Ông Nguyễn Thanh Chấn đã được giải oan

Ngày 25/1, tại UBND xã Nghĩa Trung, Quyết định đình chỉ điều tra vừa được công bố, chính thức tuyên ông Nguyễn Thanh Chấn vô tội sau 10 năm tù oan. Quả là niềm vui lớn đối với ông Chấn và gia đình, đồng thời cũng là niềm tin của xã hội vào công lý, chân lý. Thế nhưng như 2 mặt của một vấn đề, khi ông Chấn bị tù oan (mà những 10 năm), thậm chí thoát án tử - vì là con liệt sỹ, lại là con một, một trường hợp may mắn hy hữu – thì những người đã cố tình “hàm oan” cho ông Chấn phải chịu trách nhiệm ra sao?...

“Vỡ òa” niềm vui với gia đình ông Chấn và nhiều người

Quả thực, khi nghe tin, chính tôi cũng hết sức vui mừng thay cho ông Chấn, dù rằng không thể gặp gỡ ông và chia sẻ, nhưng niềm vui ấy chắc chắn cũng sẽ “vỡ òa” với bao người có lương tri khác khi biết/đọc được tin này.

Ông Chấn nhận quyết định đình chỉ điều tra vụ án sáng 25/1/2014.

Trước đó, chiều 6/11/2013, Hội đồng Tái thẩm (của TAND Tối cao) đã tuyên hủy bản án của 2 phiên tòa phúc thẩm và sơ thẩm, có hiệu lực từ gần 10 năm trước. Đó là 2 phiên tòa đã tuyên ông Chấn tù chung thân về tội "giết người" và trước đó 2 ngày, ông Chấn đã được trả về nhà sau 10 năm bị bắt. Mặc dù tòa đã tuyên hủy và trả hồ sơ để điều tra lại từ đầu, nhưng trên nguyên tắc, ông Chấn vẫn là bị can trong vụ án và phải tới hôm nay mới chính thức được phục hồi quyền công dân.

Theo diễn tiến vụ án, trước nhiều luồng dư luận, rằng không thể để các cơ quan tố tụng của Bắc Giang tiếp tục thực hiện, chiều 19/12/2013, CQĐT thuộc VKSND Tối cao đã chuyển vụ án Nguyễn Thanh Chấn bị khởi tố về tội “giết người” xảy ra tại thôn Me, xã Nghĩa Trung, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang sang cơ quan CSĐT Bộ Công an để điều tra theo thẩm quyền.

Ông Chấn đã bị bắt và bị kết án chung thân trong một vụ án mạng xảy ra tại thôn Me vào năm 2003. Nhưng 10 năm sau, hung thủ thực sự của vụ án – là Lý Nguyễn Chung, bất ngờ ra đầu thú. Bấy giờ, ông Chấn mới được minh oan và được trả tự do vào đầu tháng 11/2013. Trong quyết định của cơ quan điều tra có nêu rõ, có đủ căn cứ để xác định ông Nguyễn Thanh Chấn không liên quan đến việc sát hại chị Nguyễn Thị Hoan.

Công an tỉnh Bắc Giang đã thừa nhận sai sót

Sáng 4/12/2013, tại Hội nghị giao ban báo chí của UBND tỉnh Bắc Giang, trả lời về vụ án Nguyễn Thanh Chấn, Phó giám đốc Công an tỉnh Bắc Giang Trần Đình Hồng đã nhìn nhận, đây là vụ việc hết sức đáng tiếc trong quá trình tác nghiệp của lực lượng công an. Công an tỉnh đang tổ chức kiểm điểm do để xảy ra sai sót trong quá trình điều tra vụ án Nguyễn Thanh Chấn, dẫn đến oan sai.

Ông Chấn và người thân với niềm vui khôn xiết trong ngày ông được trả tự do.

Cũng theo ông Hồng, Thường trực Tỉnh ủy Bắc Giang đã chỉ đạo các cơ quan tư pháp tổ chức kiểm điểm, yêu cầu các cá nhân liên quan xem xét trách nhiệm. “Chúng tôi yêu cầu cán bộ trước đây tham gia giải quyết vụ ông Chấn viết tường trình; đồng thời tích cực phối hợp với Bộ Công an tổ chức điều tra, xem xét lại vụ việc”, ông Hồng cho biết.

