‘Chuyển đổi kép’ - lối mở sống còn để doanh nghiệp bứt phá trong kỷ nguyên xanh – số

Trước áp lực toàn cầu về số hóa và phát triển bền vững, “chuyển đổi kép” – thực hiện đồng thời chuyển đổi số và chuyển đổi xanh – không còn là khẩu hiệu mà trở thành yêu cầu sống còn của doanh nghiệp Việt. Đây không chỉ là câu chuyện về công nghệ hay môi trường, mà là hành trình tái tạo mô hình tăng trưởng, giúp doanh nghiệp tạo đột phá về năng suất, hiệu quả và vị thế trên thị trường quốc tế.

Chuyển đổi kép – nguồn lực mới cho tăng trưởng bền vững

Khái niệm “chuyển đổi kép”, tức thực hiện song hành hai trụ cột chuyển đổi số và chuyển đổi xanh đang được nhấn mạnh là một nguồn lực mới quan trọng cho doanh nghiệp. Theo ông Phạm Hồng Quất, Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp Công nghệ (Bộ Khoa học & Công nghệ), trước khi nghĩ tới công nghệ, doanh nghiệp cần chuyển đổi tư duy, mô hình kinh doanh, công nghệ chỉ là công cụ.

Thực tế cho thấy, chuyển đổi số giúp doanh nghiệp mở rộng thị trường, cải thiện quản trị và tăng hiệu suất; còn chuyển đổi xanh giúp tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải, nâng cao uy tín thương hiệu và tiếp cận các thị trường có tiêu chuẩn khắt khe. Khi hai quá trình này tiến hành song hành, doanh nghiệp sẽ hình thành được mô hình kinh tế hiện đại, thích ứng linh hoạt với biến động và tận dụng tốt hơn các nguồn lực xanh.

Ông Phạm Hồng Quất, Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp Công nghệ (Bộ Khoa học & Công nghệ).

Nhiều chuyên gia coi đây là “nguồn lực mới” cho tăng trưởng khi vừa giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, vừa mở ra cơ hội kinh doanh trong các lĩnh vực kinh tế tuần hoàn, tín chỉ carbon và năng lượng tái tạo. Tuy nhiên, họ cũng cảnh báo nếu chậm chân, doanh nghiệp Việt sẽ đứng ngoài chuỗi cung ứng quốc tế đang ngày càng yêu cầu cao về truy xuất nguồn gốc, phát thải carbon và hiệu quả năng lượng.

Bối cảnh toàn cầu đang thay đổi, các quốc gia phát triển đẩy mạnh đầu tư vào công nghệ sạch, năng lượng tái tạo và chuyển đổi số toàn diện. Việt Nam đang hướng tới mục tiêu kinh tế số chiếm 30% GDP vào năm 2030, đồng thời cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, đòi hỏi cộng đồng doanh nghiệp phải chuyển mình nhanh chóng, tận dụng chính sách hỗ trợ và quỹ tài chính xanh để triển khai lộ trình kép – nếu không muốn bị tụt lại phía sau.

Hướng đi tất yếu để đạt tăng trưởng hai con số

Theo ông Nguyễn Hồng Hiển, Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, chuyển đổi kép không chỉ là chiến lược dài hạn mà còn là “phép thử năng lực quản trị” của doanh nghiệp Việt trong giai đoạn mới. Khi doanh nghiệp đồng thời số hóa quy trình và xanh hóa sản xuất, hiệu quả tăng trưởng có thể đạt mức hai con số.

"Điều này không chỉ tạo lợi thế cạnh tranh, mà còn giúp doanh nghiệp sẵn sàng tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu với các tiêu chuẩn ESG khắt khe", ông Hiển nói.

Ông Nguyễn Hồng Hiển, Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo.

Tuy nhiên, để đạt được điều đó, cần sự đồng hành mạnh mẽ hơn từ cả Nhà nước và doanh nghiệp. Chính phủ cần hoàn thiện hành lang pháp lý cho kinh tế xanh và chuyển đổi số, khuyến khích mô hình “hai trong một” – mỗi dự án chuyển đổi số phải gắn tiêu chí xanh, mỗi sáng kiến xanh cần ứng dụng công nghệ số trong đo lường và quản trị. Về phía doanh nghiệp, cần xây dựng hạ tầng số tiết kiệm năng lượng, đầu tư vào nhân lực “lai” vừa hiểu công nghệ vừa am hiểu quy trình xanh, đồng thời tận dụng các nguồn tài chính đổi mới sáng tạo, tín dụng xanh và quỹ khoa học công nghệ.

Điểm đặc biệt được ông Hoàng Quang Phòng - Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) nhấn mạnh là chuyển đổi kép không phải “dự án riêng lẻ” mà là cuộc đồng hành dài hơi của doanh nghiệp trong mô hình kinh doanh mới. Ông khẳng định: “Trong bối cảnh toàn cầu hóa và CMCN 4.0, chuyển đổi kép – bao gồm chuyển đổi số và chuyển đổi xanh đang trở thành yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh và hướng tới phát triển bền vững".

Theo ông Phòng, việc ứng dụng công nghệ số và hệ thống quản lý năng lượng thông minh có thể giúp doanh nghiệp giảm 10-15% chi phí vận hành, tăng 20% năng suất và giảm 5-8% phát thải CO₂ mỗi năm. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo khoảng cách giữa chủ trương, chính sách và việc triển khai thực tế vẫn còn tồn tại. "Để chuyển đổi kép thực sự trở thành động lực cho tăng trưởng, cần có sự vào cuộc mạnh mẽ hơn từ cộng đồng doanh nghiệp, không chỉ với vai trò thực thi mà còn là chủ thể kiến tạo và đổi mới", ông nói thêm.

Theo các chuyên gia, chuyển đổi kép chính là phép thử bản lĩnh và tầm nhìn của doanh nghiệp Việt trong thập kỷ mới. Nếu coi đây là cơ hội để tái cấu trúc mô hình tăng trưởng, đầu tư chiến lược vào con người, công nghệ và quy trình, doanh nghiệp Việt hoàn toàn có thể bứt phá, đạt mức tăng trưởng hai con số, đồng thời đóng góp vào mục tiêu phát triển bền vững quốc gia.

Đây là thời điểm vàng để hành động – khi các chính sách hỗ trợ, nguồn vốn xanh và công nghệ mới đang sẵn sàng. Doanh nghiệp nào sớm bắt tay vào lộ trình này sẽ không chỉ tồn tại mà còn vươn lên mạnh mẽ trong cuộc chơi toàn cầu hóa xanh – số đang định hình tương lai kinh tế thế giới.