Bổ sung nghĩa vụ pháp lý đối với tổ chức, cá nhân sử dụng AI trong hoạt động báo chí

Đại biểu Tô Ái Vang - Đoàn đại biểu Quốc hội TP Cần Thơ kiến nghị cơ quan soạn thảo Luật Báo chí (sửa đổi) bổ sung ràng buộc trách nhiệm đối với cơ quan báo chí, nhà báo và các tổ chức, cá nhân liên quan khi sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) trong hoạt động báo chí.

Tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội kháo XV, góp ý vào dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi), đại biểu Tô Ái Vang - Đoàn đại biểu Quốc hội TP Cần Thơ kiến nghị cơ quan soạn thảo bổ sung ràng buộc trách nhiệm đối với cơ quan báo chí, nhà báo và các tổ chức, cá nhân liên quan khi sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) trong hoạt động báo chí.

Theo đại biểu, trong bối cảnh công nghệ trí tuệ nhân tạo ngày càng được ứng dụng rộng rãi vào sản xuất, chỉnh sửa và phân phối thông tin, nguy cơ một số đối tượng lợi dụng AI để tạo ra nội dung sai sự thật, xuyên tạc, bôi nhọ, lừa đảo hoặc xâm phạm an ninh quốc gia là hiện hữu. Dù dự thảo luật hiện mới điều chỉnh các cơ quan, tổ chức và cá nhân tham gia hoạt động báo chí trong nước, song trước yêu cầu thực tiễn, đại biểu cho rằng cần bổ sung quy định về trách nhiệm của người sử dụng AI và cơ chế kiểm soát nội dung do AI tạo ra. Việc này nhằm bảo đảm tính chuyên nghiệp, đạo đức và an toàn trong hoạt động báo chí.

Đại biểu Tô Ái Vang - Đoàn đại biểu Quốc hội TP Cần Thơ góp ý vào dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi)

Thứ hai, theo đại biểu Tô Ái Vang, tại Điều 45 về cung cấp dịch vụ phát thanh, truyền hình, khoản 2 quy định đơn vị cung cấp dịch vụ phát thanh, truyền hình quảng bá phải bảo đảm chất lượng truyền dẫn, phát sóng các kênh phục vụ nhiệm vụ chính trị, thông tin tuyên truyền thiết yếu của quốc gia và địa phương. Tuy nhiên, thực tế hoạt động của đài truyền thanh cấp xã hiện nay đang đối mặt với nhiều khó khăn.

Trước đây, đài truyền thanh cấp huyện giữ vai trò chủ đạo trong quản lý, vận hành hệ thống truyền thanh; đồng thời duy trì phát thanh hằng ngày, chỉ đạo nội dung, định hướng và hướng dẫn các đài xã, cũng như thực hiện quản lý, giám sát, trang bị và sửa chữa thiết bị.

Sau sáp nhập, cán bộ phụ trách truyền thanh cấp xã đa phần kiêm nhiệm, thiếu chuyên môn, chưa được đào tạo bài bản về nghiệp vụ báo chí, phát thanh. Trang thiết bị tại nhiều nơi cũ kỹ, lạc hậu, không đồng bộ, xuống cấp; nguồn kinh phí bảo trì, sửa chữa còn hạn chế; nhiều địa phương chưa chuyển đổi sang công nghệ thông tin, viễn thông hiện đại. Chế độ nhuận bút, phụ cấp cho người làm truyền thanh còn thấp, trong khi hoạt động chủ yếu vẫn là tiếp sóng và phát lại chương trình từ cấp trên, ít có chương trình tự sản xuất mang tính địa phương; hình thức truyền tải một chiều chưa đáp ứng yêu cầu của môi trường truyền thông số.

Dù vậy, những năm qua, hệ thống truyền thanh cơ sở vẫn phát huy vai trò tích cực, chuyển tải kịp thời chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước tới người dân; cung cấp thông tin dự báo thời tiết, thủy lợi, bão lụt, giúp nông dân giảm thiểu thiệt hại do thiên tai. Qua đài truyền thanh cơ sở, người dân được tiếp cận đầy đủ, kịp thời các thông tin chính thống về kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh và quốc phòng.

Các đại biểu Quốc hội thảo luận về dự án Luật Báo chí (sửa đổi)

Từ thực tiễn trên, đại biểu Tô Ái Vang nêu 4 bốn kiến nghị đến Ban soạn thảo xem xét.

Một là, cần quy định rõ ràng vị trí việc làm, tiêu chuẩn chức danh và định biên nhân sự chuyên trách hoặc bán chuyên trách mang tính ổn định thay vì kiêm nhiệm như hiện nay.

Hai là, cần có quy định về ngân sách nhà nước bảo đảm cho hoạt động thường xuyên; đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật cho đài truyền thanh cấp xã. Đồng thời, xác định khung chế độ nhuận bút, thù lao thỏa đáng cho người làm truyền thanh ở cơ sở.

Ba là, thể chế hóa chủ trương chuyển đổi số, quy định lộ trình, chính sách khuyến khích các đài truyền thanh cấp xã ứng dụng công nghệ thông tin viễn thông theo hệ thống truyền thanh thông minh trong sản xuất và phát sóng, nâng cao chất lượng âm thanh, tiết kiệm chi phí vận hành, quản lý tập trung và hiệu quả hơn, phù hợp với xu thế phát triển chung của truyền thông số.

Bốn là, bên cạnh việc tiếp sóng, cần tạo hành lang pháp lý cho phép và khuyến khích đài truyền thanh cấp xã chủ động sản xuất các chương trình với nội dung phong phú, thiết thực, phù hợp với đặc thù địa phương như thông tin về nông nghiệp, phòng, chống thiên tai cũng như các chủ trương, chính sách pháp luật có liên quan đến người dân và cộng đồng, nhất là các vấn đề có tính cấp thiết như bão lũ, thiên tai hay dịch bệnh.

"Hiện nay, Bộ Khoa học và Công nghệ đã chỉ rõ việc vẫn còn các điểm lõm sóng là một trong 9 vấn đề tồn tại ảnh hưởng đến hoạt động truyền thông tại các xã, đặc biệt là các xã ở vùng sâu, ngoài các xã vùng xa, biên giới, hải đảo, vì thế chúng tôi xin kiến nghị các bộ, ngành liên quan sớm phối hợp với địa phương và doanh nghiệp viễn thông rà soát và sớm có phương án xóa các điểm lõm sóng theo lộ trình", đại biểu nêu kiến nghị.