Kỳ 1: "Vào Bách Khoa để làm việc khó" - (PGS.TS. Tạ Hải Tùng)
Tôi chưa bao giờ viết về các câu chuyện của sinh viên mình, một phần là do tính privacy. Lần này thầy quyết định viết về 3 chàng trai cùng sinh năm 1998 và cùng lớp KSTN K61 CNTT, không phải là chủ đích viết cho các em mà mượn câu chuyện của các em để viết cho trường Đại học Bách Khoa Hà Nội mà đối với thầy, các thành tích của 3 em đã đi vào một phần lịch sử của trường.
Chương 1. Drama
1. Thầy bắt đầu làm việc với 3 em từ khi là học sinh giỏi quốc gia môn Tin học, Lê Anh Đức ở trường chuyên Phan Bội Châu, Nghệ An; Lê Minh Quang và Trần Thanh Tùng ở trường chuyên Hưng Yên. Ba em là thành viên của đội tuyển Việt Nam tham dự Olympic Tin học châu Á Thái Bình Dương APIO2016 với hành trang là đều đang trong top 6 Việt Nam sau vòng 2 TST thi chọn đội tuyển Quốc gia Việt Nam dự thi Olympic Tin học quốc tế IOI2016. Sau vòng thi APIO2016, thứ tự của 3 bạn lần lượt là 5, 6 và 7, nghĩa là đều trượt khỏi đội tuyển 4 thành viên IOI VN.
Đáng tiếc hơn nữa đó là cho đến khi hết giờ thi APIO, Đức vẫn trong top 4 VN, nhưng một bài nộp phút cuối cùng (phút 300) của bạn Nguyên mà hệ thống chấm sau khi hết giờ đã đảo vị trí của Nguyên và Đức khi công bố kết quả ngày hôm sau. IOI2016 sau đó Nguyên đã đoạt huy chương vàng! Cố PGS. Nguyễn Đức Nghĩa và thầy Đỗ Đức Đông hồi đó cũng đã đánh giá rất cao Đức, trình độ không thua kém gì các bạn lọt vào đội tuyển IOI. Còn Quang thì cũng trượt top 4 do quên mất công thức tính số Catalan dẫn đến gần như mất hẳn một bài dễ đạt điểm tốt đa nhất. Drama này cũng khởi đầu cho một chuỗi drama của 3 bạn tại ĐHBKHN trước khi gặt hái những trái ngọt cuối cùng.
Thời đó các đội Olympic Tin học Bách Khoa tuy vẫn là đội mạnh hàng đầu trong nước nhưng chưa bơi ra được biển lớn ICPC với những đội hàng đầu châu lục: Nhật, Hàn, Singapore, Đài Loan thậm chí với UET và HCMUS. Trong khi UET luôn tuyển được những bạn xuất sắc nhất từ phong trào học sinh giỏi Tin học cấp 3, thì Bách Khoa Hà Nội chưa phải là lựa chọn của các bạn học sinh trong các đội tuyển tin học quốc tế do các bạn thường có tâm lý sợ vào Bách Khoa học các môn đại cương khó.
Do đó chiến lược của đội Olympic Tin học Bách Khoa là tập trung rèn luyện cho những bạn có đam mê lớn, quyết tâm cao, và các bạn chuyên Toán chuyển sang thi lập trình, 2-3 năm đầu tham gia mang tính chất cọ xát, đến năm thứ 4-5 mới thực sự trở thành "cao thủ" như Lê Xuân An, Hoang Nguyen, Phạm Văn Đình, Thân Việt Cường, Phạm Bá Thái, Đỗ Đình Đắc cạnh tranh sòng phẳng với các đội mạnh nhất Việt Nam.
Thất bại của Đức, Quang, Tùng tại vòng chọn IOI lại là cơ hội cho Đại học Bách Khoa có thêm đầu vào chất lượng cao tương đương với trình độ IOI. Duyên phận dẫn dắt 3 bạn dắt tay nhau vào Đại học Bách khoa Hà Nội và lập thành một đội ICPC có số má và được kỳ vọng nhất cho Bách khoa từ trước đến nay. Hồi đó tôi nhớ nói vui với thầy Đinh Viết Sang phụ trách đội Olympic là Bách khoa giờ có 1 đội có thể chinh chiến 5 năm tới. Không ngờ điều đó đã thành sự thật với bao kỷ niệm vui/buồn.
