Ứng dụng công nghệ số trong đào tạo lý luận chính trị là giải pháp then chốt

Đối với công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, đặc biệt là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý, việc ứng dụng công nghệ số không chỉ là xu thế mà là một giải pháp then chốt để nâng cao chất lượng, đáp ứng yêu cầu xây dựng đội ngũ cán bộ ngang tầm nhiệm vụ trong kỷ nguyên phát triển mới.

Đẩy mạnh chuyển đổi số tạo đột phá

Tại Hội thảo khoa học quốc tế “Đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị ở Việt Nam và Lào: Thực tiễn và kinh nghiệm” vừa mới diễn ra, PGS.TS. Trần Quang Diệu, Giám đốc Trung tâm Công nghệ và Chuyển đổi số, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh cho biết: Chuyển đổi số (CĐS) trong đào tạo lý luận chính trị và quản lý nhà nước giúp hiện đại hóa phương pháp truyền đạt kiến thức, mở rộng khả năng tiếp cận học tập của học viên, tăng cường sự tương tác và tư duy sáng tạo.

Đây là một biện pháp quan trọng và cấp thiết để nâng cao chất lượng giảng dạy các môn lý luận chính trị và quản lý nhà nước, vốn thường bị xem là khô khan và thiếu hấp dẫn.

PGS.TS. Trần Quang Diệu: CĐS trong đào tạo lý luận chính trị và quản lý nhà nước giúp hiện đại hóa phương pháp truyền đạt kiến thức, mở rộng khả năng tiếp cận học tập của học viên, tăng cường sự tương tác và tư duy sáng tạo.

Việc ứng dụng CĐS trong đào tạo lý luận chính trị mang lại giải pháp đột phá. Bằng cách số hóa nội dung học liệu dưới dạng chữ, âm thanh và băng hình, các nền tảng trực tuyến và hệ thống quản lý học tập có thể hỗ trợ hiệu quả cho việc cập nhật tri thức một cách liên tục, phân tích dữ liệu học tập và dự báo xu thế chính trị - xã hội. Quá trình này giúp hình thành một thế hệ cán bộ lãnh đạo có tư duy hiện đại, năng động và thích ứng linh hoạt, từ đó nâng cao chất lượng đào tạo một cách toàn diện.

Theo PGS.TS. Trần Quang Diệu, trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0) đang tác động sâu sắc đến mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, CĐS đã trở thành một yêu cầu cấp bách và tất yếu.

Đối với công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, đặc biệt là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý, việc ứng dụng công nghệ số không chỉ là xu thế mà là một giải pháp then chốt để nâng cao chất lượng, đáp ứng yêu cầu xây dựng đội ngũ cán bộ ngang tầm nhiệm vụ trong kỷ nguyên phát triển mới.

Việc số hóa các quy trình, nội dung giảng dạy, và hệ thống quản lý có thể hiện đại hóa phương pháp truyền đạt kiến thức, mở rộng khả năng tiếp cận học tập, và tăng cường tư duy sáng tạo, phản biện cho học viên.

Nhiều quốc gia trên thế giới đã thực hiện CĐS trong đào tạo, bồi dưỡng cán bộ

PGS.TS. Trần Quang Diệu cũng cho biết, trên thế giới, nhiều quốc gia đã thực hiện CĐS trong đào tạo, bồi dưỡng cán bộ như chương trình cải cách công vụ của Singapore tập trung vào việc xây dựng một đội ngũ công chức hiệu quả và năng động. Chính phủ yêu cầu mỗi công chức phải trải qua 100 giờ đào tạo mỗi năm và hỗ trợ 50% chi phí cho việc tự học. Quá trình đào tạo bao gồm 5 giai đoạn chính, từ đào tạo cơ bản cho người mới đến đào tạo liên tục để nâng cao năng lực cho tương lai.

Bài học quan trọng từ Singapore không chỉ nằm ở công nghệ mà ở tư duy đào tạo. Họ coi đào tạo là một quá trình liên tục, gắn chặt với hiệu suất công việc và sự nghiệp của cá nhân, chứ không phải là một khóa học mang tính thủ tục. Chính sách hỗ trợ tài chính cho tự học là một đột phá, khuyến khích sự chủ động và trách nhiệm từ phía công chức.

Ở Nhật Bản, nước này tập trung vào mô hình chính phủ điện tử (e-Gov), số hóa toàn bộ văn bản pháp luật và thủ tục hành chính, tạo ra một nền tảng dữ liệu mở cho công chúng. Hệ thống này tạo ra một “kho dữ liệu sống” để đào tạo cán bộ về quản lý nhà nước một cách thực tế.

