Anh siết nhập cư bằng định danh số bắt buộc

Chính phủ Anh vừa công bố kế hoạch triển khai hệ thống định danh số bắt buộc mang tên “Brit Card” cho toàn bộ cư dân từ năm 2029. Hệ thống này được kỳ vọng sẽ góp phần hiện đại hóa bộ máy nhà nước, đơn giản hóa việc tiếp cận các dịch vụ công và tăng cường kiểm soát nhập cư. Tuy nhiên, sáng kiến này cũng đang gây nhiều tranh cãi xoay quanh quyền riêng tư và tự do cá nhân của người dân.

Nâng cao chất lượng dịch vụ công, kiểm soát nhập cư trái phép

Phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh Hành động Tiến bộ Toàn cầu tại London ngày 26/9/2025, Thủ tướng Anh Keir Starmer cho biết, hệ thống định danh số sẽ trở thành yêu cầu bắt buộc đối với người lao động tại Anh.

“Chính phủ sẽ triển khai định danh số miễn phí, bắt buộc cho người lao động trước trước khi nhiệm kỳ Quốc hội hiện tại kết thúc (tức là cuối năm 2029). Bạn sẽ không thể làm việc ở Anh nếu không có định danh số”, ông Starmer khẳng định.

Theo kế hoạch của Chính phủ Anh, thẻ định danh số "Brit Card" sẽ hoạt động thông qua một ứng dụng điện thoại. Thay vì phải sử dụng nhiều loại giấy tờ khác nhau như bằng lái xe, hộ chiếu hay thẻ bảo hiểm y tế, người dân sẽ chỉ cần một ứng dụng duy nhất để chứng minh danh tính khi tiếp cận các dịch vụ công, bao gồm cả việc đăng ký bầu cử và nhận trợ cấp. Trong tương lai, Brit-Card cũng có thể được mở rộng để sử dụng trong các dịch vụ như chăm sóc trẻ em, phúc lợi xã hội và hồ sơ thuế.

Mục tiêu chính của kế hoạch này nhằm đơn giản hóa hành chính, giúp người dân tương tác với các cơ quan chính phủ một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn; tăng cường an ninh, chống gian lận trong các dịch vụ công. Đồng thời, giúp kiểm soát nhập cư thông qua việc quản lý và kiểm soát chặt chẽ hơn những người nhập cư vào Anh, ngăn chặn tình trạng “nền kinh tế ngầm” - nơi nhiều lao động bất hợp pháp đang sinh sống và làm việc mà không qua kiểm soát.

Theo Thủ tướng Keir Starmer, không chỉ phục vụ công tác quản lý lao động, hệ thống định danh số còn được kỳ vọng mang lại nhiều lợi ích cho người dân, giúp họ tiếp cận các dịch vụ công - từ y tế, bảo hiểm, cho tới các chương trình phúc lợi - nhanh chóng và thuận tiện hơn.

Sáng kiến này là một phần trong chương trình cải cách hành chính và chuyển đổi số quy mô lớn mà Công đảng đang thúc đẩy nhằm hiện đại hóa bộ máy nhà nước Anh, vốn bị đánh giá là chậm thích ứng so với nhiều nước Bắc Âu và Baltic.

Dấy lên nhiều lo ngại

Mặc dù Chính phủ Anh tin rằng "Brit Card" sẽ là bước đột phá trong quản trị số và mang lại nhiều lợi ích, đề xuất này đã gây ra một làn sóng phản đối mạnh mẽ. Hơn 2,5 triệu người đã ký đơn phản đối, bày tỏ lo ngại về việc hệ thống định danh số bắt buộc có thể trở thành công cụ giám sát đại trà, xâm phạm nghiêm trọng quyền riêng tư cá nhân.

Bà Helen Whately, đại diện Đảng Bảo thủ, cho rằng việc áp dụng định danh số bắt buộc sẽ khiến “những người tuân thủ pháp luật phải chịu thêm phiền phức” và làm gia tăng gánh nặng hành chính cho doanh nghiệp.

Trong khi đó, bà Silkie Carlo, Giám đốc Tổ chức giám sát quyền tự do dân sự “Big Brother Watch” của Anh, cảnh báo rằng, hệ thống này có thể dẫn đến “một xã hội kiểm soát, nơi người dân bị giám sát ở mọi nơi - điều hoàn toàn đi ngược lại truyền thống tự do của người Anh”.

