Dịch chuyển thương mại điện tử về Cần Thơ: Tín hiệu tăng tốc của trung tâm vùng

Khi thương mại điện tử bước sang giai đoạn cạnh tranh về tốc độ giao hàng và chất lượng dịch vụ, các doanh nghiệp logistics trong nước và nhiều sàn giao dịch thương mại điện tử lớn đã bắt đầu điều chỉnh chiến lược phân bổ kho vận. Thay vì dồn về TP.Hồ Chí Minh như giai đoạn trước, xu hướng mở rộng về Cần Thơ đang tăng rõ rệt từ cuối năm 2024...

Bốc xếp hàng hóa tại cảng Cái Cui - Cần Thơ. Ảnh: Khánh Trung.

Với lợi thế vị trí “trung tâm vùng” của đồng bằng sông Cửu Long, mạng lưới kết nội vùng cả trực ngang lẫn trục dọc và quy mô tiêu dùng nội đô khoảng 1,2 triệu dân, đang đưa TP. Cần Thơ (hợp nhất 2 tỉnh Sóc Trăng và Hậu Giang hợp nhất với TP. Cần Thơ, lập TP. Cần Thơ mới) trở thành điểm tựa mới của chuỗi thương mại điện tử phía Nam.

Kho vận mở rộng và áp lực hạ tầng đồ thị

Theo số liệu được Cục Thống kê TP. Cần Thơ (nay là Chi cục Thống kê TP. Cần Thơ) công bố tháng 01/2025, dân số trung bình năm 2024 của địa phương này là 1.271.723 người (tăng 1,02% so với 2023); trong đó, lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên khoảng 640.560 người, đang có việc làm khoảng 615.128 người.

Về tình hình kinh tế 11 tháng năm 2025, số liệu mới nhất của UBND TP. Cần Thơ, cho biết chỉ số sản xuất công nghiệp 11 tháng ước tăng 10% so cùng kỳ; giá trị xuất khẩu 11 tháng đạt 5.026,6 triệu USD; tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ ước đạt hơn 321.887 tỷ đồng.

Theo các doanh nghiệp cung ứng dịch vụ vận chuyển - giao nhận, lượng hàng gom mỗi ngày tại Cần Thơ tăng ổn định; đặc biệt ở nhóm nông sản tươi, thực phẩm chế biến, đồ dùng gia dụng và các sản phẩm từ doanh nghiệp nhỏ trong vùng.

Nhiều báo cáo thị trường gần đây cũng ghi nhận tình trạng quá tải tại các tuyến giao thương giữa TP.Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận đã khiến chi phí vận chuyển tăng, buộc doanh nghiệp tìm phương án rút ngắn hành trình bằng cách đặt trung tâm xử lý đơn hàng ngay tại cửa ngõ vùng.

Báo cáo Chỉ số Thương mại điện tử (EBI 2025), cho thấy quy mô thị trường bán lẻ trực tuyến của Việt Nam năm 2024 vào khoảng 32 tỷ USD, tốc độ tăng trưởng năm 2024 bình quân 27%.

Tại Diễn đàn Kinh tế thường niên TP. Cần Thơ năm 2025, diễn ra vào trung tuần tháng 11 vừa qua, ông Nguyễn Văn Khởi - Phó Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ, cho biết thành phố đặt mục tiêu trở thành trung tâm logistics hiện đại, tạo động lực phát triển cho vùng đồng bằng sông Cửu Long. Cụ thể, đến năm 2030, Cần Thơ phấn đấu trở thành một "Hub Logistics" đa phương thức quốc tế, giảm chi phí vận tải và là trung tâm đầu mối cung ứng sản phẩm nông nghiệp chế biến sâu.

Hiện tại, 3 quận trung tâm là Ninh Kiều, Cái Răng và Bình Thủy trở thành khu vực sôi động nhất về mở mới điểm giao nhận và kho phân loại hàng. Cùng với đó, một số khu công nghiệp của Thành phố đang được rà soát nhằm bố trí diện tích cho trung tâm logistics quy mô lớn, cho phép lưu chuyển hàng hóa liên vùng thông qua cả đường bộ, đường thủy và sân bay Cần Thơ.

Nhiều ý kiến cho rằng sự dịch chuyển này tạo động lực tăng trưởng việc làm đô thị, nhất là ở nhóm lao động trẻ; nhưng đi kèm với nó là áp lực rất lớn lên hạ tầng giao thông nội đô. Chẳng hạn như lượng xe tải nhỏ và xe máy giao hàng tăng nhanh trong giờ cao điểm, gây ùn ứ cục bộ ở các tuyến như đường 30 tháng Tư, Mậu Thân, Võ Văn Kiệt… Việc thiếu các tuyến gom vào kho tập trung khiến các doanh nghiệp phải vận hành phân tán, làm chi phí nội bộ đội lên.

