Chuyện về người trẻ viết tiếp ký ức lịch sử bằng công nghệ

Những ngày tháng 9, dư âm của sự kiện A80 vẫn còn vang vọng trong mỗi người dân Việt Nam, trên mạng xã hội những thước phim về người trẻ và hành trình tri ân anh hùng liệt sĩ được chia sẻ rộng rãi. Từ những video ý nghĩa đó, tôi biết tới Khuất Văn Hoàng (xã Thạch Thất, Hà Nội) - một chàng trai trẻ đã từ chối lời mời của nhiều công ty công nghệ lớn để thực hiện công việc vô cùng đặc biệt - phục dựng di ảnh liệt sĩ.

Từ lòng biết ơn các anh hùng liệt sĩ

Hướng đôi mắt lấp lánh ánh cười vào hình ảnh liệt sĩ đang được phục dựng dở, Khuất Văn Hoàng vui vẻ kể cho chúng tôi nghe về hành trình đến với “nghề” của bản thân. Hoàng cho biết, anh sinh năm 2003, bén duyên với công việc phục dựng ảnh liệt sĩ từ năm 2021. Năm đó, giữa những ngày cả nước chậm lại vì đại dịch Covid-19, anh vô tình nhận được một tin nhắn. Đó là lời khẩn cầu từ một gia đình liệt sĩ, mong muốn có một tấm ảnh thờ rõ nét hơn. Bức ảnh cũ kỹ, mờ nhòe đến mức gần như không thể nhận ra hình hài nhưng lại là kỷ vật duy nhất mà gia đình còn lưu giữ.

Hành trình đến với công việc phục dựng di ảnh liệt sĩ bắt đầu bằng một tin nhắn và những giợt nước mắt thân nhân gia đình liệt sĩ.

Là người giỏi về công nghệ, không suy nghĩ nhiều, anh bắt tay ngay vào việc, sau một đêm thức trắng bức ảnh được Hoàng hồi sinh và gửi lại cho gia đình. Điều bất ngờ là chỉ ít phút sau, điện thoại của anh vụt sáng. Trong làn nước mắt, cả gia đình thân nhân liệt sĩ xúc động nói với anh lời cảm ơn. Chứng kiến niềm vui vỡ òa của gia đình liệt sĩ, cùng với sự động viên sâu sắc từ gia đình, bạn bè, Hoàng ý thức được rằng, đây không chỉ là một công việc, mà là một sứ mệnh thiêng liêng.

“Lúc nhìn thấy giọt nước mắt nghẹn ngào của họ, tôi cảm thấy bản thân như đang đảm nhận một trách nhiệm thiêng liêng và cần phải nỗ lực hết mình, làm thật nhanh, thật nhiều, để trả lại cho các gia đình liệt sĩ những dáng hình trọn vẹn nhất của những người anh hùng đã ngã xuống”, Hoàng xúc động chia sẻ.

Anh và cộng sự của mình không muốn các Mẹ Việt Nam Anh hùng phải chờ đợi thêm nữa.

Trong hành trình phục dựng ảnh, điều khiến chàng thanh niên trẻ Khuất Văn Hoàng nhớ mãi, day dứt nhất là hình ảnh một mẹ Việt Nam Anh hùng trong dự án phục dựng ảnh tại tỉnh Hải Dương cũ. Mẹ chỉ có một nguyện vọng giản dị: Được nhìn lại hình con trai đã ngã xuống vì Tổ quốc và lưu giữ bên mình. Một mong muốn rất nhỏ, nhưng là điều mẹ đã chờ đợi cả cuộc đời.

“Chúng tôi đã gấp rút hoàn thành bức ảnh và mang đến tận nhà trao tặng. Nhưng khi vừa bước vào cửa, không gian im lặng đến lạ thường. Nhìn quanh không thấy mẹ đâu, tôi khẽ hỏi, rồi lặng người khi nghe câu trả lời: “Mẹ đi rồi… cách đây ba ngày”.

