BẢO VỆ NỀN TẢNG TƯ TƯỞNG CỦA ĐẢNG TRONG THỜI ĐẠI “BÙNG NỔ” CÔNG NGHỆ SỐ, MẠNG XÃ HỘI

Trước sự phát triển như vũ bão của internet, không khó để thấy một số người đã và đang bị mạng xã hội dẫn dắt một cách thái quá, dẫn đến sự “tha hóa” về tư tưởng, thường xuyên có cái nhìn tiêu cực và quy mọi vấn đề thành “màu xám”. Điều này đã vô tình tiếp tay cho những thủ đoạn công kích, chống phá Đảng, Nhà nước của các đối tượng xấu.

Trước sự phát triển như vũ bão của internet, không khó để thấy một số người đã và đang bị mạng xã hội dẫn dắt một cách thái quá, dẫn đến sự “tha hóa” về tư tưởng, thường xuyên có cái nhìn tiêu cực và quy mọi vấn đề thành “màu xám”. Điều này đã vô tình tiếp tay cho những thủ đoạn công kích, chống phá Đảng, Nhà nước của các đối tượng xấu. Do đó, việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong thời đại công nghệ số đang là thách thức không nhỏ đối với chúng ta.

Internet và mạng xã hội phát triển “bùng nổ” ở Việt Nam

Theo Báo cáo Tổng quan về internet và mạng xã hội 2023 (Digital 2023: Global Overview Report) của tổ chức We Are Social, đầu năm 2023, Việt Nam có 77,93 triệu người dùng internet, chiếm 79,1% tổng dân số. Số lượng người dùng mạng xã hội cũng khoảng 70 triệu, tương đương với 71% tổng dân số. Thời gian trung bình truy cập mạng xã hội là 2 tiếng 31 phút/người/ngày; 89,8% tổng số người dùng internet của Việt Nam đã sử dụng ít nhất một nền tảng mạng xã hội(1).

Thời đại công nghệ số đã làm thay đổi tư duy, nhận thức, tư tưởng, tình cảm của con người với thế giới chung quanh. Con người có thể tiếp cận với tri thức nhanh chóng hơn, mở ra khả năng tương tác; phương thức tác động của chính quyền với người dân đa dạng hơn, nhất là thông qua mạng xã hội. Từ những tiến bộ về khoa học và công nghệ sẽ xuất hiện nhiều hơn một số xu thế mang tính phổ quát bên cạnh những giá trị chung, truyền thống trong quan hệ xã hội. Đó là xu thế đổi mới quản lý, quản trị quốc gia và trách nhiệm giải trình (chuyển đổi hệ thống hành chính mạnh mẽ sang chính phủ điện tử; phân cấp, phân quyền, minh bạch hóa thông tin; tăng cường nguồn lực cho bộ máy nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả); xu thế tăng cường vai trò giám sát của người dân đối với hoạt động của bộ máy công quyền.

Trong thời đại công nghệ số, các thế lực thù địch, phản động đã tận dụng tốc độ phát triển của các mạng xã hội, sự phát triển đa dạng loại hình của các phương tiện truyền thông đại chúng. Các thế này thường xuyên tài trợ cho một số cơ quan báo chí nước ngoài chống phá Việt Nam như VOA tiếng Việt, Đài Á Châu tự do, RFI, BBC Việt ngữ,... nhằm phát tán thông tin, tài liệu xuyên tạc, bôi nhọ, thêu dệt ra nhiều câu chuyện, bịa đặt trắng trợn, những sự việc không có thật về các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước nhằm chống phá Đảng, Nhà nước ta. Từ đó, gây chia rẽ nội bộ, làm giảm niềm tin của các tầng lớp nhân dân vào vai trò lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước; làm ảnh hưởng đến uy tín, danh dự của những cán bộ chân chính, gây hoang mang trong dư luận xã hội.

