Antivirus cho Mac– chưa thực sự cần thiết?

Hầu hết những người dùng mới làm quen với Mac – đặc biệt là những ai đang sử dụng các hệ máy tính Windows đều nghĩ ngay tới các phần mềm diệt Virus. Trong khi đó, gần như toàn bộ người dùng máy tính với Mac OS X đều đưa ra lời khuyên rằng việc mua một phần mềm diệt virus chuyên cho Mac là điều không cần thiết – đôi khi là ngớ ngẩn.

 

Điều này thực sự là như thế nào và người dùng nên làm gì? Dưới đây là 9 câu hỏi mà người dùng thường xuyên thắc mắc khi đề cập tới vấn đề virus trên hệ máy này.

 

 Nếu bạn chẳng bao giờ kết nối máy Mac của mình tới Internet thì câu trả lời chắc chắn là không. Tuy nhiên, nếu việc kết nối được thực hiện thường xuyên thì tùy thuộc thói quen sử dụng của bạn mà trong một số trường hợp, câu trả lời sẽ là có. Việc Mac không chịu ảnh hưởng nhiều của các phần mềm độc hại là có thực nhưng đại đa số các trường hợp Mac bị nhiễm các đoạn mã độc chủ yếu là do người dùng tự tay cài vào máy qua các ứng dụng crack, không bản quyền – khác hẳn với phần lớn trường hợp bị lây nhiễm một cách thầm lặng như trên nền Windows. Chính vì điều này mà ngay khả năng tự bảo vệ trước các nguy cơ của người dùng Mac cũng tốt hơn rất nhiều.

2. Tại sao Mac lại … không có virus?

 Khác với Windows, Mac OS X không sử dụng chung một hệ thống lưu thông tin – registry mà lại có từng tập tin thông số riêng cho từng ứng dụng. Chính vì thế, việc thay đổi một tùy chọn cho tất cả các ứng dụng trên Mac là điều không thể - ngược hẳn so với Windows khi một thay đổi trong registry có thể khiến vô số ứng dụng rối loạn. Để một tác nhân gây hại có thể đánh cắp mật khẩu hay thu thập thông tin trên máy Mac, nó sẽ phải có quyền truy cập vào gốc root hệ thống – điều không thể thực hiện một cách âm thầm.

 Lưu ý: Nếu trình duyệt của bạn có Java, nó sẽ có thể có quyền truy cập root. Do đó nếu muốn an toàn tuyệt đối, cách tốt nhất là bạn nên vô hiệu hóa Java.

3. Thực sự không có virus?

 Câu trả lời thực sự nằm ở chỗ bạn coi thế nào là virus. Trước đây, người ta coi virus máy tính là những thứ lây lan không kiểm soát khiến cho hệ thống trục trặc bằng cách này hay cách khác. Tuy nhiên gần đây khái niệm “phần mềm gây hại” lại được dùng nhiều hơn. Hiện tại nếu sử dụng công cụ Google, bạn có thể tìm thấy một số các loại virus Mac nhưng toàn bộ chúng đều ở dạng thử nghiệm hoặc để minh chứng cho một lý thuyết nào đó. Thực tế cộng đồng Mac chưa hề phải đối mặt với một loại virus phá hoại thực sự nguy hiểm nào.

4. Nếu tôi vẫn cần phần mềm diệt virus thì nên chọn loại nào?

Cũng giống như trên Windows, các lựa chọn trên Mac cũng rất phong phú về mặt tính năng và mỗi phiên bản đều phù hợp với một nhóm người dùng với nhu cầu nhất định. Cách tốt nhất là bạn nên tham khảo các review hoặc tải phiên bản dùng thử/miễn phí để xem xét trước rồi đưa ra quyết định sau cùng. Những tên tuổi lớn trong làng sản xuất công cụ diệt virus như Symantec, Karpersky đều có sản phẩm trên nền Mac.

5. Mac có cần cập nhật các bản vá như Windows ? 

 Những yếu tố phá hoại trong giai đoạn mới hiện nay chủ yếu lợi dụng các lỗ hổng trong những ứng dụng web như Java, Flash, Quicktime, Adobe Reader… nên bản thân trình duyệt không thể một mình đảm nhận toàn bộ các vấn đề an ninh. Những đoạn mã độc hướng tới các ứng dụng web như vậy có thể ảnh hưởng tới cả người dùng Mac – bất kể sự khác biệt về nền tảng. Dù cho chúng chưa thể gây sụp hệ thống hoặc phá hoại toàn diện như với Windows nhưng cũng có thể biến máy Mac của bạn trở thành một công cụ trung gian cho các hacker.

