Sàn thương mại điện tử nộp thuế thay người bán: Nhiều vấn đề liên quan

Một quy định mới về thuế đang nhận được sự quan tâm. Đó là các sàn thương mại điện tử (TMĐT), nền tảng số có chức năng thanh toán sẽ phải khấu trừ, nộp thuế thay cho hộ, cá nhân kinh doanh trên sàn. Tuy nhiên đến nay, hầu hết các sàn thương mại điện tử lớn đều chưa thực hiện quy định trên với nhiều lý do.

Thuế thương mại điện tử tăng 19% so với cùng kỳ

Theo Bộ Tài chính, số liệu quản lý thuế trong 3 năm gần nhất đã ghi nhận kết quả thu thuế từ các tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử (TMĐT) là 296 nghìn tỷ đồng. 3 tháng đầu năm 2025, số thuế đã nộp là 34,5 nghìn tỷ đồng, tăng 19% so với cùng kì.

Cục Thuế (Bộ Tài chính) cho biết: Nhằm hỗ trợ thêm một kênh thực hiện nghĩa vụ thuế thuận tiện cho hộ, cá nhân kinh doanh TMĐT, từ ngày 19/12/2024 cơ quan thuế vận hành "Cổng thông tin điện tử dành cho hộ, cá nhân kinh doanh đăng ký, kê khai, nộp thuế từ thương mại điện tử, kinh doanh trên nền tảng số"

Kết quả, đến 10 giờ ngày 19/03/2025, Cổng TMĐT hỗ trợ hơn 55 nghìn hộ, cá nhân kinh doanh thực hiện đăng ký thuế, khai thuế, nộp thuế trên Cổng TMĐT HKD với số nộp NSNN là gần 410 tỷ đồng. Trong đó 5 tỉnh, thành phố có số tiền nộp thuế trực tiếp trên cổng cao nhất lần lượt là: Hà Nội (261 tỷ đồng), Thành phố Hồ Chí Minh (71 tỷ đồng), Nam Định (7,1 tỷ đồng), Bắc Ninh (5,4 tỷ đồng).

Luỹ kế từ khi triển khai Cổng dành cho nhà cung cấp nước ngoài (NCCNN) đến nay đã có 135 NCCNN đã kê khai, nộp thuế với số thuế là gần 23 nghìn tỷ đồng.

Bên cạnh đó, triển khai quy định tại Luật số 48/2024/QH14 luật thuế GTGT; Luật quản lý thuế sửa đổi bổ sung (Luật số 56/2024/QH14 sửa nhiều Luật), để hỗ trợ các tổ chức quản lý nền tảng thương mại điện tử trong và ngoài nước thuộc đối tượng khấu trừ, nộp thuế thay thực hiện khấu trừ, nộp thuế thay theo quy định của pháp luật thuế; hiện nay, Cục Thuế đang triển khai xây dựng tài liệu hướng dẫn nghiệp vụ đối với hoạt động thương mại điện tử.

Đồng thời, Cục Thuế cũng đã chuẩn bị đầy đủ cơ sở hạ tầng tiếp nhận người nộp thuế là các Tổ chức quản lý nền tảng thương mại, nền tảng số thuộc quản lý trực tiếp của Cục Thuế (Chi cục Thuế thương mại điện tử), cũng như các mẫu biểu hồ sơ khai thuế quy định tại dự thảo Nghị định quy định quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử, nền tảng số để người nộp thuế thuộc diện điều chỉnh của Nghị định có thể thực hiện ngay khi Nghị định có hiệu lực.

3 tháng: Thuế thương mại điện tử tăng 19% so với cùng kỳ (Ảnh minh họa).

Chia sẻ về việc quản lý thuế với hoạt động kinh doanh thương mại điện tử tại cuộc họp báo mới đây của Bộ Tài chính, ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế cho biết, theo quy định của pháp luật, từ ngày 1/4, các sàn thương mại điện tử phải nộp thuế thay các cá nhân kinh doanh trên sàn.

Trong quá trình xây dựng các quy định này, Cục Thuế đã tổ chức nhiều buổi làm việc với các Hiệp hội thương mại điện tử và các sàn giao dịch trực tuyến. Mục tiêu là tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và cá nhân thực hiện nghĩa vụ thuế, đồng thời tiết kiệm chi phí cho xã hội. Việc cho phép doanh nghiệp nộp thuế thay cho cá nhân có dòng tiền trên sàn giao dịch được xem là một giải pháp tích cực, không chỉ giúp giảm thiểu chi phí mà còn đảm bảo tính minh bạch trong quản lý thuế.