Công nghệ số phát triển thì tự do ngôn luận cũng được thể hiện với nhiều hình thái đa dạng và phát triển hơn. Internet, mạng xã hội trở thành công cụ phổ biến để mọi cá nhân, tổ chức bày tỏ quan điểm, tư tưởng, truyền bá thông tin, thể hiện quyền tự do ngôn luận. Ở môi trường số, sức lan tỏa và ảnh hưởng của các thông tin diễn ra nhanh hơn, mạnh hơn và dễ tạo được sự chú ý, quan tâm theo dõi của số đông người dân, nhất là những thông tin được truyền tải từ người có ảnh hưởng trong xã hội.

Ngày nay, chỉ cần sở hữu một thiết bị điện tử có kết nối Internet, mọi cá nhân đều có thể tự do truyền đạt thông tin, ý kiến của mình đến người khác mọi nơi, mọi lúc. Tuy nhiên, sự tự do ngôn luận trong thời đại công nghệ số này sẽ làm xuất hiện những biểu hiện lệch chuẩn văn hóa trên mạng xã hội. Có những trường hợp dù không có kiến thức chuyên môn nhưng cũng “nhảy vào” bình luận, tranh luận bằng những thông tin, kiên thức cóp nhặt trên mạng. Thậm chí, bằng lợi dụng tốc độ lan truyền thông tin trên môi trường internet, xu thế “chửi bới”, hùa theo “bầy đàn”, tấn công, bóc phốt nhằm “lấy số má” trong “thế giới ảo” đã từng có thời điểm tạo ra bức tranh tiêu cực về tình hình an ninh - kinh tế - xã hội của đất nước.

Những bình luận xuất phát từ nhận thức lệch chuẩn trên mạng xã hội đã góp phần tạo hiệu ứng và dẫn dắt dư luận đi theo những định hướng tiêu cực của kẻ xấu. Nguy hiểm hơn, nhiều người còn tiếp tay bằng việc đăng tải các bài viết xuyên tạc, clip cắt ghép với tâm lý, thái độ cực đoan, công kích tôn giáo, văn hóa, đạo đức xã hội và cả hệ thống pháp luật. Ở một cấp độ cao hơn, sau khi thể hiện bản thân ở các diễn đàn, trang cá nhân, một số người sử dụng mạng xã hội nổi tiếng còn quay ra tấn công các cơ quan chính quyền bằng nhiều hình thức khác nhau. Điều này gây tác động xấu đối với người sử dụng internet nói riêng và việc giữ gìn an ninh, trật tự xã hội nói chung.

Sự gia tăng người dùng cũng như sự phổ biến của internet và mạng xã hội là một chỉ số đánh giá sự phát triển của internet và mạng xã hội ở Việt Nam thời gian qua nhưng đồng thời cũng tiềm ẩn những rủi ro về an ninh mạng. Không gian mạng với đặc tính “ảo”, dễ ẩn danh, có tốc độ lan truyền nhanh đã trở thành công cụ đắc lực để những thế lực thù địch, các phần tử cơ hội phát tán tin giả, thông tin xấu, độc.

Một trong những phương thức mới, phổ biến nhất của “diễn biến hòa bình” được các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị tiến hành đối với Việt Nam là tận dụng internet, mạng xã hội để tiến hành chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng ta trên các phương diện cơ bản sau:

Một là, xuyên tạc, phủ nhận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh bằng cách tung tin “hỏa mù” với hàng nghìn bài viết, phỏng vấn, thư ngỏ; xuyên tạc đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tô hồng, ca ngợi sức mạnh kinh tế, quân sự, khoa học - công nghệ của các nước phương Tây nhằm hướng lái con đường phát triển của Việt Nam theo các nước tư bản chủ nghĩa.

Ngoài ra, các thế lực thù địch còn lập các trang mạng để lôi kéo, mua chuộc một số cán bộ, đảng viên, văn nghệ sĩ có tư tưởng bất mãn, có biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” lên tiếng nói xấu chế độ, xuyên tạc lịch sử, bịa đặt thông tin về thân nhân, đời tư các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các nhà lãnh đạo tiền bối của Đảng.

