Đề phòng lừa đảo qua các cuộc gọi im lặng

Nếu bạn nhận được cuộc gọi từ một số lạ, không thuộc số điện thoại cố định, di động thông thường hoặc không liên kết với bất kỳ tổ chức nào, đó có thể là dấu hiệu của một vụ lừa đảo.

Cảnh giác với các cuộc gọi không nói gì

Dần đây, nhiều khách hàng liên tục nhận được các cuộc gọi lạ, bao gồm những cuộc gọi giả danh, cuộc gọi im lặng không có âm thanh, gây phiền toái. Đáng lo ngại hơn, nhiều người đã rơi vào bẫy lừa đảo, cần đặc biệt cảnh giác.

Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông) cảnh báo rằng các chiêu trò lừa đảo qua mạng xã hội và Internet ngày càng tinh vi, không chỉ diễn ra trên môi trường trực tuyến mà còn mở rộng sang các cuộc gọi điện thoại với những thủ đoạn khó lường.

Đối tượng mà kẻ gian thường nhắm đến là người cao tuổi, nội trợ và những người đang thất nghiệp – những nhóm dễ tin người và có xu hướng tìm kiếm cơ hội kiếm tiền nhanh. Chính vì vậy, họ dễ dàng làm theo hướng dẫn của kẻ lừa đảo và vô tình trở thành nạn nhân.

Nhiều người dùng điện thoại phản ánh về tình trạng thường xuyên nhận được cuộc gọi từ số lạ, nhưng khi bắt máy thì không có ai trả lời. Nguyên nhân có thể do lỗi kỹ thuật hoặc kẻ gian cố tình thực hiện các cuộc gọi im lặng để khơi gợi sự tò mò, khiến khách hàng gọi lại và có nguy cơ bị trừ cước viễn thông với mức phí cao bất thường.

Một số người thắc mắc và muốn gọi lại để kiểm tra, tuy nhiên, nếu số điện thoại có 14 chữ số, cần cân nhắc kỹ trước khi nghe máy và tuyệt đối không gọi lại để tránh mất phí. Ngược lại, nếu đó là số 10 chữ số, có thể chủ động liên hệ để xác minh thông tin.

Tình trạng này thường được gọi là "cuộc gọi mồi" – những cuộc gọi kéo dài chỉ vài giây rồi tắt máy, khiến người dùng thấy cuộc gọi nhỡ và gọi lại. Kết quả là họ sẽ mất một khoản tiền lớn chỉ trong vài giây mà không nhận được bất kỳ thông tin gì từ bên kia.

Hình thức lừa đảo này từng phổ biến ở Mỹ và nhiều nước châu Âu từ hơn một thập kỷ trước, nhưng hiện đang quay trở lại và gây hoang mang cho người dùng viễn thông. Nhiều trang báo trong nước và quốc tế đã từng cảnh báo về chiêu trò này.

Cụ thể, kẻ gian sử dụng thiết bị tự động để thực hiện hàng triệu cuộc gọi đến các số điện thoại di động ngẫu nhiên trên toàn cầu. Lợi dụng thói quen gọi lại khi thấy cuộc gọi nhỡ, chiêu trò này đã lừa được vô số người. Đặc biệt, các số điện thoại lừa đảo thường có định dạng tương tự mã vùng của một số khu vực tại Việt Nam, khiến nhiều người dễ nhầm lẫn.

Nếu bạn nhận được cuộc gọi từ một số lạ, không thuộc số điện thoại cố định, di động thông thường hoặc không liên kết với bất kỳ tổ chức nào, đó có thể là dấu hiệu của một vụ lừa đảo.

Nhận diện các cuộc gọi lừa đảo

Qua công tác giám sát, theo dõi phản ánh của người dùng trên hệ thống tiếp nhận phản ánh tin nhắn rác, cuộc gọi rác thông qua đầu số 5656, 156, thời gian gần đây Trung tâm Ứng cứu khẩn cấp không gian mạng Việt Nam (VNCERT/CC) – Cục An toàn thông tin liên tục ghi nhận các phản ánh từ người dân khi nhận được các cuộc gọi lừa đảo qua điện thoại để lấy cắp thông tin cá nhân người dùng.