Ở một góc độ khác (trong diễn tiến vụ án trước đó), tất cả các điều tra viên (liên quan đến vụ án này) của cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bắc Giang cũng như các Kiểm sát viên (thuộc Viện Kiểm sát cùng cấp) đều phủ định việc bức cung, nhục hình,… đối với ông Nguyễn Thanh Chấn, đã tạo lên một làn sóng dư luận và ngay tại “chính trường” – diễn đàn Quốc hội, cũng có nhiều câu hỏi đạt ra cho các vị lãnh đạo cao nhất của các ngành Công an, Tòa án và Việm Kiếm sát.

Vẫn “lừng chừng”, chờ cấp trên điều tra lại vụ Nguyễn Thanh Chấn

Sáng 11/12/2013, trong cuộc họp HĐND, nhiều đại biểu HĐND tỉnh Bắc Giang đã chất vấn rất nhiều về vụ án oan của ông Nguyễn Thanh Chấn. Lãnh đạo các ngành Công an, Tòa án và Viện kiểm sát tỉnh Bắc Giang đều cho biết, đang chờ kết luận của cơ quan điều tra về vụ án để có hướng xử lý trách nhiệm của các cá nhân, tập thể có liên quan.

Ông Thân Văn Quang - Chánh án TAND tỉnh Bắc Giang nói, "Nếu thực sự vụ của ông Chấn xảy ra oan sai thì đó là điều đáng tiếc mà chúng ta phải xem xét", và ông cho rằng, để xác định được có việc oan sai hay không, cần điều tra theo đúng trình tự quy định của pháp luật tố tụng hình sự một cách khách quan, thận trọng, toàn diện thì mới có căn cứ để kết luận được.

Những nét chữ run run, đầy nỗi nhớ gia đình, đặc biệt là con cái trong những ngày tù oan của ông Chấn.

Còn ông Phạm Văn Minh, Giám đốc Công an tỉnh Bắc Giang cho hay, sau khi thấy được vụ việc, chúng tôi đã cho những người tham gia điều tra vụ án tường trình, xem xét từng phần việc của mình. Kết quả cụ thể thế nào đang được cơ quan điều tra cấp trên xem xét. Khi có kết luận, chúng tôi sẽ chấp hành nghiêm túc.

Và ông Vũ Mạnh Thắng, Viện trưởng Viện KSND tỉnh Bắc Giang (một trong các cơ quan tham gia giải quyết vụ án) thì chung chung hơn, chúng tôi cũng xác định rõ trách nhiệm và thực hiện nghiêm các chỉ đạo, yêu cầu của Viện KSND Tối cao, phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền để sớm điều tra, làm rõ việc ông Nguyễn Thanh Chấn có bị oan không và oan như thế nào, đồng thời làm rõ trách nhiệm của cá nhân, tập thể.

Và nhiều câu hỏi đang bỏ lửng

Trước hết, xin mượn lời của một vị Đại biểu Quốc hội khi chất vấn các cơ quan tố tụng, rằng “Còn bao nhiêu con thỏ bị tuyên là gấu?”. Sự thật ở đây là, liệu chỉ có một vụ án oan tại Bắc Giang? Và còn tại cáctỉnh/thành khác thì sao?

Và rồi, theo nhiều người, kể cả các luật sư, liệu có cần khởi tố vụ bức cung ông Nguyễn Thanh Chấn, để làm sáng tỏ sự việc và cũng là để tránh hàm oan cho những vụ án khác sau này?

Hay, liệu rồi đây, ai sẽ phải chịu trách nhiệm về 10 năm oan sai của ông Chấn? Ai sẽ phải trả tiền bồi thường việc ngồi tù oan của ông Chấn? - Chắc chắn không thể trích tiền Nhà nước (những đồng thuế của dân, trong đó có sự đóng góp của chính gia đình và cá nhân ông Chấn) ra đẻ trả.

Và nhiều câu hỏi khác, phải chờ khi cơ quan CSĐT Bộ Công an điều tra lại mới có thể biết được cụ thể.

Thanh Trà