Hai là, trên nhiều trang mạng xã hội, các phần tử cơ hội chính trị trong và ngoài nước đã lợi dụng những khó khăn, hạn chế trong phát triển kinh tế - xã hội ở một số ngành, địa phương để xuyên tạc, phủ nhận sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước. Nhiều trang mạng trực tiếp công kích, đả phá, phủ nhận những thành tựu 35 năm thực hiện công cuộc đổi mới đất nước; đồng thời khoét sâu, trầm trọng hóa về những khó khăn, hạn chế, khuyết điểm trong công tác lãnh đạo, quản lý điều hành của chính quyền địa phương, cơ quan, đơn vị một số nơi để quy kết là bản chất của chế độ. Dưới nhiều hình thức “thư ngỏ” đăng tải tràn lan trên internet, mạng xã hội, nhiều phần tử cơ hội đã lên tiếng kêu gọi Đảng Cộng sản Việt Nam phải từ bỏ Điều 4 của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Ba là, lợi dụng internet và mạng xã hội để tán phát nhiều tài liệu tuyên truyền xuyên tạc các văn kiện, nghị quyết của Đảng, kích động, chia rẽ nội bộ, chống phá Đảng, Nhà nước, chế độ bằng các chiến dịch truyền thông rầm rộ trên không gian mạng. Các thế lực thù địch tán phát nhiều tài liệu, bài viết trên mạng xã hội xuyên tạc lịch sử dân tộc, phủ nhận ý nghĩa các cuộc kháng chiến giành độc lập dân tộc và bảo vệ Tổ quốc, phủ nhận thành quả của cách mạng Việt Nam; lợi dụng các vụ việc phức tạp, nhạy cảm cũng như những tiêu cực, yếu kém trong phát triển kinh tế - xã hội, nhất là liên quan đến ngành công an, giáo dục, y tế, quản lý đất đai... ở một số địa phương để xuyên tạc chống phá.

Bốn là, triệt để sử dụng lực lượng “cộm cán”, cực đoan để tạo bất ổn về an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn vùng đồng bào dân tộc, nhất là vùng dân tộc thiểu số. Lợi dụng mạng xã hội để lôi kéo người dân tộc thiểu số tham gia các tổ chức, hội nhóm phản động; vượt biên trái phép sang Campuchia, Thái Lan để được hưởng quy chế tị nạn...

Nguy hại hơn, một số tổ chức phản động còn lợi dụng mạng xã hội để hướng dẫn “biểu tình online”, tập hợp lực lượng để chống phá Đảng, Nhà nước, chính quyền. Vụ việc xảy ra tại hai xã Ea Ktur và Ea Tiêu, huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk ngày 11-6-2023 vừa qua là kết quả của những hoạt động lợi dụng mạng xã hội để lôi kéo, kích động biểu tình chống phá Đảng, chính quyền nhà nước.

Năm là, lợi dụng internet, mạng xã hội để hình thành và hậu thuẫn các hội, nhóm núp danh “xã hội dân sự” để gia tăng các hoạt động chống phá. Thời gian qua, các tổ chức phản động ngoài nước đã lợi dụng mạng xã hội để thiết lập các chương trình, dự án tài trợ liên quan đến sức khỏe cộng đồng, người yếu thế... nhằm thúc đẩy hình thành các hội, nhóm hoạt động bất hợp pháp, là cơ sở để phát triển các tổ chức “xã hội dân sự”, “bất tuân dân sự” ở Việt Nam. Đồng thời, kêu gọi các tổ chức quốc tế, chính phủ các nước Mỹ và phương Tây can thiệp, gây sức ép với Việt Nam về các vấn đề dân tộc, dân chủ, nhân quyền, tôn giáo...

Sáu là, gần đây, các thế lực thù địch triệt để lợi dụng internet, mạng xã hội để tuyên truyền các luận điệu xuyên tạc công tác nhân sự của Đảng; bôi nhọ, hạ thấp uy tín của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước.

Nghị quyết số 35-NQ/TW, ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới (2) đã xác định mục tiêu: Bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, củng cố và tăng cường niềm tin khoa học vào chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; giữ vững sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng, sự đồng thuận xã hội và niềm tin của nhân dân với Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ; làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn và hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, phản động trong tình hình mới; góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, phát huy sức mạnh toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hoà bình ổn định, phấn đấu sớm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại.

