AI - Động lực bứt phá cho hệ sinh thái công nghệ cao và bán dẫn Việt Nam

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành nhân tố cốt lõi tạo nên bước chuyển mạnh mẽ, tái định hình quy trình sản xuất, qua đó đẩy nhanh hành trình chuyển đổi của Việt Nam từ một trung tâm sản xuất truyền thống sang một hệ sinh thái dẫn dắt bởi đổi mới sáng tạo.

Toàn cảnh hội thảo chuyên đề “Trí tuệ nhân tạo (AI) - Thúc đẩy hệ sinh thái sản xuất công nghệ cao và bán dẫn của Việt Nam”.

Từ AI đến hệ sinh thái công nghệ cao bền vững

Trong bối cảnh Việt Nam đang nổi lên như một trung tâm mới của ngành sản xuất công nghệ cao toàn cầu - được thúc đẩy bởi dòng vốn đầu tư chiến lược, lực lượng nhân sự năng động và sự hội nhập sâu vào chuỗi cung ứng quốc tế - AI đang trở thành yếu tố tạo chuyển biến mạnh mẽ, tái định hình quy trình sản xuất, nâng cao hiệu suất vận hành và mở ra khả năng ra quyết định dựa trên dữ liệu trong toàn bộ chuỗi giá trị sản xuất.

Trong những năm gần đây, Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách quan trọng nhằm thúc đẩy phát triển và ứng dụng AI. Trong đó, đổi mới sáng tạo và AI được xác định là những ưu tiên chiến lược quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, thể hiện quyết tâm mạnh mẽ của Việt Nam trong việc vươn lên trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Việt Nam cũng đã ban hành Danh mục Công nghệ chiến lược và Sản phẩm công nghệ chiến lược, trong đó AI được đặt ở vị trí ưu tiên hàng đầu của quốc gia. Điều này khẳng định cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong việc biến AI trở thành động lực cốt lõi thúc đẩy tăng trưởng công nghệ cao.

Phát biểu tại Hội thảo chuyên đề “Trí tuệ nhân tạo (AI) - Thúc đẩy hệ sinh thái sản xuất công nghệ cao và bán dẫn của Việt Nam” diễn ra sáng 8/11, ông Hoàng Trung Hiếu, Phó Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) nhấn mạnh vai trò của Trung tâm trong việc phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, huy động nguồn lực trong và ngoài nước phục vụ nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và ứng dụng các công nghệ mới nổi, đặc biệt là AI và bán dẫn.

“Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia nỗ lực xây dựng hệ sinh thái công nghệ cao của Việt Nam, tăng khả năng làm chủ công nghệ mới đặc biệt là bán dẫn và AI, xây dựng hệ sinh thái cạnh tranh công nghệ cao. Chúng tôi hy vọng, hội thảo chuyên đề này là cơ hội để chia sẻ hiểu biết thúc đẩy đầu tư, hy vọng qua đó lắng nghe chia sẻ sâu sắc, các khuyến nghị giúp Việt Nam tiến nhanh, tiến mạnh trên hành trình chinh phục AI, thúc đẩy sự phát triển ngày càng cao của hệ sinh thái AI tại Việt Nam”, ông Hoàng Trung Hiếu nói.

Khát vọng tự chủ và hành động chiến lược

Phát biểu tại hội thảo, ông Hồ Đức Thắng, Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia (Bộ KH&CN) nhận định: Việt Nam đứng trước cơ hội to lớn, lịch sử, với khát vọng làm chủ và quyết tâm tự độc lập, tự quyền trong sử dụng AI, trước hết là thực hiện các bước chiến lược đổi mới về thể chế.

"Việt Nam không thể mãi là người đi sau, sử dụng công nghệ của người khác. Khát vọng của chúng ta là từng bước vươn lên làm chủ, tiến tới tự chủ và khẳng định chủ quyền số quốc gia về AI", Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia cho biết.

