Ngành bán dẫn Việt Nam "bước chân" vào công đoạn có giá trị gia tăng cao

Ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam đang từng bước tham gia sâu vào các công đoạn giá trị cao của chuỗi cung ứng toàn cầu với việc hướng tới khánh thành nhà máy sản xuất chip đầu tiên của Viettel và sự hiện diện ngày càng rõ nét của các tập đoàn công nghệ lớn trên thế giới tại Việt Nam…

Theo báo cáo của Hiệp hội Công nghiệp bán dẫn Hoa Kỳ, năm 2024, doanh thu ngành bán dẫn tăng khoảng 20% so với năm 2023; kỳ vọng tiếp tục tăng trưởng khoảng 12% trong năm 2025, đưa tổng giá trị thị trường đạt khoảng 700 tỷ USD năm 2025. Động lực tăng trưởng của ngành chủ yếu đến từ nhu cầu bùng nổ của các lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, trung tâm dữ liệu, ô tô điện và thiết bị 5G.

Thời gian qua, Chính phủ đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách chiến lược, tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư vào phát triển công nghiệp bán dẫn.

Tiêu biểu là Nghị quyết 57, Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị; Nghị quyết số 193, Nghị quyết 198 của Quốc hội; Luật Công nghiệp công nghệ số, Luật Khoa học, công nghệ và Đổi mới sáng tạo; ban hành danh mục 11 ngành công nghệ chiến lược trong đó có lĩnh vực bán dẫn và Chương trình 1017 về phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực bán dẫn.

Báo cáo tại Phiên họp thứ 2 của Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm thông tin Việt Nam đang bắt đầu tham gia vào các công đoạn có giá trị gia tăng cao như sản xuất thiết bị, vật liệu, linh kiện bán dẫn, đóng gói, kiểm thử chip bán dẫn.

Đặc biệt, chúng ta đang hướng tới khánh thành nhà máy sản xuất chip đầu tiên của Viettel. Việt Nam đang dần được thế giới biết đến như một điểm hẹn triển vọng của ngành công nghiệp bán dẫn, được lựa chọn để tổ chức triển lãm trong chuỗi triển lãm bán dẫn lớn nhất thế giới của Hiệp hội bán dẫn toàn cầu.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm báo cáo tại phiên họp - Ảnh: VGP.

Dấu ấn của hai tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới là Nvidia và Qualcomm lựa chọn Việt Nam là cứ điểm chiến lược cho sản xuất, nghiên cứu phát triển AI và chip bán dẫn được xem như thành tựu đặc biệt, quan trọng trong hành trình hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu của ngành bán dẫn Việt Nam.

Từ đó, kéo theo chuyển dịch chuỗi cung ứng với giá trị rất lớn vào Việt Nam; đồng thời, là bước nhảy vọt về vị trí của Việt Nam trên bản đồ về công nghiệp bán dẫn và công nghệ toàn cầu.

Báo cáo về tình hình thực hiện Chương trình phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Chương trình 1017), Thứ trưởng Nguyễn Đức Tâm cho biết đến nay, Chương trình 1017 đã hoàn thành 9/34 nhiệm vụ, đang triển khai theo tiến độ 25/34 nhiệm vụ.

Trong đó, về nguồn nhân lực đang làm việc trong ngành, có khoảng 7.000 kỹ sư làm việc tại các doanh nghiệp thiết kế vi mạch; có khoảng 6.000 kỹ sư và 10.000 kỹ thuật viên làm việc tại các doanh nghiệp đóng gói, kiểm thử vi mạch và sản xuất vật liệu, thiết bị bán dẫn.

Mạng lưới đổi mới sáng tạo về ngành công nghiệp bán dẫn đã quy tụ được hơn 100 chuyên gia người Việt Nam trên toàn thế giới.

Về đào tạo và phát triển nguồn nhân lực, đã đào tạo được cho 320 giảng viên được tham gia các khóa đào tạo chuyên sâu và khoảng 6.300 sinh viên đại học đang theo học ngành bán dẫn và hơn 12.000 sinh viên theo học ngành gần với bán dẫn và có khả năng chuyển đổi sau khi tham gia các khóa đào tạo bổ sung.

Khoảng 600 học viên thạc sĩ, gần 120 nghiên cứu sinh lĩnh vực bán dẫn đang trong quá trình đào tạo và hơn 1.600 học viên đã hoàn thành các khóa đào tạo ngắn hạn.

Về hệ thống cơ sở đào tạo, đã có 166 cơ sở đại học đào tạo liên quan đến bán dẫn và có khoảng 10 phòng thí nghiệm bán dẫn quy mô nhỏ phục vụ đào tạo đã được xây dựng. Mô hình liên kết ba nhà trong đào tạo bán dẫn được triển khai mạnh mẽ. Bộ Tài chính đã đưa vào Trung tâm Ươm tạo và Phát triển bán dẫn đầu tiên tại Việt Nam vào vận hành.

Để đa dạng hóa nhiều nguồn lực tham gia phát triển ngành nhân lực bán dẫn, Bộ Tài chính đã huy động được 1.000 bản quyền thiết kế vi mạch, phát triển công nghệ bán dẫn, trị giá hàng chục triệu USD từ các tập đoàn Cadence, Siemens, ARM, Lam Research để phục vụ đào tạo hơn 30 cơ sở đào tạo đại học. Các nước Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc), châu Âu đồng ý hỗ trợ khoảng 1.000 suất học suất học bổng mỗi năm.

Hợp tác quốc tế, ưu tiên được đẩy mạnh. Lãnh đạo Chính phủ luôn chỉ đạo sát sao, dành thời gian tiếp và làm việc với nhiều lãnh đạo doanh nghiệp, chuyên gia trong lĩnh vực bán dẫn, lồng ghép nội dung hợp tác trong lĩnh vực bán dẫn vào chương trình công tác, hoạt động đối ngoại và khu vực nước ngoài.

Có sự vào cuộc mạnh mẽ của các cơ sở đào tạo và doanh nghiệp, trong đó một số doanh nghiệp lớn như Coherent, Marvell, Viettel, FPT và Phenikaa đã chủ động, tích cực tham gia vào quá trình đào tạo tại các cơ sở đại học đào tạo lĩnh vực bán dẫn.

Để tiếp tục phát triển ngành công nghiệp bán dẫn trong thời gian tới, Bộ Tài chính đề xuất thu hút FDI có chọn lọc, hình thành 100 doanh nghiệp thiết kế, một nhà máy chế tạo chip có quy mô nhỏ và 10 nhà máy đóng gói, kiểm thử và bán dẫn. Đào tạo chuyên sâu về công nghiệp bán dẫn cho 1.300 giảng viên và xây dựng 4 phòng thí nghiệm bán dẫn dùng chung cấp quốc gia và các phòng thí nghiệm cấp cơ sở để tổ chức triển khai thực hiện.