Nghị quyết nêu rõ, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là bảo vệ Cương lĩnh chính trị, đường lối lãnh đạo của Đảng, bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc, bảo vệ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước; đồng thời đấu tranh phản bác có hiệu quả các quan điểm sai trái, thù địch, những luận điệu xuyên tạc, bịa đặt, thông tin xấu độc, cố tình bôi xấu cán bộ, đảng viên, hạ thấp uy tín, vai trò lãnh đạo của Đảng, chia rẽ đoàn kết, gây mất niềm tin trong cán bộ, đảng viên và Nhân dân…

Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta luôn nhấn mạnh vị trí, vai trò của công tác đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, coi đó là một bộ phận quan trọng trong công tác tư tưởng, lý luận của Đảng nhằm bảo vệ đường lối, Cương lĩnh lãnh đạo của Đảng, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Để bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng, Cương lĩnh lãnh đạo của Đảng, những năm qua, các cấp uỷ, tổ chức đảng luôn coi trọng lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện hiệu quả nhiệm vụ đấu tranh phê phán các quan điểm sai trái, thù địch, làm cho cán bộ, đảng viên, nhân dân luôn kiên định nâng cao nhận thức về chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hạn chế như chưa đa dạng hóa các hình thức thông tin, chất lượng thông tin chưa hoàn toàn đáp ứng nhu cầu của người dân; chưa tích cực, chủ động đấu tranh phản bác các thông tin, quan điểm sai trái, thù địch; chưa phát huy vai trò giám sát, phản biện của các cơ quan báo chí, đấu tranh chống tiêu cực, tham nhũng, lãng phí và các tệ nạn xã hội. Đặc biệt, việc khai thác, phát triển những tiện ích, lợi thế của thông tin điện tử, mạng xã hội… trong tuyên tuyền bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng còn hạn chế.

Để công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng ngày càng đi vào thực tế và thực chất có hiệu quả, đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi của thời đại công nghệ số, cần chú trọng đến những giải pháp chính sau đây:

Một là, tiếp tục tuyên truyền, làm cho chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh giữ vai trò chủ đạo trong đời sống tinh thần ở nước ta; hệ thống hoá, phổ biến các thành tựu lý luận trong thời gian qua; đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục đối với các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ, nhằm nâng cao tinh thần, trách nhiệm, khả năng chủ động đấu tranh, phản bác những quan điểm sai trái của các thế lực thù địch.

Hai là, tập trung đổi mới nâng cao hiệu quả công tác giáo dục chính trị tư tưởng; nâng cao chất lượng nghiên cứu, học tập nghị quyết để vận dụng vào thực tiễn; đổi mới nội dung, phương thức tuyên truyền về chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Ba là, tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác kiểm tra, giám sát, siết chặt kỷ cương, kỷ luật trong Đảng, kiên quyết xử lý các tổ chức đảng, đảng viên vi phạm Cương lĩnh, Điều lệ Đảng. Phát huy trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức đảng các cấp, trước hết là người đứng đầu trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.

Bốn là, nâng cao bản lĩnh, năng lực dự báo, định hướng, đảm bảo sự lãnh đạo tập trung, thống nhất để phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị trong bảo vệ, phát triển, vận dụng sáng tạo nền tảng tư tưởng của Đảng và đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.

Năm là, chủ động nắm tình hình, phát hiện sớm hoạt động chống phá của các đối tượng để đấu tranh làm thất bại âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch. Chủ động tăng cường thông tin tích cực đi đôi với ngăn chặn có hiệu quả, xử lý, xóa bỏ thông tin xấu, độc trên internet, mạng xã hội.

Sáu là, trang bị kiến thức cơ bản về an ninh, an toàn thông tin cho các cán bộ công tác trong lĩnh vực công nghệ thông tin, báo chí- truyền thông nhằm phát hiện sớm các trang mạng độc hại; tăng cường mở mới, đa dạng các trang mạng, báo chí có nội dung tuyên truyền đường lối, chủ trương chính sách của Đảng, ngăn chặn, đấu tranh với những tư tưởng, quan điểm sai trái, thù địch. Báo chí nói chung và báo mạng điện tử nói riêng phải là lực lượng nòng cốt, chiến sĩ tiên phong trên mặt trận thông tin.

