"Xanh hóa" vận tải hàng hóa, logistic

Việt Nam đang ở vị trí dẫn đầu trong chuỗi cung ứng tại ASEAN, giữ vai trò quan trọng trong kết nối khu vực và Trung Quốc. Nhu cầu về vận chuyển và vận tải đường bộ tiếp tục tăng cao. Do đó, việc thúc đẩy phát triển vận tải đường bộ bền vững hơn là rất cần thiết. Doanh nghiệp đi đầu trong chuyển đổi logistics xanh sẽ tạo lợi thế cạnh tranh so với các doanh nghiệp khác...

Theo DHL Global Forwarding (bộ phận chuyên về vận tải hàng hóa của Tập đoàn DHL), chuỗi cung ứng toàn cầu đã có sự thay đổi trong vài năm qua và Việt Nam đang ở vị trí dẫn đầu Đông Nam Á.

Năm ngoái, nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam đạt 16 USD trong khi xuất khẩu đạt 440 tỷ đô USD, đưa Việt Nam trở thành nước xuất khẩu lớn nhất Đông Nam Á.

Trong đó, các ngành công nghiệp chính đang thúc đẩy về nhu cầu dịch vụ vận chuyển và vận tải đường bộ sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng đối với Việt Nam khi giữ vai trò như trung tâm trong kết nối với các quốc gia trong khu vực và Trung Quốc.

Vận tải đường bộ đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng chuỗi cung ứng bền vững - Ảnh minh họa.

Hạ tầng giao thông giúp tăng cường kết nối 

Trước “làn sóng” các công ty toàn cầu đang đa dạng hóa chuỗi cung ứng của mình, nhiều công ty Trung Quốc cũng đang mở rộng cơ sở sản xuất vào ASEAN. Theo báo cáo của McKinsey, đầu tư của Trung Quốc vào Đông Nam Á trong năm 2023 đã đạt 24 tỷ USD, đặc biệt là với các thị trường như Việt Nam, Campuchia, Lào và Thái Lan.

Ông Laurence Cheung, Giám đốc Quốc gia tại Việt Nam, DHL Global Forwarding, đánh giá chuỗi cung ứng toàn cầu đã có sự thay đổi trong vài năm qua và Việt Nam chắc chắn đang ở vị trí dẫn đầu khu vực Đông Nam Á.

“Hạ tầng giao thông phát triển hiện nay là yếu tố quan trọng, kết nối Trung Quốc với phần còn lại của khu vực và Việt Nam là trung tâm. Với sự đa dạng hóa chuỗi cung ứng và các công ty Trung Quốc đang vươn ra toàn cầu, Việt Nam có vị trí chiến lược để tận dụng những cơ hội này”, ông Laurence Cheung  nhấn mạnh.

Dù vậy, ông Laurence Cheung cho rằng ngoài Việt Nam, các quốc gia như Thái Lan, Malaysia và Singapore sẽ được hưởng lợi nhờ các phương án kết nối linh hoạt thông qua đường bộ, đường hàng không hoặc đường biển. Các quốc gia này cũng có thỏa thuận thương mại thuận lợi với nhiều nền kinh tế lớn trên toàn cầu.

Tại Việt Nam, Chính phủ đang đặt mục tiêu hoàn thành 3.000 km đường cao tốc vào năm 2025. Khoảng 1.000 km đường cao tốc trải dài qua 15 tỉnh, thành phố đã được hoàn thành cho đến nay, nâng tổng chiều dài các tuyến đường này lên gần 2.100 km.

Ngoài các nỗ lực thúc đẩy cơ sở hạ tầng giao thông của Chính phủ Việt Nam, trong khu vực các quốc gia cũng đã thực hiện nhiều chính sách, cơ sở hạ tầng nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hóa xuyên biên giới.

Đơn cử, Campuchia và Việt Nam đã hợp tác để thêm các làn đường vào một trạm kiểm soát thường xuyên tắc nghẽn; Lào đã mở tuyến đường sắt mới nối Viêng Chăn với Côn Minh ở Trung Quốc vào năm 2021.

