Bảo vệ thông tin cá nhân khi điện thoại bị mất hoặc đánh cắp

Điện thoại di động ngày nay không chỉ là thiết bị liên lạc mà còn là "kho chứa thông tin" cá nhân quan trọng như dữ liệu tài khoản ngân hàng, hình ảnh, email và các ứng dụng mạng xã hội. Vì vậy, việc mất điện thoại hoặc bị đánh cắp không chỉ gây thiệt hại về vật chất mà còn đe dọa nghiêm trọng đến bảo mật thông tin cá nhân của chủ sở hữu thiết bị. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết về cách bảo vệ dữ liệu trong tình huống này.

Tìm kiếm thiết bị thông qua ứng dụng định vị

Hành động đầu tiên người dùng cần thực hiện khi phát hiện mất điện thoại là cố gắng gọi vào số điện thoại của mình. Điều này không chỉ giúp xác định thiết bị có còn hoạt động hay không mà đôi khi có thể kết nối với người nhặt được điện thoại. Nếu không có phản hồi hoặc nghi ngờ điện thoại đã rơi vào tay kẻ gian, cần nhanh chóng sử dụng tính năng định vị thiết bị từ xa. Nếu người dùng sử dụng iPhone thì có thể sử dụng dịch vụ "Find My iPhone" của Apple (Hình 1).

Hình 1. Ảnh sử dụng Find My iPhone.

Bước 1: Truy cập vào iCloud.com, đăng nhập bằng tài khoản Apple ID của mình và chọn “Find My iPhone” để tìm vị trí của điện thoại.

Bước 2: Nhấn chọn Tất cả các thiết bị > Chọn đúng thiết bị người dùng đang muốn tìm. Lúc này sẽ thấy xuất hiện 3 sự lựa chọn: Phát âm thanh, Chế độ mất và Xóa iPhone.

- Phát âm thanh (Play Sound): Nếu để quên đâu đó trong phòng hãy chọn chế độ này máy sẽ đổ chuông giúp người dùng nhận biết nó đang ở đâu.

- Chế độ mất (Lost iPhone): Khi chọn chế độ này thiết bị của người dùng sẽ bị khóa lại và khi đó có thể nhập số điện thoại mà thiết bị đang sử dụng và để lại lời nhắn gửi đến thiết bị của mình.

- Xóa iPhone: Xóa toàn bộ dữ liệu trên điện thoại của người dùng.

Tương tự, với các thiết bị Android, người dùng có thể sử dụng tính năng “Find My Device” (Hình 2) của Google. Truy cập vào trang web của Google, đăng nhập bằng tài khoản Google và tìm thiết bị bị mất. Người dùng cũng có thể khóa điện thoại và xóa dữ liệu nếu cần.

Hình 2. Ảnh sử dụng Find My Device.

Bước 1: Tải ứng dụng Find My Device trên CH Play về thiết bị, sau đó mở ứng dụng Find My Device và đăng nhập tài khoản Google của người dùng. Khi đó cần cấp phép truy cập vị trí khi ứng dụng yêu cầu. Đến đây, ứng dụng sẽ hiển thị bản đồ, nơi thiết bị đang ở đó.

Bước 2: Nhấn chọn vào thiết bị người dùng muốn tìm kiếm. Cũng tương tự như “Find My iPhone”, “Find My Device” cũng hiển thị 3 chế độ có các tính năng là Phát âm thanh, Bảo mật thiết bị và Xóa thiết bị.

Thực hiện hóa sim và giao dịch của các tài khoản ngân hàng

Sau khi sử dụng tính năng định vị và khóa điện thoại, một bước quan trọng không kém là khóa SIM. Hãy liên hệ ngay với nhà mạng để yêu cầu khóa SIM và ngừng các dịch vụ liên quan. Điều này ngăn chặn kẻ gian sử dụng số điện thoại của người dùng để thực hiện các cuộc gọi quốc tế hoặc các giao dịch tài chính mà chúng ta không hề hay biết. Nếu người dùng có các tài khoản ngân hàng, ví điện tử hoặc các dịch vụ thanh toán trực tuyến được liên kết với số điện thoại, cần ngay lập tức liên hệ với các dịch vụ này để yêu cầu tạm dừng hoặc khóa tài khoản. Các dịch vụ như ngân hàng trực tuyến và ví điện tử thường cho phép chúng ta tạm thời khóa tài khoản khi phát hiện mất điện thoại, điều này sẽ giúp giảm thiểu rủi ro bị lừa đảo.