Ông Hồ Đức Thắng, Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số quốc gia, Bộ KH&CN, phát biểu tại Hội thảo.

Để hiện thực hóa khát vọng đó, theo ông Hồ Đức Thắng, chúng ta đang triển khai những bước đi chiến lược và quyết liệt.

Về thể chế, Bộ KH&CN đã trình Quốc hội Dự án Luật Trí tuệ nhân tạo. Nếu được thông qua, Việt Nam sẽ nằm trong nhóm quốc gia đầu tiên trên thế giới, cùng với EU, Hàn Quốc và Nhật Bản, ban hành đạo luật chuyên biệt về AI. Tinh thần cốt lõi của Luật AI không phải là siết chặt quản lý, mà là kiến tạo một hành lang pháp lý thông thoáng, an toàn, dựa trên quản lý rủi ro để thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Thể chế đã và đang đi trước, mở đường cho công nghệ phát triển.

Về hạ tầng tính toán, Nhà nước sẽ đóng vai trò dẫn dắt việc đầu tư các trung tâm tính toán hiệu năng cao (HPC) quy mô lớn, hướng tới tự chủ năng lực tính toán, đảm bảo không bị phụ thuộc vào bất kỳ một doanh nghiệp hay quốc gia đơn lẻ nào trong các tình huống chiến lược.

"Chúng tôi cần những con chip "Make in Viet Nam", cần những giải pháp thiết kế, đóng gói và kiểm thử do chính người Việt làm chủ để xây dựng nên các siêu máy tính đó. Sự phát triển của hạ tầng AI chính là "đơn đặt hàng" khổng lồ cho ngành công nghiệp bán dẫn trong nước", ông Hồ Đức Thắng nhấn mạnh.

Về nguồn lực tài chính, bên cạnh các quỹ hiện có như NAFOSTED, NATIF, chúng ta đang nghiên cứu thành lập Quỹ Phát triển AI Quốc gia và triển khai cơ chế “AI Voucher” hỗ trợ trực tiếp doanh nghiệp ứng dụng công nghệ, tạo ra lực cầu đủ lớn cho thị trường.

Về con người, Việt Nam cần một thế hệ nhân lực "kép", vừa am hiểu tường tận về phần cứng bán dẫn, vừa làm chủ các thuật toán AI tiên tiến. Đây là tài sản quý giá nhất để đảm bảo sự tự chủ bền vững.

"AI và bán dẫn là hai mặt của một đồng xu, là "đôi cánh" để nền kinh tế Việt Nam bay lên. Thông điệp cuối cùng tôi muốn gửi đến quý vị là: Nhà nước cam kết kiến tạo một hệ sinh thái AI Việt Nam năng động, sáng tạo và tự chủ", ông Hồ Đức Thắng nhấn mạnh.

Theo Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, trong hệ sinh thái đó, Nhà nước - với sự chung tay của các Bộ ngành như KH&CN, Tài chính (thông qua NIC) - sẽ đóng vai trò là "nhạc trưởng" kết nối "3 nhà".

"Chúng tôi cam kết cung cấp đồng bộ từ thể chế, hạ tầng, dữ liệu đến nguồn lực tài chính. Hơn thế nữa, Nhà nước sẽ là người khách hàng lớn nhất, đặt ra những bài toán đủ lớn, đủ thách thức để mời gọi cộng đồng doanh nghiệp, các viện, trường cùng tham gia tìm lời giải", ông Hồ Đức Thắng cho biết.

Cũng tại hội thảo, các chuyên gia đầu ngành đã chia sẻ những phân tích và minh chứng thực tiễn về việc ứng dụng AI trong nhà máy thông minh, bảo trì dự đoán, tối ưu chuỗi cung ứng, từ đó làm rõ các cơ hội, thách thức và mở ra hướng hợp tác thúc đẩy sự phát triển bền vững và có chiều sâu của hệ sinh thái sản xuất công nghệ cao tại Việt Nam./.