Kịp thời tháo gỡ khó khăn trong vận hành chính quyền 2 cấp lĩnh vực KH&CN

Trong thời gian tới, Bộ KH&CN sẽ đẩy mạnh hoạt động nhằm triển khai hiệu quả mô hình chính quyền địa phương 02 cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước về KH&CN.

Còn nhiều vướng mắc

Ngày 08/8/2025, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) ban hành Quyết định số 2083/QĐ-BKHCN ban hành Kế hoạch đoàn công tác đi địa phương nắm bắt tình hình triển khai mô hình chính quyền 02 cấp. Theo đó, Bộ KH&CN tổ chức triển khai 12 đoàn công tác làm việc với 34 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nắm bắt tình hình vận hành bộ máy chính quyền cấp xã, phường, đặc khu để kịp thời tháo gỡ, hướng dẫn xử lý, khắc phục những vấn đề vướng mắc, khó khăn; kiểm tra, giám sát việc thực hiện nhiệm vụ được phân cấp, phân quyền thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ KH&CN.

Đoàn công tác số 7 do TS. Trần Hậu Ngọc - Phó Chủ tịch Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia làm trưởng đoàn.

Bộ KH&CN cho biết, đến nay cho thấy bên cạnh những kết quả đạt được vẫn có một số vướng mắc trong vận hành chính quyền địa phương 2 cấp liên quan đến các lĩnh vực thuộc thẩm quyền quản lý của Bộ, cụ thể như sau:

Về hạ tầng kỹ thuật: Hệ thống kỹ thuật, đường truyền còn bất cập; các phần mềm dịch vụ công quốc gia vẫn xảy ra lỗi, nghẽn, thiếu đồng bộ, việc tra cứu, tìm kiếm thủ tục hành chính (TTHC) trên Cổng dịch vụ công quốc gia còn phức tạp, chưa thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp, đường truyền Internet bị chậm; một số địa phương còn gặp tình trạng lõm sóng ảnh hưởng đến thực hiện dịch vụ công trực tuyến.

Về cơ sở dữ liệu dùng chung: Một số lĩnh vực (như sở hữu trí tuệ, tiêu chuẩn đo lường chất lượng, an toàn bức xạ hạt nhân) gặp khó khăn trong thực hiện TTHC tại địa phương do thiếu cơ sở dữ liệu dùng chung.

Về nhân lực: Thiếu hụt nhân lực, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ thông tin (CNTT) và chuyển đổi số (CĐS) tồn tại ở khá nhiều địa phương; thiếu nhân lực triển khai nhiệm vụ phát triển CNTT và CĐS trong vận hành chính quyền cấp xã. Một số địa phương bố trí cán bộ CNTT chưa đúng chuyên môn, dẫn đến hạn chế trong việc tiếp nhận và xử lý hồ sơ điện tử.

Ở một số địa phương, kỹ năng số của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã/phường chưa thực sự đáp ứng yêu cầu công việc. Thiếu nhân lực có trình độ chuyên môn về CNTT, chuyển đổi số tại cấp xã, nhất là vùng sâu, vùng xa . Vì vậy, việc triển khai các nhiệm vụ về CĐS gặp khó khăn.

TTHC trong một số lĩnh vực như: Viễn thông và Internet, tần số vô tuyến điện, sở hữu trí tuệ… mang tính chuyên ngành cao trong khi đó cán bộ được giao thực hiện nhiệm vụ chưa có kinh nghiệm và chưa được đào tạo, tập huấn về nghiệp vụ nên khi thực hiện khó khăn, lúng túng. Các nhiệm vụ về đo lường, quản lý nhà nước về chất lượng hàng hóa (được phân định thẩm quyền theo Nghị định 132/2025/NĐ-CP) còn mới và khó với cấp xã phường, chưa có nhân lực chuyên môn, cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng nên việc triển khai còn hạn chế.

Về tổ chức: Quy định hiện hành đang giao nhiệm vụ KHCN, ĐMST cho phòng Văn hóa - Xã hội cấp xã (Thông tư 10/2025/TT-BKHCN của Bộ Khoa học và Công nghệ hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cấp xã về các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Khoa học và Công nghệ) chưa phù hợp với tính chất chuyên môn sâu của các nhiệm vụ như kiểm tra đo lường, quản lý hàng hóa, ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số, vốn gắn với phát triển kinh tế nhiều hơn văn hóa - xã hội. Nhiều địa phương đã thành lập Ban Chỉ đạo, Tổ Chuyển đổi số. Tuy nhiên, với địa bàn xã rộng và nguồn nhân lực hạn chế, chưa có chính sách, chế độ, cơ chế hoạt động cho Ban/Tổ chuyển đổi số dẫn đến khó khăn thực hiện nhiệm vụ, không hiệu quả.

Về kinh phí: Chưa có hướng dẫn cụ thể trong xây dựng kế hoạch và dự toán ngân sách nhà nước cho các nhiệm vụ KHCN, ĐMST&CĐS tại cấp xã, đảm bảo tính chủ động và phù hợp với tình hình thực tế; lúng túng trong sử dụng nguồn kinh phí sự nghiệp KH&CN phục vụ hoạt động của Ban/Tổ chuyển đổi số cấp xã.

Về pháp luật: Vẫn còn một số bất cập trong quy định của pháp luật trong việc phân cấp, phân quyền.

Tháo gỡ khó khăn, triển khai hiệu quả mô hình 2 cấp

Trong thời gian tới, để tiếp tục triển khai hiệu quả mô hình chính quyền địa phương 02 cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ KH&CN, một số nhiệm vụ sau đây được thực hiện, bao gồm:

Thường xuyên rà soát, đánh giá và đề xuất sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật còn bất cập, chưa đồng bộ nhằm bảo đảm hành lang pháp lý rõ ràng, thống nhất và khả thi cho triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Tiếp tục hướng dẫn địa phương các kỹ năng, kiến thức (hình thức làm việc trực tiếp, cung cấp tài liệu hướng dẫn, tổ chức hội nghị tập huấn, khóa đào tạo/bồi dưỡng...) về công nghệ thông tin, chuyển đối số, sử dụng AI và chuyên môn nghiệp vụ liên quan đến các lĩnh vực đã được Bộ KH&CN phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền cho địa phương.

Tăng cường phối hợp giữa các cơ quan Trung ương và địa phương trong triển khai phân cấp, phân quyền; tiếp tục tháo gỡ vướng mắc, hỗ trợ địa phương về chuyển đổi số, hạ tầng công nghệ thông tin, kết nối chia sẻ dữ liệu; xử lý những vùng, khu vực còn lõm sóng thông tin di động, cáp quang internet băng rộng cố định.

Tổ chức kiểm tra, giám sát việc thực hiện phân quyền, phân cấp tại địa phương; kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện nhiệm vụ mới.