tử), dù thầy và các trò có chút kiến thức nhưng vẫn phải mày mò từng chi tiết; với phần mềm (lập trình) lại hoàn toàn mới với học sinh, đòi hỏi sự tự học rất lớn.

Robot có ưu điểm được thiết kế để chịu nhiệt, vận hành trong môi trường cháy nổ, nhận diện vật cản và mục tiêu, hướng tới ứng dụng thực tiễn trong công tác cứu hỏa - lĩnh vực mà thiết bị không người lái có thể bảo đảm an toàn cho nhân viên cứu hộ.

“Qua cuộc thi, học sinh học được nhiều điều. Đồng thời, lan tỏa tinh thần đam mê, nghiên cứu sáng tạo khoa học trong thế hệ trẻ. Các em có thêm kinh nghiệm, tự tin vào năng lực bản thân, đi từ những cái chưa biết, học thì sẽ biết”, thầy Nguyễn Xuân Bảo chia sẻ.

Học sinh Quảng Trị tỏa sáng tại “Ngày hội Công nghệ số 2025 - TDF Annual Tech Camp 2025” tại UEH Mekong Campus, tỉnh Vĩnh Long.

“Chắp cánh” tài năng công nghệ

Những thành công bước đầu không chỉ đến từ nỗ lực của học sinh, mà còn cả định hướng của nhà trường. Trường THPT Đông Hà hiện có Câu lạc bộ STEM với 41 thành viên, do thầy Nguyễn Xuân Bảo điều hành.

Bên cạnh đó, Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TPHCM hỗ trợ cơ sở vật chất phòng STEM, tập huấn kiến thức về robot và lập trình, giúp học sinh tiếp cận về khoa học công nghệ. Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm, khuyến khích nghiên cứu khoa học, tổ chức các cuộc thi robot cấp trường để học sinh làm quen. Dù mới tổ chức lần thứ hai, sân chơi này đã tạo sức hút lớn.

“Học sinh hiện nay có hiểu biết nhiều, ham học hỏi, say mê nghiên cứu và làm việc đến tận khuya. Thành lập Câu lạc bộ STEM, các cháu rất thích, tự làm, kêu gọi, lập chương trình hoạt động”, thầy Bảo cho hay.

Bà Tạ Thu Hiền - Hiệu trưởng Trường THPT Đông Hà, cho biết, trước xu thế phát triển của công nghệ số, những năm qua, nhà trường phối hợp với Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TPHCM, nhờ sự hỗ trợ của trường, khơi nguồn đam mê, động lực trong học sinh, để các em thử sức nghiên cứu về những vấn đề liên quan đến công nghệ.

Nhà trường cũng quan tâm đến việc nghiên cứu khoa học, tổ chức cuộc thi robot cấp trường để học sinh thử sức, làm quen với công nghệ, tạo động lực cho các em. Sự hỗ trợ từ các cựu học sinh đang học tại Đại học Bách khoa… đã giúp các em tiếp cận tốt hơn kiến thức nghiên cứu khoa học - kỹ thuật.

“Học sinh ngày càng tiếp cận nhiều kiến thức về nghiên cứu khoa học kỹ thuật, có niềm đam mê khoa học và ứng dụng công nghệ trong nghiên cứu đạt nhiều kết quả. Đặc biệt, trong cuộc thi vừa qua, học sinh lần đầu tham gia sáng tạo robotics và đạt giải Nhất toàn đoàn. Đó là kết quả xứng đáng cho sự nỗ lực, niềm đam mê nghiên cứu khoa học của học sinh nhà trường”, bà Tạ Thu Hiền khẳng định.