Đại diện cơ quan thuế cho biết rằng, các doanh nghiệp sẽ cần thực hiện đúng các quy định pháp luật liên quan đến nghĩa vụ thuế. Hiện nay, cá nhân hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, bao gồm cả những người kinh doanh trên các sàn giao dịch, đã có thể thực hiện nghĩa vụ thuế của mình thông qua Cổng thông tin thương mại điện tử dành cho cá nhân một cách thuận lợi. Cơ quan thuế đã tiếp nhận và kiểm soát nhiều thông tin về doanh thu từ các sàn thương mại điện tử tại Hà Nội, TPHCM và các địa phương khác.

Đại diện Cục Thuế cũng cho hay: Cơ quan này đã chia sẻ dữ liệu với Bộ Công Thương để có được thông tin chính xác về doanh thu từ thương mại điện tử, điều này giúp cơ quan thuế quản lý tốt hơn hoạt động kinh doanh trực tuyến. Bên cạnh đó, cơ quan thuế cũng đang phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan ở địa phương để hỗ trợ và quản lý tốt hơn việc thực hiện nghĩa vụ thuế của các cá nhân kinh doanh thương mại điện tử. Điều này nhằm đảm bảo rằng người nộp thuế có thể dễ dàng thực hiện nghĩa vụ của mình, đồng thời giảm thiểu các rủi ro trong quá trình quản lý thuế.

"Với những định hướng mới này, cơ quan chức năng đang nỗ lực xây dựng một hệ thống quản lý thuế hiệu quả và minh bạch cho hoạt động thương mại điện tử, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của lĩnh vực này trong tương lai. Cùng với đó, việc thực hiện các quy định theo thông lệ quốc tế sẽ được chú trọng để đảm bảo sự đồng bộ và hiệu quả trong quản lý thuế đối với lĩnh vực thương mại điện tử", đại diện Cục Thuế nói.

Cá nhân kinh doanh đồng tình ủng hộ

Thống kê theo dữ liệu của hơn 400 sàn thương mại điện tử đã cung cấp thông tin cho cơ quan thuế theo quy định tại Nghị định số 91/2022/NĐ-CP của Chính phủ, thì có hơn 300 nghìn cá nhân có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử với số thu thuế năm 2024 đạt khoảng 2,5 nghìn tỷ đồng. Tuy nhiên, phát sinh một số lượng lớn các gian hàng kinh doanh trên các nền tảng thương mại điện tử chưa định danh được người bán. Thống kê tại 5 sàn thương mại điện tử lớn là: Shopee, Lazada, Tiki, Sendo, Grab thì có hơn 300 nghìn gian hàng chưa định danh được người dùng với doanh số kinh doanh trên 70 nghìn tỷ đồng.

Theo quy định tại Luật Quản lý thuế (sửa đổi), từ ngày 1/4/2025, các sàn thương mại điện tử, bao gồm cả sàn nước ngoài và nền tảng số có chức năng thanh toán, sẽ phải khấu trừ và nộp thuế thay cho các hộ, cá nhân kinh doanh trên sàn.

Trao đổi với phóng viên về quy định sàn thương mại điện tử kê khai, nộp thuế thay người bán, chị Thanh Loan - kinh doanh đồ gia dụng online trên địa bàn quận Hoàng Mai - Hà Nội cho biết, điều này chắc chắn sẽ tạo thuận lợi cho cá nhân kinh doanh, bởi cũng mới kinh doanh nên chị chưa nắm được việc phải kê khai, nộp thuế hay phương pháp tính thuế ra sao cho đúng với quy định của pháp luật. Sàn thương mại điện tử thực hiện nộp thuế thay người bán giúp chị đỡ phải tính toán, tập trung thời gian phát triển kinh doanh.

Việc các sàn thương mại điện tử thực hiện kê khai nộp thuế thay người bán, giúp bao quát được toàn bộ các cá nhân kinh doanh, khi quản lý được người bán, quản lý được doanh thu sẽ tăng thu ngân sách nhà nước.

Đồng quan điểm, anh Hoàng Ngọc Đức - kinh doanh quần áo trên sàn Lazada cũng chia sẻ, cá nhân kinh doanh, hộ kinh doanh như chúng tôi thường rất ít người, không có bộ phận kế toán thuế mà chỉ có kế toán bán hàng; việc tự phải kê khai, nộp thuế hàng tháng dễ gây ra sai sót, dẫn đến bị phạt vi phạm hành chính. Quy định các sàn thương mại điện tử thực hiện kê khai, nộp thuế thay sẽ giảm được gánh nặng cho hộ, cá nhân kinh doanh; khi đó, chúng tôi có thêm thời gian tập trung đưa ra các chương trình bán hàng phục vụ người dân được tốt hơn.

