Tăng hàm lượng tri thức, khoa học công nghệ trong nông nghiệp

Phát triển nông nghiệp luôn là một lĩnh vực quan trọng, góp phần bảo đảm an ninh lương thực và thúc đẩy nền kinh tế quốc gia. Để đáp ứng các thách thức hiện nay, như biến đổi khí hậu, chuỗi cung ứng đứt gãy và sự thay đổi nhu cầu thị trường, việc ứng dụng khoa học công nghệ (KHCN) và đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp ngày càng trở nên cấp thiết.

Trong những năm gần đây, Việt Nam đã ghi nhận nhiều thành tựu đáng kể nhờ vào sự phát triển của KHCN trong nông nghiệp. Đặc biệt, khoa học công nghệ đã đóng góp hơn 30% giá trị gia tăng trong sản xuất nông nghiệp, với 38% trong sản xuất giống cây trồng và vật nuôi. Một số sản phẩm nông nghiệp của Việt Nam đã đạt được vị trí hàng đầu thế giới về năng suất, như lúa, cà phê, hồ tiêu, cao su, và cá tra​.

Nhờ sự ứng dụng công nghệ vào sản xuất, năng suất cây trồng và vật nuôi đã tăng mạnh, giúp Việt Nam dẫn đầu ASEAN về năng suất lúa và đạt được nhiều thành tựu ấn tượng trong các ngành hàng nông sản xuất khẩu. Việc chuyển đổi từ sản xuất nông nghiệp thuần túy sang nền kinh tế nông nghiệp tích hợp đa ngành dịch vụ và công nghiệp đã mang lại hiệu quả vượt bậc, giúp nâng cao chất lượng sản phẩm và tăng thu nhập cho người nông dân.

Ngành nông nghiệp Việt Nam đang chuyển mình từ "sản xuất nông nghiệp" sang "kinh tế nông nghiệp", với mục tiêu xây dựng một nền nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại và người nông dân văn minh. Trong đó, tăng cường hàm lượng tri thức, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo được coi là "chìa khóa thành công". Điều này không chỉ giúp cải thiện hiệu quả sản xuất mà còn góp phần xây dựng nông thôn mới, thích ứng với biến đổi khí hậu, và nâng cao chất lượng đời sống cho người dân​.

Các chương trình trọng điểm mà Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) đang triển khai bao gồm phát triển công nghệ sinh học, nông nghiệp xanh, nông nghiệp tuần hoàn, và công nghệ số. Ngoài ra, nhiều mô hình nông nghiệp công nghệ cao đã được nhân rộng, từ chăn nuôi hữu cơ đến các cánh đồng mẫu lớn, giúp tạo ra các sản phẩm an toàn và có chất lượng cao​.

Bên cạnh các nỗ lực của nhà nước, sự tham gia của các doanh nghiệp vào lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao cũng đang tăng mạnh. Nhiều doanh nghiệp đã đầu tư vào các khu sản xuất tập trung quy mô lớn, ứng dụng công nghệ hiện đại trong bảo quản và chế biến, nhằm gia tăng giá trị xuất khẩu. Ví dụ, tỷ trọng gạo chất lượng cao trong tổng lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam đã vượt trên 80%, đưa giá trị xuất khẩu gạo của Việt Nam tăng cao trên thị trường quốc tế​.

Các doanh nghiệp không chỉ đầu tư vào sản xuất mà còn đưa ra các giải pháp công nghệ tiên tiến để giải quyết các thách thức về biến đổi khí hậu và dịch bệnh. Những thành tựu này đã giúp Việt Nam giữ vững vị trí trên thị trường nông sản toàn cầu và tiếp tục phát triển bền vững trong tương lai.

Sự phát triển của khoa học công nghệ trong nông nghiệp Việt Nam đã góp phần quan trọng trong việc tăng năng suất, cải thiện chất lượng sản phẩm, và thúc đẩy xuất khẩu nông sản. Tuy nhiên, để duy trì đà phát triển, cần tiếp tục đầu tư vào các nghiên cứu ứng dụng, tăng cường liên kết giữa nhà nước, doanh nghiệp và người nông dân, nhằm tạo ra một hệ sinh thái nông nghiệp thông minh, bền vững và hiệu quả.

Trong khuôn khổ sự kiện Techconnect & Innovation 2024, ngày 1/10, Bộ KH&CN phối hợp với Bộ NN&PTNT tổ chức "Diễn đàn Công nghệ ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn." Tại diễn đàn, nhiều chuyên gia nhấn mạnh tầm quan trọng của khoa học công nghệ trong việc nâng cao giá trị gia tăng của sản xuất nông nghiệp.

Ông Nguyễn Mai Dương, Cục trưởng Cục Phát triển công nghệ và Đổi mới sáng tạo, cho biết nhờ ứng dụng KHCN, năng suất cây trồng, vật nuôi của Việt Nam đã đạt mức cao so với khu vực, như năng suất lúa cao nhất ASEAN, cà phê đứng thứ hai thế giới về sản lượng.

Bên cạnh những thành tựu, ngành nông nghiệp Việt Nam cũng đối mặt với nhiều thách thức như biến đổi khí hậu, dịch bệnh và giá cả nguyên liệu tăng. Để vượt qua, KHCN tiếp tục là yếu tố then chốt, giúp phát triển các mô hình nông nghiệp công nghệ cao, tuần hoàn, thông minh, từ đó nâng cao hiệu quả và giá trị sản phẩm.

Các chuyên gia tại diễn đàn cũng đề xuất tăng cường đầu tư nguồn lực cho nghiên cứu và chuyển giao công nghệ, nhằm nâng cao năng lực bảo quản, chế biến sau thu hoạch và nâng cao tính cạnh tranh của sản phẩm nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.