Bảy là, tăng cường công tác quản lý nhà nước về quy tắc ứng xử, đăng tải thông tin trên internet và mạng xã hội; theo dõi, kịp thời xử lý, khống chế có hiệu quả các trang mạng có nội dung phản động; phối hợp cùng các cơ quan tuyên truyền từng bước làm chủ thế trận tiến công về tư tưởng, lý luận trên mạng Internet.

Tám là, đẩy mạnh giáo dục, tuyên truyền nhằm nâng cao trách nhiệm của người sử dụng mạng internet, nâng cao khả năng nhận thức và năng lực tự sàng lọc thông tin của người dân và cộng đồng, hình thành thói quen hành xử tích cực trên môi trường mạng. Đây là giải pháp có ý nghĩa then chốt và lâu dài để mỗi người dân trở thành bộ lọc thông tin hiệu quả cho chính mình và cộng đồng. Mỗi người khi sử dụng mạng internet cần đề cao cảnh giác, tỉnh táo nhận diện rõ âm mưu, bản chất của các thế lực thù địch để không tin, không bị lôi kéo, dẫn dắt trước các thông tin xấu, độc.

Chín là, tích cực sử dụng internet, mạng xã hội để triển khai tuyên truyền, đấu tranh, phản bác các luận điệu sai trái, thù địch một cách kịp thời, hiệu quả nhất. Đồng thời, truyền tải các thông tin tích cực, tạo môi trường thông tin lành mạnh, góp phần ổn định dư luận, củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý, điều hành của Nhà nước, góp phần bảo đảm an toàn, an ninh thông tin trên không gian mạng. Xây dựng các chiến dịch truyền thông chủ động trong các đợt cao điểm như: kỷ niệm các ngày lễ lớn của dân tộc; các sự kiện chính trị trọng đại của đất nước như Đại hội Đảng, họp Quốc hội, bầu cử... để định hướng thông tin cho nhân dân; không bỏ trống trận địa thông tin khiến các thế lực thù địch có cơ hội chiếm lĩnh để tung các thông tin sai trái.

Mười là, xây dựng và phát triển lực lượng tác chiến trên không gian mạng theo hướng tinh, gọn, mạnh để tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

Nghị định số 98/2015/NĐ-CP ngày 19-10-2015 của Chính phủ về tổ chức và hoạt động của lực lượng tác chiến không gian mạng đã chỉ rõ: “Lực lượng tác chiến không gian mạng là lực lượng chuyên trách thực hiện chức năng tác chiến không gian mạng, bảo vệ chủ quyền quốc gia trên không gian mạng; hiệp đồng tác chiến chặt chẽ với lực lượng vũ trang nhân dân nhằm bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc Việt Nam trong mọi tình huống”(3).

Có thể nói rằng, thời đại kỷ nguyên số, bùng nổ công nghệ thông tin, Internet kết nối vạn vật đã khiến cuộc sống con người có rất nhiều sự thay đổi nhanh chóng. Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong thời đại công nghệ số là công việc thường xuyên, không ngừng nghỉ, mà cũng không phải là trách nhiệm đơn thuần của một nhóm xã hội nào. Đó là nhiệm vụ cao qúy và quan trọng của mọi tầng lớp nhân dân nhằm đấu tranh, phản bác luận điệu sai trái, thù địch trên không gian mạng cũng như ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo nhận diện, xử lý và giải quyết những thông tin xấu, độc, chống phá Đảng và Nhà nước tràn lan trên Internet hiện nay.

Tài liệu tham khảo: (1) Digital 2023: Vietnam, https://datareportal.com/reports/digital-2023-vietnam.

(2) Nghị quyết số 35-NQ/TW, ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới

(3) Nghị định số 98/2015/NĐ-CP ngày 19-10-2015 của Chính phủ về tổ chức và hoạt động của lực lượng tác chiến không gian mạng.

Theo Tạp chí Thương Trường

https://thuongtruong.com.vn/news/bao-ve-nen-tang-tu-tuong-cua-dang-trong-thoi-dai-bung-no-cong-nghe-so-mang-xa-hoi-120936.html