Đề xuất thành lập tòa chuyên trách về phá sản, sở hữu trí tuệ

Tòa án Nhân dân Tối cao dự kiến tổ chức 3 tòa chuyên trách về phá sản tại 3 Tòa án nhân dân khu vực ở Hà Nội, Đà Nẵng và TP.HCM, 2 tòa sở về hữu trí tuệ tại 2 Tòa án nhân dân khu vực ở Hà Nội và TP.HCM.

Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao Lê Minh Trí trình bày tờ trình dự án luật.

Dự thảo Luật Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án Nhân dân (TAND) đã sửa đổi, bổ sung các quy định về tổ chức hệ thống Tòa án theo hướng kết thúc hoạt động của Tòa án nhân dân cấp cao và Tòa án nhân dân cấp huyện; thành lập Tòa án nhân dân khu vực; chuyển các Tòa án nhân dân sơ thẩm chuyên biệt thành các Tòa chuyên trách trong Tòa án nhân dân khu vực.

Theo đó, mô hình tổ chức hệ thống Tòa án gồm: Tòa án nhân dân tối cao; Tòa án nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Tòa án nhân dân khu vực.

Nội dung trên được Chánh án TAND Tối cao Lê Minh Trí đề cập khi trình Quốc hội dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức TAND, sáng 8/5.

Theo Chánh án, hệ thống Tòa án hiện nay đang được tổ chức theo mô hình 4 cấp. Trong đó, các Tòa cấp cao là cấp trung gian trong quá trình xem xét, giải quyết theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm; các Tòa cấp huyện hiện được tổ chức tương ứng với đơn vị hành chính cấp huyện.

Vì vậy, việc sửa đổi, bổ sung các quy định của Luật Tổ chức TAND để thực hiện chủ trương của Đảng về không tổ chức cấp trung gian, không tổ chức cấp huyện là cấp thiết nhằm tạo lập hành lang pháp lý để các Tòa án đi vào hoạt động theo mô hình mới, bảo đảm tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển mới của đất nước.

Tổ chức 3 Tòa phá sản tại 3 tòa khu vực ở Hà Nội, Đà Nẵng và TP.HCM

Lần sửa đổi này, trên cơ sở mô hình tổ chức hệ thống Tòa án 3 cấp, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức của các Tòa án.

Như, TAND Tối cao được bổ sung thêm nhiệm vụ, quyền hạn phúc thẩm các vụ án hình sự mà bản án, quyết định chưa có hiệu lực pháp luật của tòa cấp tỉnh bị kháng cáo, kháng nghị.

Trong cơ cấu tổ chức của TAND Tối cao có các Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao và giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của các tòa này theo đề nghị của Chánh án TAND Tối cao.

TAND Tối cao cũng đề xuất tăng số lượng Thẩm phán TAND Tối cao từ 13 đến 17 người lên thành từ 23 đến 27.

Theo tờ trình, trong khoảng thời gian từ 2022-2024, trung bình mỗi năm, TAND Tối cao giải quyết 2.800 đơn (vụ)/3.400 đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm thuộc thẩm quyền; giải quyết, xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm khoảng 200 vụ/năm.

Còn 3 Tòa cấp cao giải quyết 6.500 đơn (vụ)/7.900 đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm thuộc thẩm quyền; giải quyết, xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm khoảng 800 vụ.

Như vậy, sau khi tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ giám đốc thẩm, tái thẩm của các Tòa cấp cao, dự báo TAND Tối cao sẽ phải giải quyết khoảng 11.000 đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm/năm; xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm khoảng 1.000 vụ/năm.

Với khối lượng công việc như vậy, đòi hỏi phải tăng số lượng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao mới đáp ứng được yêu cầu của công việc, tờ trình nêu rõ.

Đề xuất tăng số lượng Thẩm phán TAND Tối cao cơ quan chủ trì soạn thảo đồng thời đề xuất tăng số lượng Thẩm phán TAND Tối cao được tuyển chọn, bổ nhiệm từ nguồn ngoài Tòa án lên không quá 3 người, đảm bảo tỷ lệ được bổ nhiệm từ nguồn ngoài Tòa án không quá 10% số lượng Thẩm phán TAND Tối cao.

Một nội dung đáng chú ý khác, theo dự thảo, TAND huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương được cơ cấu thành Tòa khu vực.

Về cơ cấu tổ chức, tại các Tòa khu vực có các Tòa chuyên trách gồm: Tòa Hình sự, Tòa Dân sự, Tòa Hành chính, Tòa Kinh tế, Tòa Gia đình và người chưa thành niên.

Một số Tòa khu vực có Tòa Phá sản, Tòa Sở hữu trí tuệ, phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của các Tòa chuyên trách này do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định. TAND Tối cao dự kiến tổ chức 3 Tòa Phá sản tại 3 Tòa khu vực ở Hà Nội, Đà Nẵng và TP.HCM; tổ chức 2 Tòa Sở hữu trí tuệ tại 2 Tòa khu vực ở Hà Nội và TP.HCM.

Theo TAND Tối cao, việc bố trí các Tòa chuyên trách về Phá sản, Sở hữu trí tuệ tại một số Tòa khu vực ở các tỉnh, thành phố lớn là trung tâm kinh tế, tài chính của đất nước là cần thiết. Ngoài ra, việc quy định các Tòa chuyên trách nêu trên không làm phát sinh đầu mối, không làm tăng biên chế và trụ sở làm việc.

Làm rõ tiêu chí, điều kiện thành lập Tòa Phá sản

Tán thành sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức TAND, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội cũng cơ bản thống nhất với đề xuất của Cơ quan trình về việc thành lập Tòa Kinh tế tại TAND khu vực; Tòa Sở hữu trí tuệ, Tòa Phá sản tại một số TAND khu vực ở các tỉnh, thành phố lớn là trung tâm kinh tế, tài chính của đất nước nhằm đáp ứng yêu cầu của thực tiễn và hội nhập quốc tế, do tranh chấp về kinh doanh, thương mại, sở hữu trí tuệ và giải quyết phá sản ngày càng phổ biến và đều là loại việc khó, có tính chất phức tạp, đòi hỏi đội ngũ cán bộ, Thẩm phán phải có kiến thức chuyên sâu.