Việt Nam dự kiến siết chặt quy chuẩn trung tâm dữ liệu

Dự kiến, mỗi trung tâm dữ liệu mới ở Việt Nam bắt buộc đáp ứng ba bộ tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật do Bộ Khoa học và Công nghệ quy định.

Việt Nam đang thực hiện chuyển đổi số toàn diện, kỳ vọng trở thành quốc gia số, xã hội số, kinh tế số. Trong bối cảnh đó, việc Bộ Khoa học và Công nghệ đang lấy ý kiến góp ý cho dự thảo Thông tư quy định áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật đối với trung tâm dữ liệu, thể hiện quyết tâm xây dựng hạ tầng số, hạ tầng thông minh đáp ứng sự phát triển của đất nước trong nhiều năm tới.

Trung tâm dữ liệu của VNPT tại Hòa Lạc

Dự kiến Thông tư mới thay thế hoàn toàn Thông tư 03/2013/TT-BTTTT và Thông tư 23/2022/TT-BTTTT của Bộ Thông tin và Truyền thông.

Dự thảo Thông tư chỉ áp dụng cho các trung tâm dữ liệu được thiết kế, xây dựng từ ngày Thông tư có hiệu lực. Các trung tâm dữ liệu đang hoạt động không bắt buộc phải tuân thủ, chỉ được khuyến khích áp dụng khi sửa đổi, cải tạo, nâng cấp.

Dự thảo cũng quy định Cục Viễn thông giữ vai trò chủ trì kiểm tra, thẩm quyền tiếp nhận công bố phù hợp lại thuộc về Sở Khoa học và Công nghệ các tỉnh, thành phố.

Dự thảo Thông tư quy định các trung tâm dữ liệu mới phải áp dụng một trong ba tiêu chuẩn: TCVN 9250:2021, ANSI/TIA-942-B:2017 hoặc Tier của Uptime Institute. Đồng thời, các trung tâm này phải đáp ứng hai quy chuẩn bắt buộc về chống sét (QCVN 32:2020/BTTTT) và tiếp đất (QCVN 9:2016/BTTTT).

Việc cho phép lựa chọn giữa ba tiêu chuẩn tạo sự linh hoạt, nhưng cũng đặt ra vấn đề về tính thống nhất trong đánh giá. TCVN 9250:2021 sử dụng khái niệm "xếp hạng", trong khi ANSI/TIA-942-B gọi là "rated" và Uptime Institute dùng thuật ngữ "tier". Cả ba đều phân loại theo cấp độ từ thấp đến cao, nhưng tiêu chí chi tiết có khác biệt.

Để đạt tiêu chuẩn tier 3 hoặc rated 3, doanh nghiệp phải đầu tư hệ thống điện dự phòng kép, làm mát song song, thiết bị có khả năng bảo trì không gián đoạn. Theo tính toán sơ bộ, chi phí xây dựng một trung tâm dữ liệu đạt tier 3 có thể cao gấp 1,5 đến 2 lần so với tier 2.

Theo nhiều chuyên gia, Dự thảo quy định các trung tâm dữ liệu bắt buộc phải áp dụng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật như vậy mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho cả doanh nghiệp và nền kinh tế.

Thứ nhất, việc tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế giúp trung tâm dữ liệu Việt Nam được công nhận tương đương với các nước trong khu vực, tạo lợi thế cạnh tranh khi thu hút đầu tư nước ngoài và khách hàng quốc tế.

Thứ hai, tiêu chuẩn cao về hệ thống điện, làm mát, chống sét, tiếp đất giúp giảm thiểu rủi ro gián đoạn dịch vụ, mất mát dữ liệu. Theo số liệu từ Uptime Institute, một phút ngừng hoạt động của trung tâm dữ liệu có thể gây thiệt hại từ 5.600 đến 9.000 USD, chưa kể tổn thất uy tín.

Thứ ba, quy định thống nhất tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp trung tâm dữ liệu. Quy định chung khiến doanh nghiệp không thể giành khách hàng bằng cách giảm giá qua việc giảm chất lượng, các doanh nghiệp buộc phải cung cấp dịch vụ tốt hơn, công nghệ tiên tiến hơn và vận hành trơn tru hơn. Đồng thời, gián tiếp tác động tới doanh nghiệp phải chú trọng đào tạo, xây dựng đội ngũ kỹ thuật có tay nghề cao.

Số liệu từ Uptime Institute cho biết, Việt Nam hiện có khoảng 10-15 trung tâm dữ liệu đạt chứng nhận Uptime Tier III (hoặc Rated 3 Design/Constructed Facility), chủ yếu từ các nhà cung cấp lớn như Viettel, FPT, CMC Telecom, VNPT, VNG Cloud và Eco Data Center. Tier IV vẫn rất hiếm, với Trung tâm Dữ liệu Quốc gia (Bộ Công an) là dự án đầu tiên đạt chứng nhận Tier IV giai đoạn thiết kế vào tháng 8/2025, một trong những cơ sở có công suất IT lớn nhất khu vực.

Dù có nhiều thách thức, Thông tư mới sẽ tạo cơ hội lớn cho doanh nghiệp Việt Nam tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Các tập đoàn công nghệ như Google, Microsoft, Amazon đang mở rộng hạ tầng đám mây tại Đông Nam Á.

Mặt khác, Luật An toàn thông tin mạng và các quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân đang được thắt chặt. Các doanh nghiệp nước ngoài hoạt động tại Việt Nam phải lưu trữ dữ liệu người dùng Việt Nam trong nước. Nhu cầu này tạo cơ hội lớn cho các trung tâm dữ liệu đạt tiêu chuẩn cao, có khả năng cạnh tranh với các nhà cung cấp quốc tế.

Việt Nam đang cạnh tranh với Thái Lan, Singapore, Malaysia để thu hút đầu tư vào trung tâm dữ liệu. Thái Lan, Singapore, Malaysia đều có tiêu chuẩn nghiêm ngặt, nhưng đi kèm cơ chế hỗ trợ rõ ràng: ưu đãi thuế, giảm giá điện, đơn giản hóa thủ tục.

Thông tư mới tạo các thức mới cho việc quản lý các hệ thống quản lý trung tâm dữ liệu hiện đại, nhưng còn yếu tố cần phải bổ sung trong tương lai. Bộ Khoa học và Công nghệ cần ban hành văn bản hướng dẫn chi tiết về quy trình công bố phù hợp, tiêu chí đánh giá, chu kỳ kiểm tra định kỳ của các Trung tâm dữ liệu.