2. Năm thứ nhất, đội lấy tên rất khiêm tốn và đáng yêu: BK.Juniors. Tham gia ICPC lần đầu tiên đã thể hiện sự ăn ý như là sinh ra để dành cho nhau thi đồng đội: Quang vừa nghĩ bài vừa code nhanh và chính xác, Đức tư duy sâu sắc, Tùng là gạch nối của cả hai, vừa hỗ trợ code vừa hỗ trợ tư duy nhịp nhàng. Juniors ngay lập tức ghi dấu ấn với chức vô địch ICPC quốc gia vòng online. Tuy nhiên sau đó đã dừng bước tại vòng loại khu vực châu Á Thái Bình Dương điểm Nha Trang giữa các hảo thủ của sân chơi quốc tế. Juniors vẫn còn một cơ hội nữa tại vòng loại khu vực điểm Yangon, Myanmar. Đây là một canh bạc do là lần đầu tiên Yangon đăng cai. Drama của 3 bạn một lần nữa trở lại khi đánh mất chiếc vé ICPC World Final vào phút cuối cùng (phút 300) do đội của Nguyễn Tiến Trung Kiên, NUS, Singapore giải thêm được một bài.
Điều đáng nói là BTC đã tự ý thay đổi bộ test bài này và bài trở thành dễ giải với đa phần các đội mạnh trong khi Juniors đã là đội đầu tiên giải được bài này lúc bộ test còn đủ khó. Chưa kể một bài khác bộ test bị sai mà các đội khác đều được chấm lại đúng ngay nhưng riêng Juniors không hiểu do trục trặc kỹ thuật thế nào mà mãi đến tiếng cuối cùng mới trả về kết quả là bài chấm đúng ở ngay lần nộp đầu tiên trong tiếng đầu. Sau khi thi Quang đã nói "Thua thế này thì cay quá, thà rằng đề/test khó, thi đấu sòng phẳng, thua tâm phục khẩu phục thì không sao. Năm sau nhất định sẽ phục thù”. Tuy thất bại nhưng các bạn cũng đã có một trải nghiệm đáng nhớ của chuyến đi nước ngoài đầu tiên trong đời với những danh lam thắng cảnh và sự mến khách, hiền lành của người dân Yangon.
Drama nối tiếp drama khi trở lại trường sau các cuộc thi liên tục, 3 bạn đã trải qua một kì thi cuối kì học kì 1 năm thứ nhất thực sự là tồi tệ. 3 bạn đã nhận được kết quả cực kì thấp, thậm chí là thấp nhất lớp KSTN với một số môn phải học lại! Kết quả sốc đến mức mà BGH nhà trường còn phải mời các bạn lên hỏi chuyện và cũng là làm gương răn đe cảnh báo cho các bạn học sinh giỏi tuyển thẳng vào Bách khoa Hà Nội các năm sau. Tuy chưa bao giờ các em nói với thầy nhưng thầy biết là các em đã rất thất vọng, trước giờ quen với việc đứng đầu lớp, đứng đầu tỉnh, nhưng đùng một cái vào Bách Khoa đứng đội sổ. Chắc chắn là các em đã đặt câu hỏi "Liệu chọn Bách Khoa có phải là một sai lầm khi các bạn của mình vẫn đang bay cao ở các trường khác?"
Bách khoa đầu tư và khuyến khích nhưng không ưu tiên chút nào cho các bạn đi thi Olympic trong việc học ở trường. Các bạn trong đội tuyển muốn cháy với đam mê của mình thì phải đánh đổi lấy thời gian học tập trên lớp, phải tự biết thu xếp thời gian để cân đối với thời gian học ở trường. Đó là sự thiệt thòi lớn cho các bạn đội tuyển Bách khoa khi mà chương trình học của Bách khoa vốn dĩ đã nặng hơn khá nhiều so với trường khác? Với quan điểm của thầy điều đó không hẳn là thiệt thòi mà là một thử thách thực sự cho các bạn, là nền tảng cho các bạn trưởng thành vượt qua khó khăn và đạt nhiều thành công vang dội như những thế hệ sinh viên Bách khoa từ trước tới nay.
Theo facebook Thuan Do Phan