Tại Thái Lan, DHL đã mở Trung tâm Vận chuyển đa phương thức quốc tế DHL mới tại Free Zone 3 của Sân bay Suvarnabhumi, giúp việc vận chuyển hàng hóa vào, ra và qua Thái Lan dễ dàng hơn với nhiều phương thức vận chuyển khác nhau.

Ông Bruno Selmoni, Phó Chủ tịch, Trưởng bộ phận vận tải đường bộ và Liên vận khu vực Đông Nam Á, DHL Global Forwarding, cho biết: "Những khoản đầu tư vào việc cải thiện cơ sở hạ tầng đường sắt hoặc đường bộ ở Đông Nam Á sẽ khiến việc vận chuyển từ Trung Quốc vào Đông Nam Á rẻ hơn và nhanh hơn so với đường hàng không”.

Bên cạnh đó, vận chuyển hàng hóa thông qua kết hợp nhiều phương thức vận tải có thể dẫn đến thời gian giao hàng tận nơi Door-to-Door (DTD) nhanh hơn so với vận tải đường biển, với chi phí thấp hơn đáng kể so với vận tải hàng không.

Vận tải đường bộ đóng vai trò quan trọng trong xây dựng chuỗi cung ứng bền vững 

Theo báo cáo của Công ty Dữ liệu Quốc tế (IDC), 45% các tổ chức có trụ sở tại Châu Á sẽ triển khai tích hợp tính bền vững vào chuỗi cung ứng vào năm 2026. Trong đó, vận tải hàng hóa, bao gồm xe tải, máy bay, tàu thủy và tàu hỏa, đóng góp khoảng 8% lượng khí thải nhà kính toàn cầu. Do vậy, việc thúc đẩy phát triển vận tải đường bộ bền vững hơn là rất cần thiết, song vẫn còn nhiều thách thức đáng kể ở phía trước.

Nghiên cứu của các tổ chức Google, Temasek và Bain & Company chỉ rõ: việc tối ưu hóa hoạt động vận chuyển trong thương mại điện tử như giảm quãng đường di chuyển của các phương tiện giao nhận, sử dụng các vật liệu tái chế, thân thiện môi trường để đóng gói hàng hóa,… sẽ góp phần cắt giảm được 30 - 40% lượng khí phát thải trong lĩnh vực này.

Không những thế, theo nhận định của các chuyên gia, doanh nghiệp cũng nâng cao được uy tín và thương hiệu nhờ sự chuyển đổi có tính đóng góp cho môi trường, từ đó thu hút khách hàng có ý thức cùng chung tay bảo vệ môi trường. Doanh nghiệp đi đầu trong chuyển đổi logistics xanh sẽ tạo lợi thế cạnh tranh so với các doanh nghiệp khác.

“Các giải pháp vận tải đường bộ bền vững có những thách thức nhưng cũng mở ra nhiều cơ hội, đặc biệt là khi nói đến việc chuyển đổi xanh trên các phương tiện vận chuyển như xe tải”, ông Bruno Selmoni nhận định.

Dù vậy, ông Bruno Selmoni cho rằng bất kỳ giải pháp nào cũng cần có sự hợp tác toàn diện giữa doanh nghiệp và Nhà nước. Chính phủ cần thiết lập các chính sách và cơ sở hạ tầng phù hợp, các nhà sản xuất ô tô cần đưa ra các lựa chọn thương mại khả thi và những đơn vị logistics cần áp dụng các giải pháp xanh hóa.

Tại Việt Nam, một số doanh nghiệp thương mại điện tử và bưu chính như Lazada, Grab hay Viettel Post đã triển khai nhiều giải pháp sáng tạo nhằm giảm tác động tiêu cực tới môi trường, đơn cử như tiết giảm số lượng thùng carton, chuyển sang dùng 100% bao bì tái chế hay giảm rác thải nhựa; khuyến khích khách hàng chờ giao hàng chậm, thay vì đẩy mạnh quảng bá hình thức giao hàng nhanh,…

Trong khu vực, DHL Global Forwarding gần đây đã giới thiệu một đội xe điện tại Bangkok (Thái Lan), dự kiến sẽ giúp loại bỏ 85.000 kg khí thải CO2 hàng năm. Những chiếc xe đầu tiên này sẽ di chuyển quãng đường hơn 28.000 km hàng tháng khi hoạt động và giao khoảng 1.000 tấn hàng.