5 nguy cơ lớn đối với kinh tế toàn cầu trong năm 2022

Sự phục hồi kinh tế toàn cầu đang bị kìm hãm bởi đại dịch COVID-19 đang diễn ra. Tuy nhiên, việc xuất hiện các biến thể mới chỉ là một trong những rủi ro có thể làm suy giảm nền kinh tế toàn cầu.

Nền kinh tế toàn cầu đã phục hồi đầu năm 2021, khi mà sự lây nhiễm của COVID-19 ở mức thấp. Đến nửa cuối năm 2021, nó mới thực sự gặp khó khăn do các đợt bùng phát mới, sự tắc nghẽn chuỗi cung ứng, thiếu lao động và chậm triển khai vaccine COVID-19 - đặc biệt là các quốc gia đang phát triển.

Sự phục hồi chậm lại đã khiến các nhà kinh tế tại Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và 38 thành viên Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cắt giảm dự báo tăng trưởng toàn cầu vào tháng 10 và tháng 12.

Tuy nhiên, các tổ chức này vẫn duy trì triển vọng cho năm 2022 nhưng không quên cảnh báo rằng, các biến thể COVID có thể làm chệch hướng tăng trưởng và nhấn mạnh sự cần thiết phải nhanh chóng tiêm vaccine cho người dân trên khắp thế giới.

Mặc dù đại dịch vẫn là một nguy cơ lớn đối với tăng trưởng toàn cầu, nhưng nó không phải là mối đe dọa duy nhất khiến các nhà đầu tư phải chú ý vào năm 2022. Dưới đây là 5 vấn đề có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng toàn cầu trong năm 2022.

Các biến thể Covid-19 kháng vaccine

Vào tháng 11, thị trường tài chính dậy sóng với một nỗi lo sợ: Biến thể Omicron, được phát hiện lần đầu tiên ở miền Nam châu Phi. Biến thể này có khả năng lây truyền cao đã khiến thị trường tài chính và hàng hóa toàn cầu chao đảo.

Ngay sau khi biến thể xuất hiện, các nhà đầu tư “cân não” để đánh giá tác động kinh tế của biến thể mới. Các chính phủ thắt chặt các hạn chế nhằm tránh sự lây truyền của Omicron, đe dọa sự phục hồi kinh tế.

Các bằng chứng ban đầu cho thấy Omicron, mặc dù dễ lây truyền hơn biến thể Delta nhưng không gây bệnh nặng như các biến thể trước đó và không kháng vaccine và các thuốc điều trị Covid-19 hiện đang lưu hành.

Dù Omicron có thể chưa tác động mạnh đến sự phục hồi kinh tế nhưng những lo ngại về các biến thể khác xuất hiện trong tương lai, luôn khiến các nhà kinh tế đưa ra các dự báo dè dặt.

Các chuyên gia đã cảnh báo rằng, nếu đại dịch vẫn tiếp tục hoành hành và không có biện pháp phòng chống hiệu quả thì chúng ta có thể thấy sự xuất hiện của các biến thể Covid-19 kháng vaccine, khả năng dẫn đến các đợt phong tỏa mới của nhiều quốc gia trên thế giới.

"Nếu Covid-19 có tác động kéo dài - trong trung hạn - nó có thể làm giảm 5,3 nghìn tỷ USD (4,6 nghìn tỷ Euro) GDP toàn cầu trong 5 năm tới so với dự báo hiện tại của chúng tôi", Kinh tế trưởng IMF Gita Gopinath cho biết vào tháng 10.

Bà Gopinath nhấn mạnh, ưu tiên chính sách hàng đầu là đảm bảo 40% dân số trên thế giới được tiêm chủng đầy đủ vào năm nay và 70% vào giữa năm 2022. Cho đến nay, chưa đến 5% dân số ở các nước thu nhập thấp được tiêm chủng đầy đủ.

Lo lắng về các biến thể của COVID-19

Vào tháng 11, thị trường tài chính dậy sóng với một nỗi lo sợ khi một biến thể coronavirus mới xuất hiện – biến thể Omicron – được phát hiện lần đầu tiên tại Nam Phi. Biến thể coronavirus mới này có khả năng lây truyền cao và điều này đã khiến thị trường tài chính, hàng hóa toàn cầu sụp đổ.

