Các nền tảng giao hàng Trung Quốc chạy đua phúc lợi xã hội cho tài xế
Các nền tảng giao hàng lớn của Trung Quốc đang chạy đua cải thiện phúc lợi cho tài xế, trong bối cảnh chính phủ nước này yêu cầu xây dựng điều kiện làm việc tốt hơn trong ngành - vốn từng bị chỉ trích đối xử bất công với người lao động…
Hai nền tảng giao hàng hàng đầu của Trung Quốc, Meituan và Ele.me (thuộc Alibaba), tuyên bố sẽ nâng gói bảo hiểm xã hội cho nhân viên giao hàng toàn thời gian.
Trước đó, JD.com – “ông lớn” trong lĩnh vực thương mại điện tử – cũng thông báo cam kết hỗ trợ an sinh xã hội, trợ cấp nhà ở và các gói bảo hiểm cho tài xế.
Tài xế giao đồ ăn của Meituan - Ảnh: Getty Images.
Theo đó, JD.com cho biết từ tháng 3/2025 sẽ triển khai dần các phúc lợi an sinh xã hội cho tài xế, bao gồm trợ cấp nhà ở và năm loại bảo hiểm xã hội: bảo hiểm tai nạn lao động, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, trợ cấp thai sản và lương hưu.
Không lâu sau đó, Meituan, nền tảng giao hàng lớn nhất Trung Quốc, cũng thông báo đang xây dựng một "hệ thống bảo hiểm xã hội" dành cho tài xế toàn thời gian và bán thời gian ổn định, dự kiến áp dụng từ quý 2 năm nay.
Tài xế giao hàng của Ele.me (Alibaba), nền tảng giao đồ ăn lớn thứ hai tại Trung Quốc - Ảnh: Getty Images.
Ele.me – nền tảng giao hàng lớn thứ hai Trung Quốc – trước đó đã triển khai thử nghiệm chương trình trợ cấp an sinh xã hội cho tài xế tại một số thành phố, đồng thời cam kết sẽ "đẩy nhanh việc bảo vệ toàn diện quyền lợi của tài xế giao hàng".
JD.com khẳng định sẽ tự chi trả toàn bộ chi phí bảo hiểm để đảm bảo thu nhập của tài xế không bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, Meituan và Ele.me vẫn chưa công bố chi tiết về cách triển khai chính sách.
Động thái trên của các nền tảng giao hàng của Trung Quốc diễn ra ngay sau cuộc gặp giữa các lãnh đạo Nhà nước và đại diện doanh nghiệp tư nhân.
Theo Hui Huang, nhà xã hội học tại Đại học Giao thông Thượng Hải, người từng dành một năm làm tài xế giao hàng cho Meituan và Ele.me để nghiên cứu tiến sĩ – đây là một phần trong nỗ lực của Chính phủ Trung Quốc nhằm cải thiện điều kiện lao động, đặc biệt trong bối cảnh Trung Quốc theo đuổi chính sách “thịnh vượng chung”.
Ông cũng chỉ ra rằng nền kinh tế gig (công việc tự do ngắn hạn) đã trở thành nguồn tạo việc làm quan trọng với khoảng 82 triệu lao động, trong đó hơn 10 triệu người làm tài xế giao đồ ăn - con số tăng mạnh sau đại dịch Covid-19, khi nhiều thành phố bị phong tỏa và nhu cầu giao hàng bùng nổ.
Dù các chính sách mới mang ý nghĩa tích cực, nhiều chuyên gia cảnh báo vẫn còn nhiều điểm chưa rõ ràng.
Ngoài sức ép bảo vệ người lao động, cuộc cạnh tranh giữa các nền tảng cũng là một động lực lớn, khi không ai muốn mất tài xế – và thị phần – vào tay đối thủ.
Tuy nhiên, Jenny Chan, Phó Giáo sư xã hội học tại Đại học Bách khoa Hồng Kông, nhấn mạnh rằng các nền tảng cần minh bạch về số lượng tài xế thực sự được hưởng phúc lợi, mức đóng góp của họ và cơ chế giám sát việc thực thi chính sách, bởi hiện nay phần lớn tài xế làm việc qua bên thứ ba.
Lei, một tài xế giao hàng khoảng 20 tuổi, cho biết số lượng tài xế Meituan đã tăng đáng kể so với bốn năm trước khi anh mới vào nghề, nhưng mức phí mỗi đơn hàng lại giảm. "Giờ có quá nhiều tài xế, cạnh tranh thực sự rất khốc liệt," anh chia sẻ.
Vào những ngày thuận lợi, Lei có thể kiếm khoảng 300 nhân dân tệ sau 10 giờ làm việc. Nhưng một chính sách mới nhằm hạn chế tài xế làm việc quá giờ giờ đây đã ảnh hưởng đáng kể đến thu nhập của anh.