Một gian hàng triển lãm thương mại điện tử  tại sự kiện "TP. Cần Thơ - 20 năm thành tựu và phát triển" gần đây. Ảnh: Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số.

Một số phân tích từ các đơn vị nghiên cứu thị trường khu vực đã chỉ ra rằng để Cần Thơ thật sự trở thành trung tâm thương mại điện tử của vùng, cần đẩy nhanh dự án đường nối cảng Cái Cui với các tuyến trục chính, kết hợp nâng cấp kho bãi ven sông để tận dụng vận tải thủy; đồng thời điều chỉnh quy hoạch đất công nghiệp - dịch vụ theo hướng dành quỹ đất cho trung tâm xử lý hàng chuyên biệt.

Cuộc đua giao hàng nhanh đang phụ thuộc rất lớn vào năng lực hạ tầng, và đây chính là thách thức lớn nhất mà đô thị trung tâm vùng phải giải quyết.

Chuẩn hóa nông sản và cơ hội vươn xa của doanh nghiệp nhỏ

Một thay đổi quan trọng đi cùng sự dịch chuyển này là yêu cầu chuẩn hóa nguồn hàng từ các tỉnh lân cận. Khi Cần Thơ trở thành điểm tập kết mới, nhiều doanh nghiệp ở Đồng Tháp, An Giang buộc phải cải thiện bao bì, tem truy xuất nguồn gốc và tiêu chuẩn chất lượng. Các tổ hợp tác, hợp tác xã nông nghiệp đang chuyển sang quy trình đóng gói theo yêu cầu của sàn thương mại điện tử, trong đó có tiêu chuẩn về kích cỡ, độ tươi, tỷ lệ hao hụt và thời gian giao nhận.

Cần Thơ cũng bắt đầu chứng kiến sự xuất hiện của mô hình “chợ đầu mối số”, nơi nông sản được đưa vào hệ thống kiểm định nhanh trước khi phân loại và chia tuyến giao hàng. Những trung tâm như vậy giúp rút ngắn 6 - 12 giờ so với quy trình vận chuyển về TP.Hồ Chí Minh rồi đi ngược lại các tỉnh.

Chính quyền TP. Cần Thơ cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp, tháo gỡ khó khăn cho cộng đồng doanh nghiệp. Mới đây, tại buổi gặp gỡ giữa lãnh đạo Thành phố và cộng đồng doanh nghiệp nhằm lắng nghe khó khăn, chia sẻ cơ hội và định hướng các giải pháp hỗ trợ, ông Vương Quốc Nam - Phó Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ, khẳng định: "Chính quyền và doanh nghiệp đang cùng đi trên một con thuyền”, đồng thời cho biết thành phố đặt mục tiêu cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư thông qua nâng cao chỉ số PCI, tăng cường đối thoại công tư và xử lý nhanh các khâu yếu. Hạ tầng giao thông liên vùng, logistics, hạ tầng khu/ cụm công nghiệp và chuyển đổi số cũng sẽ tiếp tục được ưu tiên nhằm tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp mở rộng sản xuất, thu hút thêm nhà đầu tư.

Đây là những tín hiệu tích cực từ phía chính quyền và các cơ quan chức năng đối với cộng đồng doanh nghiệp, lực lượng chủ đạo của nền kinh tế. Một tín hiệu tích cực khác từ phía cộng đồng doanh nghiệp, là ghi nhận doanh thu trực tuyến của doanh nghiệp nhỏ trong vùng tăng rõ rệt khi rào cản về quãng đường giảm xuống.

Cùng với tốc độ phát triển thương mại điện tử, nhu cầu lao động kỹ thuật vận hành kho - đóng gói - kiểm định cũng tăng cao. Đây được cho là cơ hội để Cần Thơ mở rộng đào tạo nghề gắn với logistics và thương mại điện tử, bổ sung cho chiến lược phát triển dịch vụ chất lượng cao mà thành phố đang theo đuổi.

Ở chiều ngược lại, thương mại điện tử tăng tốc cũng đặt ra yêu cầu quản lý mới, đó là kiểm soát hoạt động giao hàng xuyên biên giới qua đường hàng không, chuẩn hóa việc vận chuyển hàng tươi sống, và giám sát lưu lượng phương tiện giao hàng tại trung tâm thành phố. Nếu thiếu cơ chế linh hoạt, sự phát triển quá nhanh có thể tạo áp lực lớn lên chất lượng sống đô thị.