Cả nhóm đứng lặng… Chúng tôi đã làm xong bức ảnh, nhưng không kịp trao tận tay mẹ... Lần đầu tiên, chúng tôi cảm nhận sâu sắc đến vậy, đôi khi, không phải ai cũng có thể đợi chúng ta hoàn thành công việc của mình. Chúng tôi nhắc nhau phải bước nhanh hơn, làm nhiều hơn vì thời gian không chờ đợi và cũng bởi vì có những điều nếu để lỡ, sẽ chẳng thể nào quay lại được nữa”, anh Khuất Văn Hoàng xúc động nói.

Hành trình của Hoàng và cộng sự trải dài khắp mọi miền đất nước.

Đối với Hoàng, đằng sau mỗi bức ảnh mà anh phục dựng là một câu chuyện đầy xúc động, thân nhân của liệt sĩ đều là những người mẹ, tiễn con ra chiến trường từ lúc còn rất trẻ, là những người vợ vừa kết hôn chưa bao lâu thì chồng ra trận không ngày trở về, là những người con chưa được một lần thấy mặt cha và chỉ có thể mường tượng qua lời kể của mẹ.

Tới hành trình thắp sáng ngọn lửa tri ân

Hành trình phục dựng di ảnh là một cuộc chiến với thời gian và những vết hằn của quá khứ. Những bức ảnh tìm đến Hoàng, phần lớn là những kỷ vật đen trắng đã úa màu, mờ nhòe, thậm chí nhàu nát. Anh phải sử dụng các phần mềm chuyên dụng, đôi khi phải vẽ từng chút, thật tỉ mẩn để có thể phục dựng lại từng chi tiết, từng đường nét cho chuẩn xác. Không dừng lại ở đó, anh còn tìm đến gia đình liệt sĩ, lắng nghe những câu chuyện về cuộc đời và sự hy sinh của họ, như một cách để thấu hiểu và cảm nhận sâu sắc những mất mát. Bởi lẽ, với anh, phục dựng một bức ảnh không chỉ là tái tạo hình hài, mà còn là khôi phục ký ức, là mang lại sự sống cho những linh hồn đã khuất.

Với mỗi bức ảnh, anh và cộng sự đều đặt vào đó tất cả tâm huyết.

Nhặt nhạnh những mảnh ký ức của thân nhân, những đêm trắng miệt mài, những cuộc trò chuyện thâu đêm suốt sáng, Hoàng đã làm sống lại hàng nghìn chân dung liệt sĩ. “Mỗi bức ảnh là một câu chuyện, một mảnh đời. Khi phục dựng ảnh, thời gian như ngừng trôi, tôi cảm thấy mình như đang kết nối quá khứ với hiện tại, cảm giác rất khó tả”, anh nói. Dù đêm khuya, dù mệt mỏi, nhưng chỉ cần nghĩ tới khoảnh khắc tấm ảnh được trao tận tay người thân, mang lại sự an ủi và xoa dịu những nỗi đau còn dang dở thì Hoàng lại tràn trề năng lượng, xắn tay áo và tiếp tục sứ mệnh.

Không chỉ dừng lại ở những gia đình đơn lẻ, Văn Hoàng tích cực tham gia, góp phần làm sống dậy ký ức dân tộc qua những dự án phục dựng chân dung tập thể: 10 cô gái Ngã ba Đồng Lộc, 64 Anh hùng biệt động Sài Gòn, hay 30 Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân tại Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ… Bên cạnh đó, họ còn hợp tác với Tỉnh đoàn Hải Dương, Hà Tĩnh, Phú Yên, Nghệ An để thực hiện các dự án phục dựng ảnh trên quy mô lớn.

Những giọt nước mắt của con gái liệt sĩ Trần Anh Tố khi lần đầu tiên nhìn thấy di ảnh của cha mình được phục dựng lại.

