“Gió Trường Sơn vẫn hát”: Lưu giữ ký ức chiến tranh qua di sản âm nhạc của nhạc sĩ Đào Hữu Thi

Sáng 20/12, tại Trường Đại học Văn hóa Hà Nội, nhạc sĩ Đào Hữu Thi đã tổ chức lễ ra mắt cuốn sách “Nhạc sĩ Đào Hữu Thi – Gió Trường Sơn vẫn hát”. Sự kiện thu hút sự tham dự của đại diện Hội Truyền thống Trường Sơn, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội, Hội Văn học – Nghệ thuật Trường Sơn, cùng đông đảo cựu chiến binh, đồng đội cũ, các nhà nghiên cứu, nhạc sĩ và bạn đọc yêu mến dòng nhạc cách mạng.

Buổi ra mắt diễn ra trong không khí trang trọng và xúc động, như một cuộc gặp gỡ đặc biệt giữa ký ức chiến tranh và đời sống đương đại, giữa thế hệ đã đi qua bom đạn và thế hệ đang sống trong hòa bình. Ở đó, âm nhạc tiếp tục khẳng định vai trò là cầu nối lịch sử, là phương thức ghi chép bền bỉ về lý tưởng, niềm tin và khát vọng cống hiến của con người Việt Nam qua từng giai đoạn.

Nhạc sĩ Đào Hữu Thi tặng sách cho các đại biểu tham dự buổi lễ.

Một “bộ nhớ lịch sử” bằng âm nhạc

Cuốn sách dày 312 trang, gồm 6 chương, tập trung tái hiện hành trình sáng tác của nhạc sĩ Đào Hữu Thi – một hành trình gắn bó sâu sắc với chiến trường Trường Sơn, nơi hun đúc tư duy nghệ thuật và cảm hứng sáng tạo của ông. Nội dung cuốn sách làm rõ hoàn cảnh ra đời của các ca khúc tiêu biểu, những câu chuyện hậu trường, ký ức đồng đội, hồi ức của học trò, người thân, đồng thời đưa ra các phân tích, đánh giá của giới chuyên môn về đóng góp của ông đối với nền âm nhạc cách mạng Việt Nam.

Những chương đầu khắc họa hình ảnh Đào Hữu Thi như một “ngôi sao thầm lặng” của âm nhạc Trường Sơn, với các sáng tác thấm đẫm đời sống người lính, tình yêu quê hương và ký ức làng quê. Các chương tiếp theo đi sâu vào thế giới nội tâm, quan niệm sáng tác, cách vận dụng chất liệu dân gian, mối quan hệ giữa lời ca và giai điệu, qua đó làm nổi bật vai trò của ông như một người kể lại chiến tranh bằng âm nhạc. Ở các chương cuối, cuốn sách mở rộng góc nhìn về dấu ấn cuộc đời, giá trị di sản âm nhạc và những suy ngẫm về thời gian, con người, được phản ánh qua lời tri ân của đồng đội, học trò và người yêu nhạc.

Xuyên suốt ấn phẩm là hệ thống các tác phẩm âm nhạc từng vang lên cùng năm tháng, trong đó toàn bộ bản nhạc đều được nhạc sĩ ghi chép bằng tay. Chi tiết này không chỉ gia tăng giá trị tư liệu mà còn khẳng định tính xác thực lịch sử và chiều sâu cảm xúc của cuốn sách.

Âm nhạc – một cách ghi chép lịch sử bằng cảm xúc

Nhạc sĩ Đào Hữu Thi chia sẻ tại lễ ra mắt cuốn sách “Nhạc sĩ Đào Hữu Thi – Gió Trường Sơn vẫn hát”.

Phát biểu tại buổi ra mắt, nhạc sĩ Đào Hữu Thi xúc động chia sẻ: “Giá trị của những bài hát gắn với lịch sử luôn được lưu giữ và đi cùng năm tháng. Tôi viết cuốn sách này trước hết là để tri ân những người lính, những đồng đội đã sống và chiến đấu trọn đời cho đất nước. Với tôi, âm nhạc không chỉ để thưởng thức, mà còn là một hình thức ghi chép lịch sử bằng cảm xúc, nơi mỗi bài hát là một lát cắt của thời đại, chứa đựng hy sinh nhưng luôn hướng về niềm tin và hy vọng.”

Với chặng đường hơn 55 năm bền bỉ cống hiến cho nền âm nhạc nước nhà, nhạc sĩ Đào Hữu Thi đã tạo dựng được dấu ấn riêng khi viết về Trường Sơn. Đặc biệt, trong gần 20 năm trở lại đây, ông tiếp tục sáng tác nhiều ca khúc ý nghĩa, trở thành bài hát truyền thống của nhiều cơ quan, đơn vị và được công chúng ở khắp mọi miền đất nước đón nhận.

Trước khi trở thành nhạc sĩ, Đào Hữu Thi là người chiến sĩ cầm súng, từng có mặt trên nhiều chiến trường ác liệt ở miền Nam, Lào, Campuchia, đặc biệt là trên tuyến đường mòn Trường Sơn huyền thoại. Sau ngày đất nước thống nhất, ông tiếp tục học tập, công tác tại Nhà Văn hóa Binh đoàn Trường Sơn (1984–1987), sau đó theo học tại Nhạc viện Hà Nội (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam) và gắn bó với Trường Đại học Văn hóa Hà Nội.

Những đánh giá từ đồng đội, nhà trường và giới chuyên môn

Nhà văn Phạm Thành Long, Chủ tịch Hội Văn học - Nghệ thuật Trường Sơn phát biểu tại buổi ra mắt sách.

