Công nghệ chiến lược là “chìa khoá vàng” phát triển đất nước

Diễn đàn thu hút sự tham dự của hơn 500 đại biểu trong nước và quốc tế. Đây là dịp để trao đổi tầm nhìn, chia sẻ kinh nghiệm và quan trọng hơn, khẳng định quyết tâm của Việt Nam trong việc đưa đổi mới sáng tạo và thúc đẩy các ngành công nghệ chiến lược vào trọng tâm chiến lược phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.

Sự kiện nằm trong khuôn khổ ngày hội Đổi mới sáng tạo quốc gia 2025 do Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) phối hợp cùng Bộ Tài chính tổ chức, diễn ra ngày 1-3/10 tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc.

Khẳng định quyết tâm đổi mới sáng tạo, thúc đẩy công nghệ chiến lược

Tại Diễn đàn, Thứ trưởng Thường trực Bộ KH&CN Vũ Hải Quân nhận định công nghệ đang tái định hình sức mạnh quốc gia và chuỗi giá trị toàn cầu. Việt Nam vì thế cần một cách tiếp cận mới nếu muốn vươn lên trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt.

Toàn cảnh Diễn đàn.

Theo Thứ trưởng Thường trực Vũ Hải Quân, Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị đã nhận diện những điểm nghẽn và khẳng định Việt Nam phải làm chủ công nghệ để phát triển nhanh, bền vững, đồng thời củng cố an ninh, quốc phòng. Hồi tháng 6, Thủ tướng ban hành danh mục 11 nhóm công nghệ, 35 nhóm sản phẩm chiến lược như AI, chip bán dẫn, blockchain, robot, nhằm thúc đẩy phát triển các ngành mũi nhọn.

Để triển khai nhanh, hiệu quả, Bộ KH&CN xây dựng các chương trình công nghệ chiến lược theo bốn hướng.

Thứ nhất là chuẩn hóa từng công nghệ, sản phẩm chiến lược thành các trụ cột nền tảng, gồm công nghệ lõi, hạ tầng, nhân lực. Ở hướng thứ hai, mỗi trụ cột được chuyển thành các nhiệm vụ được chuẩn hóa, bao gồm bối cảnh và mục tiêu; phạm vi và phương pháp tiếp cận, tổ chức thực hiện; sản phẩm, thời gian và tiến độ; ngân sách và nguồn lực, tiêu chí đánh giá kết quả.

Hướng thứ ba, từ nhiệm vụ sẽ hình thành các dự án đề tài để mời gọi doanh nghiệp, viện, trường, bộ, ngành, địa phương tham gia thực hiện. Cuối cùng, dựa trên việc thực hiện công nghệ, sản phẩm chiến lược, Bộ KH&CN sẽ từng bước hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

Thứ trưởng Thường trực Vũ Hải Quân cho biết, Bộ KH&CN mong muốn các chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp, viện trường, đặc biệt là các liên minh đổi mới sáng tạo, cùng tham vấn cho cách thức triển khai này.

Thứ trưởng Thường trực Bộ KH&CN Vũ Hải Quân phát biểu tại Diễn đàn.

Tại Diễn đàn, không chỉ đại diện cơ quan quản lý, nhiều doanh nghiệp công nghệ, mạng lưới, chuyên gia cũng chia sẻ hướng đi để góp phần triển khai công nghệ chiến lược tại Việt Nam.

Chia sẻ tại diễn đàn, bà Mariam J. Sherman - Giám đốc Ngân hàng Thế giới (World Bank) tại Việt Nam, Campuchia, Lào bày tỏ hoan nghênh cam kết của Chính phủ trong việc phát huy khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo như một động lực tăng trưởng mới. Việt Nam sở hữu nhiều lợi thế to lớn.

Điều cần thiết lúc này là một chiến lược bài bản - một công thức được gọi là "ba cộng một" bao gồm: Nhân tài công nghệ, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và liên kết chuỗi cung ứng, tất cả được gắn kết bởi yếu tố +1: Sự tập trung mạnh mẽ vào một vài cụm động lực đổi mới sáng tạo xuất sắc và có chọn lọc.

Ông Thiều Phương Nam, Tổng giám đốc Qualcomm Việt Nam, Campuchia và Lào, cho biết tập đoàn đã có mặt tại Việt Nam hơn 20 năm và coi đây là một cứ điểm quan trọng. Tháng 6 vừa qua, Qualcomm khai trương Trung tâm R&D tại Hà Nội - một trong những trung tâm lớn của tập đoàn trên toàn cầu. Toàn bộ đội ngũ kỹ sư tại đây đều là người Việt Nam, tham gia các dự án công nghệ tiên tiến với sản phẩm không chỉ phục vụ trong nước mà còn được ứng dụng tại nhiều quốc gia khác. "Trí tuệ nhân tạo sẽ thay đổi cách chúng ta tiếp cận và tương tác với công nghệ. Đây là cơ hội để Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu", ông Nam nhận định.

Ở lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI), dự án ViGen được thành lập với sự hợp tác giữa Meta, NIC và AI for Vietnam nhằm xây dựng bộ dữ liệu tiếng Việt từ bậc mẫu giáo đến đại học. Ông Trần Việt Hùng, nhà đồng sáng lập AI for Vietnam, cho biết dự án tạo ra bộ dữ liệu 50 tỷ tham số, cùng năm bộ đánh giá ngôn ngữ tiếng Việt, phục vụ cho việc huấn luyện mô hình AI.