Trong nhiều tuần tiếp theo sau đó, thị trường toàn cầu tiếp tục chao đảo khi các nhà đầu tư vật lộn để đánh giá tác động của biến thể mới đối với kinh tế. Các chính phủ đã thắt chặt các hạn chế đi lại để ngăn chặn sự lây lan của biến thể mới này, điều có thể đe dọa đến sự phục hồi kinh tế.

Các biến thể của Covid-19 có thể ảnh hưởng đến sự phục hồi của thế giới.

Các bằng chứng ban đầu cho thấy, biến thể Omicron dù dễ lây lan hơn biến thể Delta nhưng mức độ gây chết người ít hơn nhưng nó có khả năng tránh miễn dịch do vaccine hiện có tạo ra cũng như phương pháp điều trị hiện có.

Giữa lúc các nhà khoa học đang phân tích dữ liệu, các chiến lược gia của JP Morgan cho biết, nếu Omicron được phát hiện là "ít gây chết người hơn" thì cuối cùng nó có thể đẩy nhanh sự kết thúc của đại dịch.

Có thể biến thể Omicron không phải là yếu tố đẩy sự phục hồi kinh tế đi chệch hướng, nhưng một biến thể trong tương lai có thể tiềm ẩn một rủi ro như vậy. Các chuyên gia đã cảnh báo rằng, nếu đại dịch vẫn tiếp tục hoành hành thì chúng ta có thể thấy sự xuất hiện của các biến thể COVID kháng vaccine và điều này có thể khiến cho các quốc gia trở lại với các đợt phong tỏa mới.

"Nếu COVID-19 có tác động kéo dài trong trung hạn, nó có thể làm giảm GDP toàn cầu, dự kiến khoảng 5,3 nghìn tỷ USD trong 5 năm tới so với dự báo hiện tại", Gita Gopinath , nhà kinh tế của IMF cho biết vào tháng 10.

Ngoài ra, ông Gopinath còn cho biết, ưu tiên chính sách hàng đầu là đảm bảo 40% dân số ở mọi quốc gia được tiêm chủng đầy đủ vào năm nay và 70% vào giữa năm 2022. Cho đến nay, chưa đến 5% dân số ở các nước thu nhập thấp đã được tiêm chủng đầy đủ.

Các nút thắt của chuỗi cung ứng

Sự gián đoạn chuỗi cung ứng ảnh hưởng đến sự phục hồi toàn cầu trong năm nay. Những khó khăn trong vận chuyển, tình trạng thiếu container và nhu cầu phục hồi mạnh sau khi các hạn chế liên quan đến đại dịch được nới lỏng, khiến nguồn cung linh kiện và nguyên liệu thô cho các nhà sản xuất bị thiếu hụt.

Ngành sản xuất ô tô là một trong những lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất, đặc biệt ở khu vực đồng Euro trong những tháng gần đây. Các nhà sản xuất ô tô đã cắt giảm mạnh sản lượng do thiếu thiết bị đầu vào, đặc biệt là chất bán dẫn.

Dù có những dấu hiệu cho thấy tình trạng thiếu hụt nguồn cung đang được cải thiện, cùng với việc chi phí vận chuyển giảm và xuất khẩu chip tăng, các chuyên gia vẫn lo ngại những nút thắt về nguồn cung sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng trong năm tới.

Lạm phát tăng vọt

Tình trạng thiếu nguyên liệu đầu vào, cùng với giá năng lượng cao hơn, đã đẩy lạm phát ở khu vực đồng tiền chung châu Âu và Mỹ lên mức cao nhất trong nhiều năm. Điều này khiến các nhà đầu tư toàn cầu lo ngại, đặc biệt tính đến khả năng rằng các ngân hàng trung ương sẽ buộc phải tăng lãi suất sớm để kiềm chế giá đang tăng vọt.

Sự đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu ảnh hưởng lớn đến kinh tế thế giới.

Ngân hàng Trung ương châu Âu cho rằng, giá đã bị đẩy lên do các yếu tố tạm thời như thiếu hụt nguồn cung, giá năng lượng cao hơn và hy vọng lạm phát sẽ hạ nhiệt khi sự cân bằng cung cầu toàn cầu giảm xuống.