Xóa dữ liệu từ xa và phòng ngừa thông tin bị lộ lọt

Để giảm thiểu thiệt hại, việc xóa dữ liệu từ xa trên thiết bị là điều cần cân nhắc nếu không thể lấy lại điện thoại. Tính năng này có thể được thực hiện thông qua các công cụ như iCloud cho iPhone hoặc Google Device Manager cho Android. Xóa sạch dữ liệu đảm bảo rằng dù thiết bị có rơi vào tay kẻ xấu, thông tin cá nhân của người dùng vẫn không bị xâm phạm. Sau khi thực hiện các thao tác bảo mật, hãy kiểm tra các hoạt động đăng nhập bất thường trên các tài khoản của mình. Điều này có thể thực hiện dễ dàng trên các nền tảng như Gmail hoặc Facebook để đảm bảo không có ai đang cố tình lợi dụng thông tin của người dùng.

Để phòng tránh rủi ro tương tự trong tương lai, nên thiết lập các biện pháp bảo mật mạnh mẽ hơn trên điện thoại. Hãy sử dụng mật khẩu phức tạp hoặc các phương thức bảo mật sinh trắc học như vân tay và nhận diện khuôn mặt. Bật xác thực hai yếu tố (2FA) trên các tài khoản quan trọng để tạo thêm một lớp bảo vệ. Ngoài ra, việc mã hóa dữ liệu và sao lưu thường xuyên cũng rất cần thiết. Nếu chẳng may mất thiết bị, chúng ta vẫn có thể khôi phục dữ liệu dễ dàng mà không lo lộ lọt thông tin cá nhân.

Thay đổi thông tin tài khoản và bảo vệ ứng dụng quan trọng

Một trong những hành động quan trọng tiếp theo người dùng cần làm là đăng xuất khỏi các tài khoản trực tuyến quan trọng đã cài đặt như: email, các tài khoản ngân hàng và ví điện tử, tài khoản mạng xã hội (Facebook, Zalo, Instagram,..) đồng thời thay đổi mật khẩu của tất cả các tài khoản đó. Nếu không làm điều này ngay lập tức, kẻ gian có thể truy cập vào các tài khoản của người dùng, gây ra các rủi ro tài chính hoặc thậm chí chiếm đoạt danh tính.

Sau khi đã thực hiện tất cả các biện pháp bảo mật, hãy theo dõi các tài khoản của người dùng để phát hiện sớm các hoạt động đáng ngờ. Kiểm tra lịch sử đăng nhập, các liên hệ và giao dịch phát sinh trong khoảng thời gian bị mất thiết bị. Nếu phát hiện các dấu hiệu bất thường, hãy ngay lập tức báo cáo với các dịch vụ liên quan để có các biện pháp ngăn chăn cụ thể và hiệu quả.

Phòng ngừa rủi ro trong tương lai

Để giảm thiểu rủi ro mất điện thoại trong tương lai, nên áp dụng một số biện pháp bảo vệ thiết bị từ đầu. Đầu tiên, hãy sử dụng mật khẩu hoặc mã PIN mạnh mẽ để bảo vệ màn hình khóa của điện thoại. Hãy chọn mật khẩu dài và phức tạp thay vì các mật khẩu đơn giản như "1234" hoặc "0000". Ngoài ra cũng nên sử dụng các phương thức bảo mật sinh trắc học như nhận diện vân tay hoặc nhận diện khuôn mặt để tăng cường bảo mật cho điện thoại.

Thứ hai, bật tính năng mã hóa dữ liệu trên điện thoại. Hầu hết các thiết bị hiện nay đều có tính năng mã hóa, giúp bảo vệ thông tin trong trường hợp thiết bị bị mất. Khi bật mã hóa, dữ liệu trên điện thoại sẽ được bảo vệ bằng một lớp mã hóa, và chỉ có mật khẩu hoặc khóa vân tay mới có thể giải mã được.

Cuối cùng, hãy luôn giữ cảnh giác khi sử dụng điện thoại ở nơi công cộng. Không nên để điện thoại ở những nơi dễ bị lấy cắp như trên bàn, trong túi xách không có khóa hay hay cầm trên tay khi di chuyển trên đường. Sử dụng các túi chống trộm hoặc cất điện thoại trong túi quần, áo sẽ giúp giảm nguy cơ bị mất.

Kết luận

Mất điện thoại là một sự cố không ai muốn gặp phải, nhưng nếu chúng ta chuẩn bị sẵn sàng với các biện pháp bảo vệ thông tin thì sẽ có thể giảm thiểu thiệt hại và bảo vệ dữ liệu cá nhân của mình một cách chủ động. Thực hiện các biện pháp bảo vệ ngay từ đầu sẽ giúp dễ dàng phục hồi dữ liệu và ngăn ngừa các rủi ro trong tương lai. Khi mất điện thoại, hành động nhanh chóng và đúng đắn là chìa khóa giúp bảo vệ thông tin của chúng ta khỏi những mối nguy hiểm tiềm tàng.