Theo ông Trần Việt Hùng, rào cản lớn hiện nay là tiếng Việt chưa được các mô hình AI quốc tế hỗ trợ tự nhiên. ViGen sẽ giúp lấp khoảng trống này. Dự án cũng khuyến khích cộng đồng cùng đóng góp dữ liệu, mỗi cá nhân tham gia được tích điểm và quy đổi thành giá trị cụ thể.

Trong lĩnh vực an ninh mạng, ông Ngô Tuấn Anh, Chủ tịch mạng lưới ViSecurity, giới thiệu sáng kiến Thao trường An ninh mạng Mở Việt Nam (Vietnam Open Cyber Range - VOCR). Đây là nền tảng huấn luyện thực chiến được xây dựng theo hướng mở, với sự tham gia của nhiều trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp.

VOCR cũng được thiết kế mở trong cách vận hành, cho phép các cơ sở đào tạo hoặc cá nhân đam mê an ninh mạng dễ dàng tiếp cận và sử dụng. Theo Ông Ngô Tuấn Anh, mục tiêu của nền tảng là xây dựng một môi trường huấn luyện chuyên sâu, góp phần giải quyết bài toán nhân lực an ninh mạng chất lượng cao cho Việt Nam.

6 xu hướng và "chìa khóa vàng" cho giai đoạn mới

Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng phân tích 6 xu hướng lớn đang tác động mạnh và sâu rộng đến lĩnh vực KHCN, ĐMST và CĐS.

Để tiếp tục phát huy những thành tựu nêu trên, từng bước giúp Việt Nam hiện thực hóa khát vọng trở thành một trung tâm khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo hàng đầu của khu vực và thế giới, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng kêu gọi các Bộ, ngành, địa phương, các chuyên gia, đối tác trong và ngoài nước cùng chung tay, đồng hành cùng Việt Nam triển khai các nhiệm vụ cụ thể.

Thứ nhất, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia - NIC phải tiếp tục phát huy vai trò hạt nhân của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Việt Nam. Đặc biệt, tiếp tục phát triển các Mạng lưới đổi mới sáng tạo và chuyên gia người Việt, gốc Việt trong các ngành công nghệ mới; trước mắt là 11 ngành công nghệ chiến lược theo Quyết định số 1159/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ; kết nối với các tập đoàn công nghệ, tổ chức quốc tế; sớm hình thành các nhóm nghiên cứu mạnh, có khả năng dẫn dắt trong một số nhóm ngành công nghệ chiến lược…

Thứ hai, các Bộ, ngành, địa phương tập trung tháo gỡ những điểm nghẽn về thể chế, hạ tầng và nguồn nhân lực. Trước mắt, cần hoàn thiện và sớm đưa các Luật trong lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo trình Quốc hội thông qua vào kỳ họp thứ 10 sắp tới để đi vào cuộc sống (gồm: Luật Sở hữu trí tuệ, Luật Chuyển giao công nghệ, Luật Công nghệ cao, và đặc biệt là Luật Trí tuệ nhân tạo).

Thứ ba, các Mạng lưới đổi mới sáng tạo và chuyên gia công nghệ chiến lược tiếp tục phát huy vai trò là "cánh tay nối dài", đồng hành cùng Chính phủ, các bộ ngành, doanh nghiệp trong nước.

Các thành viên mạng lưới cần chủ động tham gia vào quá trình hoạch định chiến lược, xây dựng chính sách, thúc đẩy nghiên cứu, phát triển và ứng dụng công nghệ mới, qua đó góp phần giải quyết những thách thức lớn, biến "bài toán khó" của đất nước thành "cơ hội mới" cho tương lai.

Thứ tư, các tập đoàn công nghệ và tổ chức quốc tế tiếp tục đồng hành cùng Việt Nam, mở rộng hợp tác đầu tư, gắn nghiên cứu với ứng dụng và chuyển giao công nghệ.

Đặc biệt, cùng phát triển các sản phẩm "Made by Việt Nam", được nghiên cứu, thiết kế và sản xuất bởi người Việt Nam, cho người Việt Nam và người tiêu dùng trên toàn thế giới. Qua đó, đưa Việt Nam bước lên một "nấc thang cao hơn" của chuỗi giá trị toàn cầu và khẳng định vị thế trên bản đồ công nghệ thế giới.

Thứ năm, các chủ thể của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo trong nước (các Viện, Trường, doanh nghiệp, startups, các nhà khoa học...) phải vươn lên, chủ động nắm bắt các "xu hướng mới", trở thành những "chiến sỹ" tiên phong trong công cuộc phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia.

"Trước thềm đất nước bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, Việt Nam nhất quán quan điểm rằng "thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phát triển các ngành công nghệ chiến lược là chìa khóa vàng cho giai đoạn mới". Đây không chỉ là một lựa chọn đơn thuần, mà chính là mệnh lệnh phát triển của thời đại", Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng đồng thời bày tỏ tin tưởng, với quyết tâm chính trị cao của cả hệ thống chính trị, cùng khát vọng vươn lên của cộng động đổi mới sáng tạo trong nước và sự hỗ trợ, đồng hành của các đối tác, bạn bè quốc tế, chúng ta sẽ biến khát vọng thành hiện thực, đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển, độc lập, tự cường và thịnh vượng trong thế kỷ 21.