Để spam số lượng lớn, kẻ lừa đảo cũng thường sử dụng số điện thoại không đăng ký, đầu số lạ, những cuộc gọi hay tin nhắn đến từ nước ngoài sẽ xuất hiện ký hiệu cộng (+) hoặc 0 ở đầu số, và hai chữ số tiếp theo không phải là 84 – mã số quốc gia của Việt Nam để thực hiện cuộc gọi. Vậy nếu nhận được cuộc gọi từ số điện thoại không phải là một số điện thoại cố định hay di động thông thường hoặc không liên quan đến một tổ chức hay đơn vị nào đó, đó có thể là một dấu hiệu lừa đảo.

VNCERT khuyến cáo, người dân cần cảnh giác, tuyên truyền đến người thân, bạn bè về các thủ đoạn lừa đảo qua điện thoại, tránh mắc bẫy của đối tượng xấu. Người dân cần cẩn trọng khi nhận được các tin nhắn, cuộc gọi lạ; lưu lại các bằng chứng (tin nhắn hoặc ghi âm cuộc gọi) thực hiện phản ánh lên Hệ thống tiếp nhận phản ánh tin nhắn rác, cuộc gọi rác qua đầu số 156, 5656 và các Doanh nghiệp viễn thông quản lý thuê bao để yêu cầu xử lý

Ông Vũ Ngọc Sơn, Ủy viên Ban Chấp hành Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, Giám đốc kỹ thuật Công ty Cổ phần Công nghệ an ninh mạng quốc gia chia sẻ, lừa đảo trực tuyến đã và đang là vấn nạn phổ biến trên không gian mạng toàn cầu và tại Việt Nam.

Nguyên nhân đầu tiên là do nguồn lợi mà các đối tượng lừa đảo thu được tương đối lớn. Đây là động cơ để các đối tượng liên tục thay đổi thủ đoạn, hành vi lừa đảo với mục tiêu cuối cùng là chiếm đoạt tiền của người dùng.

Nguyên nhân thứ hai là hiện nay việc thay đổi nhận thức, hành động của người dùng khi chuyển từ không gian thực lên không gian mạng còn chậm nên một bộ phận người dân vẫn bị "sập bẫy" lừa đảo.

Các đối tượng lừa đảo liên tục thay đổi phương thức, thủ đoạn lừa đảo khi từ 24 phương thức cơ bản ban đầu, các đối tượng đã kết hợp, xáo trộn các phương thức với nhau khiến cho số lượng các hình thức lừa đảo được tăng lên theo cấp số nhân. Sự biến hóa khó lường này khiến cho người dân nếu không có kỹ năng an toàn thì sẽ rất khó nhận diện tất cả các thủ đoạn lừa đảo và có giải pháp phòng tránh.

Tội phạm mạng hiện nay đều nhắm tới tất cả các đối tượng khác nhau trong xã hội từ các em học sinh đến người lớn tuổi. Tuy nhiên, do tỷ lệ thành công ở nhóm người lớn tuổi thường cao hơn các nhóm khác nên tội phạm lừa đảo đang có xu hướng tập trung hơn vào nhóm đối tượng này.

Thực tế cho thấy, khả năng cập nhật các công nghệ, các phần mềm bảo vệ cũng như các thông tin, thủ đoạn lừa đảo mới của người lớn tuổi đang có những hạn chế nhất định so với giới trẻ.

Trong khi đó, quan sát từ các vụ lừa đảo trực tuyến có thể thấy, một trong những lý do khiến nhiều người lớn tuổi bị "sập bẫy" lừa đảo là do các đối tượng đã tìm cách thao túng tâm lý để tách người già ra khỏi con cháu, làm mất kết nối giữa người cao tuổi với các thành viên khác trong gia đình. Do đó, rất cần sự chung tay của xã hội, đặc biệt là người thân, con cháu trong gia đình nhằm hỗ trợ, giúp đỡ ông bà, cha mẹ của mình tăng cường năng lực tự bảo vệ trước mối nguy lừa đảo trực tuyến đang ngày càng gia tăng.