 Thực tế các nhà cung cấp phần mềm diệt virus Mac hiện tại vẫn đi theo hướng bảo vệ chung chung cho cộng đồng. Nói một cách khác, các giải pháp diệt virus cho Mac chủ yếu vẫn là diệt … các loại virus nền Windows. Điều này sẽ giúp cho những người dùng Windows không bị ảnh hưởng nếu nhận file từ các người dùng Mac vô tính có chứa virus. Dĩ nhiên, các loại virus sẽ “ngủ yên” khi ở trên máy Mac nhưng khi được chuyển lại qua máy Windows, chúng sẽ hồi sinh và phá phách với sức mạnh kinh hồn. Thực tế, không ít người dùng Mac cài phần mềm diệt virus trong máy chỉ với nhiệm vụ… đi quét virus cho người khác.

 

 Dĩ nhiên, cũng giống như sự khác biệt về số lượng virus, bản thân những lựa chọn về trình diệt virus cho Mac không nhiều – chưa kể tới các ứng dụng miễn phí. Mặc dù vậy bạn vẫn có thể sử dụng ClamXAV – vốn đang rất thông dụng hiện nay hay iAntivirus, Sophos Antivirus for Mac Home Edition...

8. Thế còn phần mềm gián điệp?

 Trong khi đó, các phần mềm gián điệp ngày càng trở nên thông dụng. Đa phần chúng sẽ theo dõi các hoạt động máy tính của bạn thực hiện. Tùy vào chủng loại mà chúng có thể chỉ ghi nhận thông tin trong cookie trình duyệt cho tới việc ghi lại các phím bạn gõ, đánh cắp mật khẩu và nhiều chức năng tồi tệ khác. Tuy nhiên, với cách quản lý hệ thống ứng dụng khá chặt chẽ của Mac, cơ hội cho các phần mềm gián điệp tự cài đặt như trên Windows là hầu như không có … trừ khi bạn bấm các nút OK vô tội vạ mà không cần đọc xem nó nói gì.

9. Mac có lây virus sang iPod/iPad hay iPhone không?

 Về mặt lý thuyết, bất cứ nền tảng hệ điều hành nào cũng có thể dính các phần mềm độc hại. Khi Apple giới thiệu chức năng ứng dụng cho iPod Touch hay iPhone, họ cũng đồng thời mở cửa cho các ứng dụng gây hại có mặt trên những nền tảng này. Tuy nhiên tính tới nay, chưa có một ví dụ cụ thể nào xuất hiện trên iOS và thực tế virus trên iPhone hay iPad vẫn chỉ là khái niệm lý thuyết mà thôi.

 Ở một khía cạnh khác, những người dùng máy Jailbreak thường sẽ có nguy cơ dính virus hay các phần mềm độc nhiều hơn do có quá nhiều nguồn cung cấp ứng dụng không qua sự kiểm soát của Apple. Cụ thể hơn, nếu một tay hacker muốn kiểm soát iPhone của bạn. Hắn có thể đưa công cụ gây hại ẩn dưới bóng một phần mềm crack trên Cydia (ví dụ như vậy) và bạn tải xuống, cài vào máy là… xong. Đây cũng là một trong những lý do mà Apple đưa ra để phản đối việc Jailbreak các dòng máy iOS.

 Theo ý kiến cá nhân tác giả, hiện tại chẳng có lý do gì cụ thể để bạn phải sắm một phần mềm diệt virus cho OS X cả. Lý do ngoại lệ duy nhất là bạn thường xuyên chia sẻ dữ liệu khối lượng lớn với đối tác, đồng nghiệp hoặc trong mạng dữ liệu nội bộ của công ty. Trong trường hợp này, để tránh vô tình lây lan những món có hại cho hệ thống khác, bạn có thể trang bị phần mềm diệt virus- nhưng chỉ yếu cũng chỉ là vì lý do lịch sự và phòng xa mà thôi.

 Dĩ nhiên, những thông tin mà bài viết đề cập hoàn toàn có thể thay đổi về lâu dài. Sự có mặt ngày càng rộng rãi của hệ máy Mac cùng các phiên bản di động iOS đã khiến cho nền tảng này càng đứng trước nguy cơ bị phá hoại ngày một cao hơn. Song song với các vấn đề về trình duyệt, người dùng Mac rõ ràng sẽ sớm muộn cần tới những giải pháp an ninh đủ tin cậy. Tuy nhiên, ngay vào thời điểm hiện tại và cũng có thể là vài năm tới, những người dùng Mac vẫn có thể hoàn toàn yên tâm với hệ thống của mình. Đây sẽ vẫn tiếp tục là thế mạnh của dòng máy này thay vì buộc người dùng phải dính liền với các phần mềm diệt virus vốn rất háo tài nguyên và thường khiến hệ thống vận hành ì ạch như các máy tính nền Windows.

Nguyễn Linh