Chuyển đổi xanh - cơ hội tái định vị, nâng cao năng lực cạnh tranh doanh nghiệp

Chuyển đổi xanh là hành trình gian nan buộc doanh nghiệp phải vượt qua nhiều rào cản về công nghệ, tài chính, nguồn lực, nhưng đồng thời cũng là cơ hội để tái định vị, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.

Chuyển đổi xanh - “lối đi” bắt buộc trong hội nhập

Theo Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP) và Ủy ban Kinh tế - Xã hội khu vực châu Á - Thái Bình Dương (UNESCAP), chuyển đổi xanh là chiến lược giúp tối đa hóa sản lượng kinh tế trong khi vẫn giảm thiểu gánh nặng sinh thái. Nói cách khác, đây là nỗ lực cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và tính bền vững môi trường.

Thực tế, kinh tế xanh bao trùm nhiều lĩnh vực như sản phẩm xanh, tiêu dùng xanh, giao thông xanh, tín dụng xanh, đô thị xanh… đòi hỏi trách nhiệm từ cả nhà quản trị, doanh nghiệp và người tiêu dùng. Đặc biệt, trong các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới, yếu tố phát triển bền vững đã trở thành tiêu chí ràng buộc từ phát thải, môi trường đến trách nhiệm xã hội và quyền lợi người lao động.

Ảnh minh họa

Nestlé Việt Nam là một trong những doanh nghiệp đi đầu trong xu hướng này với triết lý “tạo giá trị chung”. Doanh nghiệp đã triển khai loạt chương trình hướng đến phát triển sản phẩm bền vững, thân thiện với môi trường từ nguyên liệu đầu vào đến thiết kế bao bì. Gần 95% bao bì sản phẩm của Nestlé tại Việt Nam hiện đã có thể tái chế hoặc tái sử dụng.

Ông Khuất Quang Hưng - Phó Tổng Giám đốc phụ trách Đối ngoại, Truyền thông và Phát triển bền vững của Nestlé Việt Nam cho biết, doanh nghiệp áp dụng chiến lược bao gồm 5 trụ cột: giảm nhựa nguyên sinh, tái sử dụng, thiết kế sinh thái, hỗ trợ tái chế và đầu tư công nghệ thay thế.

Trong ngành dệt may, lĩnh vực chịu áp lực lớn từ xu hướng “thời trang nhanh”, nhiều doanh nghiệp Việt đã chủ động chuyển đổi. Ông Vũ Đức Giang - Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS) cho biết, ngành đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ hoàn tất quá trình xanh hóa và xây dựng 30 thương hiệu mang tầm quốc tế.

Thương hiệu thời trang V-SixtyFour của Công ty TNHH Việt Thắng Jean là ví dụ điển hình khi kết hợp yếu tố thời trang với các tiêu chuẩn môi trường, sử dụng công nghệ như laser, ozone, nhuộm khô. Trong khi đó, Công ty Faslink lại đi theo hướng nghiên cứu vật liệu xanh từ vải sợi sen, sợi bạc hà, sợi tái chế từ bã cà phê, vỏ chai nhựa đến vải than đá…

Phát triển xanh cần nền tảng thể chế và đầu tư công

Không đứng ngoài xu thế, Hà Nội và Bắc Ninh là hai địa phương đang có những bước đi bài bản nhằm đồng hành cùng doanh nghiệp trên hành trình xanh hóa sản xuất.

Theo đó, Hà Nội đã giao Sở Công Thương chủ trì tổ chức nhiều chương trình hỗ trợ sản xuất và tiêu dùng bền vững, nâng cao nhận thức và năng lực chuyển đổi cho doanh nghiệp. Trong khi đó, Bắc Ninh một cực tăng trưởng của vùng Đồng bằng sông Hồng đang tập trung thu hút đầu tư có chọn lọc, ưu tiên dự án công nghệ cao, thân thiện môi trường.

Các khu công nghiệp tại Bắc Ninh đã hình thành ngành công nghiệp điện tử, bán dẫn mũi nhọn với sự góp mặt của Samsung, Amkor, M.C.C…, sử dụng thiết bị thế hệ mới, công nghệ sạch, góp phần giảm phát thải. Giai đoạn gần đây, vốn đầu tư vào máy móc, công nghệ chiếm tới 60% tổng vốn đăng ký FDI là yếu tố quyết định nâng cao giá trị sản xuất, giảm thiểu tác động môi trường.

Bắc Ninh cũng đang đặt mục tiêu chuyển đổi sang mô hình khu công nghiệp sinh thái hướng đến phát triển kinh tế tuần hoàn, cộng sinh công nghiệp và sử dụng hiệu quả tài nguyên.

TS Nguyễn Như Hà - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Giáo dục và Đào tạo nhận định: “Phát triển nhanh phải gắn liền với phát triển bền vững, trong đó bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu là yêu cầu xuyên suốt”. Theo ông, để hoàn thành các mục tiêu phát triển bền vững đến năm 2030, đầu tư công sẽ đóng vai trò then chốt, là đòn bẩy huy động nguồn lực và dẫn dắt khu vực tư nhân tham gia vào công cuộc chuyển đổi xanh.

Trong bối cảnh các tiêu chuẩn quốc tế ngày càng khắt khe, hành trình chuyển đổi từ mô hình truyền thống sang sản xuất xanh là tất yếu. Tuy nhiên, đây không phải là con đường dễ đi, mà đòi hỏi quyết tâm mạnh mẽ, sự hỗ trợ từ chính sách và cộng đồng, cũng như sự bứt phá từ chính mỗi doanh nghiệp. Chỉ khi đó, “tăng trưởng xanh” mới không còn là khẩu hiệu mà trở thành hiện thực.