Do sự gián đoạn chuỗi cung ứng kéo dài dai dẳng hơn so với dự đoán trước đó, lạm phát dự kiến tiếp tục tăng mạnh trong phần lớn thời gian của năm 2022.

Tại Mỹ, lo ngại về lạm phát hiện hữu hơn do các gói kích thích kinh tế lớn được thông qua và tình trạng thiếu hụt nguồn cung và lao động.

Cục Dự trữ Liên bang (FED) cho biết sẽ cắt giảm kế hoạch kích thích mua trái phiếu và dự kiến ​​tăng lãi suất vào năm 2022. Việc FED tăng lãi suất có thể ảnh hưởng mạnh đến một số nền kinh tế mới nổi, bao gồm Nam Phi, Argentina và Thổ Nhĩ Kỳ, những quốc gia có thể gặp khó khăn về vốn.

Trung Quốc gia tằng đàn áp các công ty công nghệ

Sự suy thoái ở Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, chắc chắn sẽ gây thêm lo lắng cho các nhà đầu tư vào năm 2022.

Cường quốc kinh tế châu Á này đã giúp thế giới thoát khỏi cuộc suy thoái do đại dịch gây ra vào năm 2020 nhờ nhu cầu toàn cầu đối với hàng hóa điện tử và y tế của họ. Đây là nền kinh tế lớn duy nhất tăng trưởng vào năm 2020 và dự kiến ​​sẽ tăng khoảng 8% trong năm nay, trở thành nền kinh tế lớn phát triển nhanh nhất sau Ấn Độ.

Quan hệ Mỹ- Trung tiếp tục gây áp lực lên kinh tế toàn cầu.

Tuy nhiên, sự phục hồi sau đại dịch đang bị cản trở bởi Bắc Kinh siết chặt kiểm soát đối với các ông lớn trong lĩnh vực công nghệ của mình, bao gồm Alibaba và Tencent, các công ty bất động sản mắc nợ cao như Evergrande và Kaisa, và lĩnh vực giáo dục tư nhân.

Các quan chức hàng đầu của Trung Quốc đã tìm cách xoa dịu tình hình bằng cách nói rằng việc ổn định kinh tế sẽ là ưu tiên hàng đầu trong năm tới.

Việc Bắc Kinh miễn cưỡng từ bỏ lập trường "không COVID", vốn đã khiến nước này bị cô lập trong hơn một năm qua và dẫn đến những hạn chế hà khắc sẽ vẫn là một rủi ro lớn đối với nền kinh tế toàn cầu.

Căng thẳng địa chính trị

Mối quan hệ giữa Nga với Mỹ và các đồng minh châu Âu vẫn nóng lên hằng ngày. Washington đã cảnh báo Moscow trong bối cảnh quân đội Nga đang được tăng cường ở biên giới Ukraine.

Mỹ và các đồng minh châu Âu cũng đang cân nhắc thêm các biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Nga, bao gồm cả việc dừng đường ống dẫn khí đốt Nord Stream 2 gây tranh cãi.

Ông Edward Moya, nhà phân tích thị trường cấp cao của tập đoàn thương mại OANDA, cho biết: “Căng thẳng Mỹ-Nga là mối nguy lớn có thể ngày càng khiến các đồng minh Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) phía Đông rơi vào nguy cơ chiến tranh. Nếu Mỹ và châu Âu dừng đường ống Nord Stream 2, điều đó có thể dẫn đến một cuộc khủng hoảng năng lượng toàn cầu, khiến giá dầu tăng lên 100 USD / thùng ... Giá năng lượng tăng cao có thể buộc các ngân hàng trung ương trên toàn cầu đẩy nhanh việc thắt chặt chính sách tiền tệ".

Quan hệ Mỹ-Trung cũng căng thẳng vì vấn đề Đài Loan, với việc Washington cảnh báo Bắc Kinh không nên đơn phương thay đổi hiện trạng đối với hòn đảo này.

Washington cũng khiến Bắc Kinh khó chịu hơn nữa khi tuyên bố rằng các quan chức Mỹ sẽ tẩy chay Thế vận hội mùa Đông Bắc Kinh vào tháng 2/2022 vì các vấn đề nhân quyền của Trung Quốc.

Đáp lại, Trung Quốc cảnh báo rằng Mỹ sẽ "phải trả giá" cho quyết định của mình.

Như Ý (T/h)