“Việc sàn thương mại điện tử thực hiện khấu trừ và nộp thuế thay không chỉ giúp người bán hàng giảm bớt gánh nặng phải thực hiện thủ tục hành chính mà còn mang lại sự minh bạch, rõ ràng trong kinh doanh” - anh Đức nhấn mạnh.

Nhiều sàn thương mại điện tử chưa triển khai?

Mặc dù quy định sàn thương mại điện tử kê khai, nộp thuế thay người bán có hiệu lực từ 1/4/2025, song theo tìm hiểu của phóng viên, hầu hết các sàn thương mại điện tử chưa thực hiện quy định trên.

Đại diện sàn Shopee chia sẻ trên Thời báo Tài chính, tạm thời chưa tiến hành khấu trừ thuế, kê khai số thuế đã khấu trừ và nộp thuế thay người bán từ ngày 1/4/2025 như dự kiến trước đó. Hiện Shopee đã cập nhật các hướng dẫn từ cơ quan chức năng và sẽ thông báo đến người bán ngay khi có quy định chính thức về thời gian áp dụng và phương thức thực hiện. Đồng thời sẽ hỗ trợ tối đa để người bán hàng trên sàn có thể thực thi đúng quyền và nghĩa vụ của mình theo quy định pháp luật thuế.

Tương tự như Shopee, đại diện sàn Lazada cũng cho biết, sàn chưa tiến hành thực hiện khấu trừ, nộp thuế thay và kê khai số thuế đã khấu trừ cho nhà bán hàng là hộ, cá nhân có hoạt động kinh doanh trên sàn từ ngày 1/4/2025 bởi chưa có đủ cơ sở và hướng dẫn từ các cơ quan nhà nước.

Trong thời gian chờ hướng dẫn chi tiết, Lazada đang phối hợp chặt chẽ với cơ quan thuế chuẩn bị các bước cần thiết để tuân thủ quy định này. Lazada sẽ thông báo cụ thể đến người bán hàng trong thời gian sớm nhất về cơ sở tính thuế và thuế suất áp dụng khi nghị định hướng dẫn được ban hành chính thức.

Ông Cáp Quý Phúc - Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thuế Thương mại điện tử cho biết, trong 2 năm nay, Cục Thuế đã thu thập thông tin của những người kinh doanh thuộc tổ chức và cá nhân kinh doanh trên sàn thương mại điện tử, tạo thành một dữ liệu lớn. Từ dữ liệu này, Cục Thuế chia sẻ và gửi cho cơ quan thuế các cấp để sàng lọc, nhận diện và thực hiện quản lý thu thuế.

Đồng thời, để triển khai hiệu quả quy định khấu trừ, nộp thuế thay, Cục Thuế đã tổ chức nhiều buổi làm việc với đại diện Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam, đại diện doanh nghiệp để trao đổi tìm giải pháp thuận lợi nhất cho các tổ chức quản lý sàn thương mại điện tử.

Cùng với đó, Cục Thuế đã dự thảo tài liệu hướng dẫn nghiệp vụ cho các sàn và các hộ, cá nhân kinh doanh thương mại điện tử, đồng thời chuẩn bị về mặt ứng dụng theo hướng tạo điều kiện thuận lợi cho các sàn thương mại điện tử, các hộ, cá nhân có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử có thể chủ động kê khai, nộp thuế thay cho người bán một cách thuận tiện nhất theo các phương thức điện tử.

Nêu quan điểm về vấn đề này, Luật sư Đặng Thành Chung - Giám đốc Công ty Luật TNHH An Ninh cho rằng, việc các sàn thương mại điện tử và nền tảng số có chức năng thanh toán thực hiện khấu trừ và nộp thuế thay cho hộ, cá nhân kinh doanh trên sàn được kỳ vọng sẽ giúp giảm thiểu thủ tục hành chính và hỗ trợ tối đa cho người nộp thuế, từ đó thúc đẩy sự phát triển của mảng thương mại điện tử.

Các sàn không nên viện dẫn lý do để trì hoãn, bởi chỉ khi triển khai mới có thực tiễn để biết đâu là điểm nghẽn để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc. Luật sư Đặng Thành Chung nhấn mạnh./.