Ngoài ra, Nhật Bản cũng đã phát triển mô hình trực tuyến (online) kết hợp ngoại tuyến (offline) trong lĩnh vực giáo dục, cho phép học viên vừa chủ động học trực tuyến, vừa nhận được sự hỗ trợ từ các cố vấn tại các trung tâm ngoại tuyến. Đây là một gợi ý quý báu để kết hợp ưu điểm của học trực tuyến (linh hoạt) và trực tiếp (tương tác, tư vấn).

Ở Trung Quốc, có thể thấy một số điểm nổi bật là việc triển khai các hệ thống đào tạo trực tuyến quy mô lớn (MOOC) và nhận thức rõ rằng sự thành công của CĐS phụ thuộc vào yếu tố con người. Một quan điểm được nhấn mạnh là CĐS sẽ không thành công nếu cán bộ, công chức không ủng hộ và sử dụng các nền tảng số hằng ngày. Điều này gợi ý rằng việc xây dựng một nền tảng dùng chung và có thể nhân rộng trên toàn quốc là một yếu tố quan trọng, và song song với đó là việc thuyết phục, đào tạo và tạo thói quen sử dụng công nghệ cho đội ngũ cán bộ.

Thực hiện đồng bộ các giải pháp

PGS.TS. Trần Quang Diệu nhấn mạnh, ở nước ta, CĐS tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và các cơ sở đào tạo lý luận chính trị và quản lý nhà nước đã và đang được khởi động mạnh mẽ, hình thành nền tảng quan trọng cho giai đoạn tiếp theo.

Một số trường đã có những mô hình điển hình, như Trường Chính trị tỉnh Sơn La với việc ứng dụng hệ thống iOffice, giáo án điện tử và trí tuệ nhân tạo (AI), hay Trường Chính trị tỉnh Lào Cai với hệ thống quản lý học tập (LMS), thư viện số và phòng truyền thống số. Các trường cũng tích cực triển khai đào tạo trực tuyến, đặc biệt trong giai đoạn đại dịch COVID-19, sử dụng các công cụ như Microsoft Teams và Zoom...

PGS.TS. Trần Quang Diệu cho rằng, bên cạnh những mặt đạt được cũng tồn tại những điểm nghẽn về hạ tầng, nguồn lực và sự thiếu đồng bộ. Do đó, PGS.TS. Trần Quang Diệu đề nghị thực hiện đồng bộ một số giải pháp sau.

Một là, cần hoàn thiện khung pháp lý cho đào tạo số, ban hành các quy định về việc sử dụng dữ liệu liên thông và thí điểm các mô hình quản trị mới. Điều này sẽ tạo hành lang pháp lý vững chắc và khuyến khích đổi mới thực chất.

Hai là, thay vì phát triển phân tán, cần xây dựng một nền tảng số dùng chung cho toàn bộ hệ thống các trường chính trị, với Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh là hạt nhân, thực hiện công tác điều phối.

Song song với đó, xây dựng trụ cột đào tạo số để tích hợp dữ liệu từ các nguồn khác nhau, đảm bảo dữ liệu “đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất, dùng chung” và phục vụ hiệu quả cho công tác quản lý, đào tạo. Ưu tiên hàng đầu là đầu tư đồng bộ hạ tầng số tại các trường chính trị cấp tỉnh, đảm bảo kết nối ổn định và an toàn thông tin.

Bên cạnh đó, cần áp dụng các công nghệ tiên tiến như dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo (AI) để phân tích nhu cầu đào tạo dựa trên dữ liệu công tác thực tế, cá nhân hóa lộ trình học tập, và sử dụng AI để đánh giá kết quả một cách khách quan.

Ba là, tổ chức đào tạo lại đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý về kỹ năng số, tập trung vào việc thiết kế nội dung số và khai thác dữ liệu. Nâng cao nhận thức của học viên về lợi ích của học tập số, từ đó thúc đẩy văn hóa tự học và học tập suốt đời.

Bốn là, tăng cường vai trò của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh từ việc hướng dẫn đến việc kiến tạo nền tảng và tiêu chuẩn chung, đồng thời tăng cường hợp tác với các doanh nghiệp công nghệ lớn để tận dụng kinh nghiệm, nguồn lực và đảm bảo chất lượng triển khai.

Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh cần đóng vai trò hạt nhân, chịu trách nhiệm về xây dựng chiến lược, tiêu chuẩn, và nền tảng công nghệ dùng chung. Các trường chính trị địa phương tập trung vào việc áp dụng, sáng tạo nội dung phù hợp với đặc thù địa phương và bồi dưỡng nhân lực./.