Đề nghị bổ sung chế tài cụ thể đối với cơ quan nhà nước chậm cung cấp thông tin cho báo chí

Góp ý vào dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, đại biểu Hà Sỹ Đồng - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị đề nghị bổ sung chế tài cụ thể đối với cơ quan nhà nước chậm cung cấp thông tin cho báo chí để hạn chế tin giả.

Theo đó, đại biểu Hà Sỹ Đồng bày tỏ tán thành sự cần thiết sửa đổi toàn diện Luật Báo chí nhằm đáp ứng yêu cầu mới của công tác thông tin, truyền thông trong bối cảnh chuyển đổi số, sự bùng nổ của mạng xã hội và yêu cầu siết chặt kỷ cương, nâng cao trách nhiệm trong hoạt động báo chí. Tuy nhiên, để dự thảo thực sự tiệm cận với thực tiễn, bảo đảm tính khả thi và tạo hành lang pháp lý thông thoáng, chặt chẽ, đại biểu tham gia thêm một số vấn đề:

Thứ nhất, về quyền tự do báo chí và quyền tự do ngôn luận trên báo chí của công dân ở Điều 5 và Điều 6: Dự thảo đã mở rộng quyền của công dân, nhưng một số quy định còn mang tính nguyên tắc, chưa lượng hóa rõ ràng. Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ hơn ranh giới giữa quyền tự do báo chí và trách nhiệm pháp lý, nhất là trong bối cảnh thông tin trên không gian mạng lan truyền nhanh dễ gây hệ lụy. Đồng thời cần quy định cụ thể hơn về cơ chế bảo vệ người cung cấp thông tin đúng pháp luật tại khoản 4 Điều 32 để tạo niềm tin và khuyến khích sự tham gia tích cực của Nhân dân.

Thứ hai, về hành vi bị nghiêm cấm tại Điều 9, đại biểu cho rằng đây là then chốt tác động trực tiếp đến hoạt động tác nghiệp, do đó phải thật sự rõ ràng và trách nhiệm, khái niệm mở một số cụm từ như ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh, uy tín quốc gia ở khoản 5; làm biến dạng, lai căng tiếng Việt, khoản 7 vẫn còn định tính. Đại biểu đề nghị rà soát, giải thích hoặc lượng hóa trong văn bản dưới luật để tránh các cách hiểu khác nhau, đồng thời bảo vệ nhà báo khi rủi ro pháp lý trong quá trình tác nghiệp đúng pháp luật.

Thứ ba, về điều kiện cấp phép hoạt động báo chí và điều kiện cấp Thẻ nhà báo Điều 17 và Điều 20, đại biểu cho rằng, các quy định hiện nay tương đối chặt, nhưng có nguy cơ tạo thêm tầng nấc thủ tục, nhất là với báo chí địa phương.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng đề nghị chuyển hướng đánh giá theo mức độ tuân thủ pháp luật, chất lượng nội dung và hiệu quả phục vụ nhiệm vụ chính trị xã hội, thay vì nặng về điều kiện kỹ thuật.

Thứ tư, về vai trò và trách nhiệm của cơ quan báo chí và nhà báo Điều 28 và 29 thì hoạt động báo chí điều tra phòng, chống tham nhũng, thiên tai vùng sâu, vùng xa. Về tiềm ẩn rủi ro, ĐBQH này đề nghị bổ sung quy định về cơ chế phối hợp bảo vệ nhà báo giữa cơ quan báo chí, chính quyền địa phương, lực lượng công an khi có dấu hiệu đe dọa, cản trở tác nghiệp, đồng thời hoàn thiện quy trình xử lý nghiêm các hành vi vi phạm quy định tại khoản 13 Điều 9 để đảm bảo tính răn đe.

 Đại biểu Hà Sỹ Đồng - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị

Về cung cấp thông tin và trách nhiệm phát ngôn của cơ quan nhà nước, Điều 32 tình trạng chậm phát ngôn, né tránh cung cấp thông tin khiến dư luận bị dẫn dắt trên mạng xã hội, đại biểu đề nghị bổ sung chế tài cụ thể đối với cơ quan nhà nước chậm cung cấp thông tin, đặc biệt đối với các vụ việc liên quan đến an toàn xã hội, thiên tai, dịch bệnh, môi trường và dự án lớn đảm bảo tính minh bạch thông tin sớm là giải pháp quan trọng để hạn chế tin giả và củng cố niềm tin của Nhân dân.

Đại biểu đề nghị rà soát lại các quy định về xuất bản báo chí, cụ thể ở Điều 48 quy định về xuất bản bản tin và Điều 49 quy định về xuất bản đặc san nhưng đọc kỹ dự thảo cho thấy nội dung 2 điều này gần như giống nhau, không có gì khác và đặc biệt về bản chất việc tách thành 2 điều dễ gây hiểu nhầm rằng đây là hai chế độ pháp lý khác nhau, trong khi không cần thiết. Do đó, đại biểu đề nghị gộp Điều 48 và Điều 49 thành một điều duy nhất về hoạt động xuất bản để đảm bảo tính mạch lạc, tránh trùng lặp và thuận tiện khi áp dụng.

 Đại biểu cũng đề nghị bỏ điểm b khoản 1 Điều 22 vì yêu cầu này đã được quy định đầy đủ tại điểm c khoản 1 Điều 22, giữ song song cả 2 điểm này sẽ tạo sự trùng lặp, thậm chí có thể dẫn đến cách hiểu và áp dụng không thống nhất giữa các cơ quan quản lý và rà soát lược bỏ điểm b là cần thiết để tinh gọn và nâng cao chất lượng lập pháp.