“Mình là Phó Nhóm Skyline. Đến nay, nhóm bạn trẻ chuyên phục dựng ảnh Anh hùng liệt sĩ của chúng mình đã hoàn thành hơn 8.000 bức. Các dự án cộng đồng và cá nhân thì không thể đếm hết, vì hành trình hơn 4 năm là một con số quá lớn, khi mình đã đi khắp mọi miền Tổ quốc để giúp các gia đình liệt sĩ”, Hoàng cho biết. Với Hoàng, đó không chỉ là những tấm ảnh, mà là những mảnh ghép của lịch sử, là gương mặt cụ thể của lòng yêu nước, của máu xương đã hóa thành non sông.

Hoàng chia sẻ thêm, khi anh quyết định lựa chọn công việc này, đã có rất nhiều người khuyên ngăn anh, thậm chí có nhiều người nói ra nói vào, đôi khi anh cũng nhận được những lời bình luận tiêu cực ngay trên trang cá nhân của mình. Tuy nhiên, Hoàng tâm niệm, để có được hòa bình, tự do ngày hôm nay ông cha ta đã phải đánh đổi bằng xương máu, việc phục dựng ảnh liệt sĩ chỉ là một hành động nhỏ thắp sáng ngọn lửa tri ân, thể hiện lòng biết ơn của thế hệ trẻ đối với các Anh hùng liệt sĩ. Dù gặp phải khó khăn, trở ngại Hoàng cũng quyết tâm vượt qua, hơn hết, sau lưng Hoàng có sự ủng hộ của gia đình, bạn và thành viên trong nhóm.

“Hành trình của tôi còn rất dài và nhiều thử thách, nhưng tôi luôn vững vàng với sứ mệnh này. Là một người trẻ, tôi luôn ý thức rằng phải tìm về nguồn cội, trân trọng những hy sinh của cha ông ta. Tôi luôn nhớ rằng dù làm công việc gì, hãy góp sức trẻ để lan tỏa những giá trị tốt đẹp, tự hào là người Việt Nam”, anh Hoàng khẳng định.

Anh Hoàng luôn khắc ghi truyền thống "uống nước nhớ nguồn", tri ân những người đã hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc.

Chỉ mới 22 tuổi nhưng hành trình của Khuất Văn Hoàng không chỉ là câu chuyện về tài năng, mà còn là minh chứng cho lòng biết ơn sâu sắc của thế hệ trẻ đối với những người đã hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Anh đã dùng tài năng và trái tim của mình để “thắp lửa” hồi sinh những chân dung Anh hùng, mang lại niềm an ủi cho những người còn sống và lan tỏa những giá trị tốt đẹp cho cộng đồng.

Gần đây Hoàng đang thực hiện phục dựng miễn phí di ảnh của liệt sĩ Trần Anh Tố (quê quán Ân Thi, Hưng Yên). Câu chuyện của gia đình thân nhân liệt sĩ cũng khiến anh không khỏi xúc động khi được biết vợ của liệt sĩ Trần Anh Tố năm nay 86 tuổi, đã bắt đầu lẫn và quên rất nhiều thứ nhưng chưa từng quên một mẩu chuyện nhỏ nào về chồng mình.

Đây cũng là một trường hợp khá đặc biệt và “khó” bởi bức ảnh được gia đình nhờ phục dựng là một hình vẽ được phác lại bằng chì và ký ức mơ hồ của người cháu và con gái liệt sĩ - người chưa từng được nhìn thấy cha, ông của mình. Cuối cùng sau nhiều ngày phục dựng, dựa trên tạo hình bằng AI Hoàng cũng hoàn thành bức ảnh để gửi tặng gia đình. Điều đặc biệt hơn là sau khi bức ảnh được phục dựng và trao đến tay thân nhân liệt sĩ, gia đình đã tìm được vị trí mộ của ông. Họ cũng gần hoàn tất thủ tục để có thể đưa ông về nhà.