Hàng giả, hàng nhái vẫn tràn lan trên chợ mạng: Cần có giải pháp mạnh tay và đồng bộ

Mặc dù các cơ quan chức năng đã triển khai nhiều đợt ra quân kiểm tra, truy quét và xử lý các vi phạm liên quan đến hàng giả, hàng nhái, hàng không rõ nguồn gốc, nhưng tình trạng này vẫn đang diễn biến phức tạp, đặc biệt trên các nền tảng thương mại điện tử.

Hơn 3.400 hộp thực phẩm chức năng bị đổ bỏ ở ven đường Nguyễn Văn Linh (TP.HCM), do lo sợ công an truy quét

Thời gian gần đây, trước áp lực kiểm tra gắt gao từ phía hải quan và các lực lượng chức năng, nhiều dân buôn hàng “tiểu ngạch” đã tìm cách đối phó bằng cách giảm bớt hoạt động tại các kênh truyền thống. Thậm chí, nhiều tiểu thương tại các chợ truyền thống cũng phải đóng sạp để né kiểm tra. Tưởng chừng đây là tín hiệu tích cực, nhưng thực tế cho thấy, một lượng lớn hàng giả, hàng nhái lại đang âm thầm “đổ bộ” và “tung hoành” trên các nền tảng thương mại điện tử và mạng xã hội.

Theo ghi nhận, dù các cơ quan chức năng đang đồng loạt ra quân, nhiều sản phẩm trôi nổi, giả mạo vẫn được rao bán tràn lan trên các chợ mạng. Tại một cửa hàng online với 13.300 người theo dõi trên một sàn thương mại điện tử lớn ở Việt Nam, hàng loạt túi nhái thương hiệu quốc tế được bán với giá chỉ từ 110.000 - 445.000 đồng/túi, rẻ hơn hàng trăm lần so với giá chính hãng. Điều đáng nói là cửa hàng này đã bán được tổng cộng hơn 22.000 sản phẩm, cho thấy quy mô kinh doanh hàng giả không hề nhỏ.Để lách các chính sách kiểm soát của sàn, nhiều người bán đã sử dụng các thủ đoạn tinh vi: Như viết tắt tên thương hiệu điển hình như ghi “L.V” hoặc “LV” thay cho Louis Vuitton, “GG” hoặc “GC” thay thế Gucci. Hay một số cửa hàng online chọn cách làm mờ các chi tiết nhận diện thương hiệu trên hình ảnh sản phẩm. Không chỉ vậy, một số gian hàng trên Shopee từng bán túi xách giá từ 10 - 15 triệu đồng dưới danh nghĩa “hàng miễn thuế” trước khi bị xóa thông tin sản phẩm và khóa tài khoản.

Thực tế này cho thấy, dù các sàn có chính sách kiểm soát, người bán vẫn tìm đủ mọi cách để “né” và tiếp tục hoạt động. Một người bán trên sàn thương mại điện tử than thở: “Em bán hàng fake 1:1 mà cứ đăng lên là khóa. Lúc đầu đăng giấy tờ còn mở sau vài ngày. Giờ đăng giấy tờ chờ cả 2 tháng vẫn chưa thấy gì. Vui thì mở cho 2 - 3 cái buồn nó xóa luôn sản phẩm.” Điều này phần nào phản ánh cuộc chiến giữa sàn và người bán hàng giả vẫn đang diễn ra hết sức gay cấn.

Về phía sàn thương mại, đại diện Shopee và Lazada đều khẳng định có cơ chế kiểm soát, xử lý tài khoản vi phạm và phối hợp với cơ quan chức năng khi cần thiết. Tuy nhiên, việc phát hiện và ngăn chặn các gian hàng bán hàng giả trên thực tế vẫn chưa thực sự hiệu quả, khi mà nhiều tài khoản bị khóa rồi lại dễ dàng mở mới, tiếp tục hoạt động.

Theo ông Nguyên Ảnh - Giám đốc điều hành Công ty phân phối và bán lẻ Nobinobi, để giải quyết tận gốc vấn nạn này cần sự phối hợp chặt chẽ từ ba phía: sàn thương mại điện tử, cơ quan quản lý và người tiêu dùng. Cụ thể, các sàn phải siết chặt quy trình xét duyệt nhà bán hàng, yêu cầu minh bạch hóa nguồn gốc sản phẩm, áp dụng chế tài nghiêm khắc từ khóa tài khoản đến chặn vĩnh viễn theo định danh cá nhân/doanh nghiệp.

Về phía Nhà nước, cần hoàn thiện khung pháp lý cho phù hợp với thực tiễn thương mại điện tử, tăng cường năng lực giám định và xử lý vi phạm bằng công nghệ hiện đại. Cần thiết lập cơ chế phối hợp liên ngành giữa các đơn vị như Cục Quản lý thị trường, Tổng cục Hải quan, Bộ Công Thương, Bộ Công an và các sàn thương mại điện tử để chia sẻ dữ liệu, phát hiện sớm và xử lý nhanh.

Đặc biệt, cần xem xét thành lập các đội đặc nhiệm chuyên trách chống hàng giả trên không gian mạng - nơi đang trở thành tuyến đầu mới của nạn buôn bán gian lận. Bên cạnh đó, các chế tài xử lý cũng cần đủ mạnh, bao gồm cả hình sự hóa các hành vi buôn bán hàng giả có tổ chức, để chấm dứt tình trạng nhờn luật.

Với vai trò then chốt, người tiêu dùng cần nâng cao nhận thức, chủ động cảnh giác khi mua sắm, ưu tiên mua từ các gian hàng chính hãng, không vì ham rẻ mà tiếp tay cho hành vi vi phạm. Đồng thời, cần tích cực phản ánh, tố giác khi phát hiện các dấu hiệu nghi vấn để góp phần làm trong sạch thị trường tiêu dùng.

Chống hàng giả, hàng nhái không chỉ là nhiệm vụ của lực lượng chức năng, mà là trách nhiệm của toàn xã hội. Cần một hệ sinh thái phối hợp chặt chẽ, minh bạch và quyết liệt để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và uy tín thương hiệu Việt.

Vấn nạn hàng giả, hàng nhái tràn lan trên chợ mạng đang là một thách thức lớn đối với cả cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người tiêu dùng. Để xây dựng một môi trường thương mại điện tử lành mạnh và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ và những giải pháp quyết liệt hơn nữa từ tất cả các bên liên quan.