Tại buổi lễ, nhà văn Phạm Thành Long, Chủ tịch Hội Văn học - Nghệ thuật Trường Sơn, bày tỏ xúc động và chúc mừng nhạc sĩ Đào Hữu Thi, một trong những hội viên sáng lập của Hội, nhân dịp giới thiệu tập sách nhạc mới đến công chúng.

Ông chia sẻ: “Cách đây hơn nửa thế kỷ, anh Đào Hữu Thi không chỉ là một nhạc sĩ tài năng mà còn là một vận động viên bóng chuyền xuất sắc. Chiến tranh khốc liệt ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe, nhưng không thể lấy đi khỏi anh hình ảnh Trường Sơn, tình cảm Trường Sơn và ký ức Trường Sơn - những điều đã trở thành nguồn cảm hứng bền bỉ trong âm nhạc suốt nhiều thập kỷ.”

Theo nhà văn Phạm Thành Long, tập sách Gió Trường Sơn vẫn hát chính là minh chứng sinh động cho sức sống lâu bền của mạch nguồn cảm xúc ấy và sẽ tiếp tục sống mãi trong ký ức công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ.

PGS.TS. Đinh Công Tuấn, Bí thư Đảng ủy, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Văn hóa Hà Nội phát biểu tại buổi ra mắt sách.

PGS.TS. Đinh Công Tuấn, Bí thư Đảng ủy, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Văn hóa Hà Nội, cho biết nhạc sĩ Đào Hữu Thi là người thầy, người đồng nghiệp đáng kính của nhiều thế hệ giảng viên, sinh viên nhà trường. Nhiều tác phẩm của ông đã gắn bó với đời sống văn hóa của Trường Đại học Văn hóa Hà Nội, được sử dụng trong các lễ khai giảng, bế giảng và nhiều sự kiện quan trọng.

Theo ông Đinh Công Tuấn, nhạc sĩ Đào Hữu Thi là hình ảnh tiêu biểu của người lính Trường Sơn năm xưa, người vừa cầm súng chiến đấu, vừa mang theo cây đàn để động viên tinh thần đồng đội. Những sáng tác của ông không chỉ là âm nhạc mà còn là hơi thở của lịch sử, chứa đựng tình yêu quê hương, đất nước và ký ức sâu đậm về Trường Sơn.

Di sản tinh thần của Trường Sơn và ký ức chung của dân tộc

Phát biểu tại buổi lễ, Thiếu tướng Hoàng Anh Tuấn, nguyên Bí thư Đảng ủy, Phó Chủ nhiệm Chính trị Tổng cục Kỹ thuật, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Truyền thống Trường Sơn, bày tỏ xúc động khi được xem lại những thước phim tư liệu và lắng nghe các ca khúc ra đời trong những năm tháng chiến tranh ác liệt.

Thiếu tướng Hoàng Anh Tuấn, nguyên Bí thư Đảng ủy, Phó Chủ nhiệm Chính trị Tổng cục Kỹ thuật, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Truyền thống Trường Sơn phát biểu tại buổi ra mắt sách.

Theo Thiếu tướng Hoàng Anh Tuấn, trong kháng chiến, nhiều văn nghệ sĩ vừa là chiến sĩ, vừa sáng tác thơ ca, âm nhạc để phục vụ cách mạng, động viên tinh thần bộ đội và thanh niên xung phong. Nhạc sĩ Đào Hữu Thi là một trong những gương mặt tiêu biểu của đội ngũ ấy - một “nhạc sĩ của Trường Sơn, nhạc sĩ đồng đội”, gắn bó mật thiết với thực tiễn chiến đấu.
Ông nhấn mạnh, các ca khúc của nhạc sĩ Đào Hữu Thi không chỉ là di sản tinh thần của Trường Sơn mà còn là ký ức chung của dân tộc, còn sống mãi trong lòng nhiều thế hệ.

Đại diện đơn vị thực hiện cho biết, nhạc sĩ Đào Hữu Thi đã ủy quyền toàn bộ quá trình biên soạn, biên tập và tổ chức xuất bản cho Công ty Cổ phần Tập đoàn Truyền thông Tri Ân. Dù từng được trao tặng nhiều huân, huy chương, bằng khen và giải thưởng âm nhạc của Hội Nhạc sĩ Việt Nam, Bộ Quốc phòng, Bộ Văn hóa, Bộ Giáo dục và Đào tạo…, tâm nguyện lớn nhất của ông vẫn là ghi lại trọn vẹn hành trình âm nhạc của mình trong một cuốn sách để lại cho các thế hệ mai sau.

Nhạc sĩ Đào Hữu Thi ký tặng sách.

Ê-kíp thực hiện đã dành nhiều thời gian sưu tầm tư liệu chiến trường, hình ảnh, kỷ vật; phỏng vấn nhạc sĩ, giới chuyên môn và những cá nhân, đơn vị từng gắn bó với ông, nhằm bảo đảm tính chính xác, khách quan và chiều sâu nội dung.

“Nhạc sĩ Đào Hữu Thi – Gió Trường Sơn vẫn hát” ra đời không chỉ là câu chuyện về một đời người, một đời nhạc, mà còn là lời tri ân sâu sắc đối với thế hệ cha anh, góp phần giáo dục truyền thống yêu nước, khơi dậy lòng biết ơn và truyền cảm hứng sống, học tập, cống hiến cho bạn đọc, đặc biệt là thế hệ trẻ hôm nay.