Nghị sĩ Victoria Collins thuộc Đảng Dân chủ Tự do cũng nhấn mạnh, đảng của bà “không thể ủng hộ một hệ thống định danh số bắt buộc, nơi người dân buộc phải chia sẻ dữ liệu cá nhân chỉ để thực hiện những hoạt động hàng ngày”.

Những ý kiến này phản ánh lo ngại lâu nay tại Anh về việc chính phủ thu thập và lưu trữ dữ liệu công dân, nhất là trong bối cảnh các vụ vi phạm an ninh mạng và rò rỉ thông tin cá nhân đang trở thành mối quan tâm toàn cầu.

Bài học từ các quốc gia châu Âu

Khi nước Anh còn đang tranh luận, nhiều quốc gia châu Âu đã áp dụng định danh số từ lâu, song phần lớn là không bắt buộc. Các quốc gia như Estonia, Đan Mạch và Tây Ban Nha đã thành công trong việc tích hợp định danh số vào hệ thống dịch vụ công mà không vấp phải sự phản đối gay gắt từ người dân.

Estonia là hình mẫu nổi bật, với hơn 20 năm triển khai định danh số bắt buộc. Mọi cư dân của Estonia đều được cấp một định danh số duy nhất, an toàn để truy cập vào tất cả dịch vụ của chính phủ: hồ sơ sức khỏe, đăng ký ô tô, thuế, hồ sơ tài sản. Quốc gia này còn triển khai chương trình “e-residency” cho mọi công dân trên toàn thế giới, với mong muốn thực hiện công việc kinh doanh thông qua việc thành lập công ty tại Estonia mà không bị phụ thuộc vào địa điểm cư trú. Chương trình này tạo điều kiện cho các dịch vụ trực tuyến phát triển mạnh mẽ, như đăng ký thành lập doanh nghiệp, mở tài khoản ngân hàng, thanh toán trực tuyến, kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế, mang lại sự thuận tiện tối đa cho người dùng.

Katrin Vaga, Giám đốc Quan hệ Công chúng Quốc tế của Dự án Cư trú Điện tử, thuộc Cơ quan Đầu tư Estonia, cho biết: định danh số đã giúp Estonia “gần như loại bỏ hoàn toàn sự quan liêu”. Nhờ hệ thống này, trung bình mỗi công dân Estonia tiết kiệm được khoảng 5 ngày mỗi năm cho các thủ tục giấy tờ liên quan đến chính phủ và việc điền biểu mẫu.

Tại Phần Lan, định danh số được phối hợp triển khai giữa chính phủ, ngân hàng và các nhà mạng, tạo nên một hệ sinh thái e-ID “mạnh mẽ và phổ biến”. Ông Teemu Kääriäinen, Cố vấn cao cấp Bộ Tài chính Phần Lan, cho biết: “Không có mô hình nào phù hợp với tất cả. Định danh số chỉ thành công khi đạt được sự cân bằng giữa bảo mật, quyền riêng tư và tính tiện dụng”.

Na Uy cũng đã áp dụng định danh số toàn diện trong đời sống, từ giao dịch ngân hàng, khai thuế, đến di trú. Ông Raffaele Angius, chuyên gia thuộc Cục Di trú Na Uy, chia sẻ: “Công nghệ này giúp chúng tôi đơn giản hóa mọi thủ tục, từ giao dịch ngân hàng, khai thuế, đến xin cấp phép di trú”.

Thách thức lớn nhất: Niềm tin của người dân

Sáng kiến định danh số của Thủ tướng Keir Starmer phản ánh xu hướng chuyển đổi số mạnh mẽ của nhiều quốc gia châu Âu trong bối cảnh toàn cầu hóa và di cư gia tăng. Nếu được Quốc hội thông qua, đây sẽ là bước ngoặt quan trọng trong quá trình hiện đại hóa quản lý nhà nước của Anh.

Tuy nhiên, thách thức lớn nhất đối với Anh hiện nay không nằm ở công nghệ hay pháp lý, mà ở niềm tin xã hội - liệu người dân có tin tưởng rằng dữ liệu cá nhân của họ được sử dụng và bảo vệ đúng cách hay không.

Để thành công, Chính phủ Anh cần phải giải quyết triệt để những lo ngại về quyền riêng tư và bảo mật, đồng thời củng cố niềm tin của người dân đối với hệ thống định danh số./.