Phát huy vai trò tiên phong của Đảng bộ Chính phủ trong phát triển KHCN và đổi mới sáng tạo

GS.TS Chu Hoàng Hà, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam nhấn mạnh Đại hội Đảng bộ Chính phủ nhiệm kỳ 2025 - 2030 có ý nghĩa đặc biệt, khẳng định vai trò tiên phong của Đảng bộ trong dẫn dắt phát triển đất nước bằng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Sáng 12/10, Đại hội Đảng bộ Chính phủ lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2025–2030 đã diễn ra phiên trù bị. Bên lề Đại hội, phóng viên Báo điện tử Chính phủ, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ đã có cuộc trao đổi với GS.TS Chu Hoàng Hà, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.

GS.TS Chu Hoàng Hà, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam - Ảnh: VGP/Thu Giang

Xác định rõ vai trò tiên phong của Đảng bộ Chính phủ trong giai đoạn phát triển mới

Thưa Giáo sư, ông đánh giá thế nào về ý nghĩa của Đại hội Đảng bộ Chính phủ nhiệm kỳ này?

GS.TS Chu Hoàng Hà: Đại hội Đảng bộ Chính phủ nhiệm kỳ này có ý nghĩa rất quan trọng, diễn ra trong bối cảnh đất nước ta đang bước vào giai đoạn phát triển mới – giai đoạn chuyển đổi mô hình tăng trưởng dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Đây không chỉ là dịp để tổng kết, đánh giá kết quả công tác của nhiệm kỳ vừa qua, mà còn là thời điểm để toàn Đảng bộ Chính phủ xác định rõ hơn vai trò tiên phong của mình trong việc tham mưu, tổ chức và triển khai các chính sách phát triển kinh tế - xã hội. Trong đó, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo được xác định là động lực then chốt cho phát triển nhanh và bền vững của đất nước.

Một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Đại hội là xác lập mô hình tăng trưởng mới, cơ cấu lại nền kinh tế, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa; đồng thời chú trọng các mục tiêu xây dựng công dân số, công dân hạnh phúc, công dân toàn cầu, phù hợp với xu thế phát triển của khu vực và thế giới.

Đại hội cũng đặt trọng tâm vào quản lý phát triển xã hội bền vững, bảo đảm công bằng và tiến bộ xã hội, chăm lo đời sống nhân dân. Đáng chú ý, Dự thảo Báo cáo chính trị được hoàn thiện qua 12 lần chỉnh sửa, bảo đảm quy trình nghiêm túc, phát huy dân chủ trong Đảng và huy động trí tuệ của toàn thể cán bộ, đảng viên, người lao động trong Đảng bộ. Báo cáo đã đánh giá đầy đủ kết quả thực hiện nhiệm vụ chính trị, chỉ rõ ưu, khuyết điểm, nguyên nhân, bài học kinh nghiệm, đồng thời xác định rõ mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp xây dựng Đảng và lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị trong nhiệm kỳ 2025–2030.

Theo Giáo sư, đâu là những nhiệm vụ trọng tâm của Đảng bộ Chính phủ trong nhiệm kỳ tới?

GS.TS Chu Hoàng Hà: Tôi cho rằng, trong nhiệm kỳ tới, Đảng bộ Chính phủ cần tập trung vào một số nhiệm vụ then chốt.

Trước hết, phải tiếp tục xây dựng bộ máy Chính phủ liêm chính, kiến tạo, hành động, phục vụ nhân dân, lấy hiệu quả thực chất làm thước đo. Cùng với đó, triển khai hiệu quả mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, trong đó chuyển đổi số đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Thứ hai, cần coi phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là nhiệm vụ trung tâm của quản lý nhà nước, gắn chặt với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Bên cạnh đó, cải cách thể chế, tháo gỡ rào cản về cơ chế, chính sách để khoa học – công nghệ thực sự trở thành động lực nội sinh của tăng trưởng, thu hút sự tham gia của doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học và toàn xã hội, là hướng đi cần được ưu tiên trong thời gian tới.

Ông kỳ vọng Đại hội lần này sẽ đưa ra những định hướng mới nào để nâng cao hiệu quả công tác của Chính phủ trong thời gian tới?

GS.TS Chu Hoàng Hà: Tôi kỳ vọng Đại hội sẽ xác lập những định hướng đột phá trong tư duy điều hành và quản lý phát triển, đặc biệt trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, góp phần cụ thể hóa và triển khai hiệu quả Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị trong toàn hệ thống cơ quan Chính phủ.

Cùng với đó, các định hướng phát triển cần gắn chặt với mục tiêu phát triển bền vững, bảo đảm tăng trưởng kinh tế đi đôi với gìn giữ môi trường sinh thái, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh và kinh tế carbon thấp. Đây cũng là nền tảng để Chính phủ hiện thực hóa cam kết đạt mức phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050, trong đó khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo phải đóng vai trò then chốt, dẫn dắt các ngành, lĩnh vực chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng xanh, bền vững và có trách nhiệm với tương lai.

Trong đó, công nghệ sinh học – cùng với trí tuệ nhân tạo, vật liệu mới và năng lượng tái tạo – sẽ là một trong những trụ cột công nghệ quan trọng, mở ra hướng phát triển mới cho nông nghiệp sạch, y dược tiên tiến, bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu. Việc đẩy mạnh đầu tư nghiên cứu, ứng dụng và thương mại hóa các kết quả trong lĩnh vực công nghệ sinh học sẽ góp phần nâng cao năng suất, chất lượng, tạo ra giá trị gia tăng cao và bảo đảm an ninh sinh học, an ninh lương thực quốc gia.

Để hiện thực hóa những định hướng đó, cần có chủ trương mạnh mẽ hơn về đầu tư cho nghiên cứu và phát triển (R&D), ứng dụng các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, tự động hóa…, gắn với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp và thị trường. Đây là con đường thiết thực để Việt Nam bứt phá, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong giai đoạn mới.

Tôi cũng đặc biệt quan tâm đến việc nâng cao năng lực phối hợp giữa các bộ, ngành, hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia, trong đó Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cùng các cơ quan nghiên cứu khác đóng vai trò nòng cốt trong kết nối, chuyển giao và thương mại hóa kết quả nghiên cứu.

Đặc biệt, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam sẽ đẩy mạnh hợp tác, kết nối với các doanh nghiệp, tập đoàn lớn của Việt Nam, nhất là các doanh nghiệp công nghiệp chủ lực, để đưa công nghệ vào thực tiễn sản xuất, góp phần tăng sức cạnh tranh và tạo giá trị gia tăng cao cho nền kinh tế.

Đại hội khơi dậy tinh thần đoàn kết, trách nhiệm và khát vọng đổi mới

Là một trong những đại biểu tham dự Đại hội, cảm nhận của ông về không khí và tinh thần của sự kiện chính trị đặc biệt này như thế nào?

GS.TS Chu Hoàng Hà: Tôi cảm thấy rất vinh dự và tự hào khi được tham dự Đại hội – một sự kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng không chỉ với mỗi đảng viên mà còn với toàn bộ hệ thống hành chính nhà nước.

Không khí Đại hội thể hiện tinh thần đoàn kết, trách nhiệm và quyết tâm đổi mới mạnh mẽ. Với những người làm khoa học như chúng tôi, đây là nguồn động viên to lớn, thôi thúc chúng tôi đưa các kết quả nghiên cứu vào thực tiễn, phục vụ trực tiếp cho phát triển đất nước, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu mà Đại hội Đảng bộ Chính phủ nhiệm kỳ 2025–2030 đề ra.

Trân trọng cảm ơn Giáo sư!