Doanh nhân Nguyễn Phi Dũng và hành trình số hóa kho báo giấy đồ sộ nhất Việt Nam

Mỗi dịp tháng 6, khi cả nước hướng về Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6), doanh nhân Nguyễn Phi Dũng – Giám đốc Công ty TNHH Điện tử Tin học Phi Dũng, thành phố Nam Định lại tất bật đón tiếp các nhà báo, học giả và người yêu báo chí đến tham quan bộ sưu tập báo in đồ sộ mà ông dày công gìn giữ suốt gần một thập kỷ qua. Dù bận rộn với vai trò điều hành doanh nghiệp CNTT hàng đầu tại địa phương, ông Dũng vẫn luôn dành thời gian, tâm huyết cho đam mê sưu tầm báo chí, một hành trình đặc biệt được tiếp lửa từ người cha thân sinh, ông Nguyễn Phi Hùng, một công chức Nhà nước.

3 tấn báo in – Một “kho tư liệu sống” về lịch sử báo chí Việt Nam 

Tại trụ sở công ty số 595 Trường Chinh, TP Nam Định, tòa nhà 5 tầng khang trang do ông Dũng đầu tư xây dựng từ năm 2016, phần lớn diện tích không dành cho văn phòng hay cho thuê mà được ông bố trí riêng để lưu giữ hơn 23 tấn báo in, tương đương hơn 400.000 tờ báo, bao gồm hàng trăm đầu báo từ cuối thế kỷ XIX đến nay. 

Doanh nhân Nguyễn Phi Dũng – nhà sưu tầm báo chí và di sản văn hóa.

Ban đầu, chính người thân trong gia đình từng lo ngại, thậm chí phản đối, khi ông liên tục đưa về nhà những lô báo cũ bụi bặm, ẩm mốc, chiếm nhiều diện tích và tiêu tốn không ít chi phí. Nhưng bằng sự kiên trì và tâm huyết, ông đã thuyết phục được gia đình, để rồi đến tháng 6/2024, nhân kỷ niệm 99 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, ông chính thức được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam (VietKings) xác lập là "Người sở hữu bộ sưu tập báo giấy nhiều nhất Việt Nam."

Tham vọng số hóa toàn bộ kho báo – giấc mơ không chỉ cho riêng mình 

Theo ông Dũng, báo chí Việt Nam được in trên nhiều khổ giấy khác nhau, từ A5 (như Thế Giới Mới, Kiến Thức Ngày Nay), A4 (An ninh Thế giới, các tạp chí), phổ biến nhất là A3 (Tuổi Trẻ, Thanh Niên, Tiền Phong…), đến cỡ lớn A2 (Nhân Dân, Quân đội Nhân dân, Hà Nội Mới...), thậm chí khi đóng tập, mỗi trang tương đương khổ A1. Việc số hóa toàn bộ kho báo đòi hỏi những thiết bị đặc thù như máy scan khổ lớn A1 – loại thiết bị hiếm, đắt đỏ và thường phải nhập khẩu nguyên chiếc. Chưa kể đến yêu cầu về chất lượng hình ảnh, độ bền giấy gốc và kỹ thuật không gây tổn hại tài liệu.

Ông Nguyễn Phi Dũng bên trong phòng lưu trữ khủng lên tới 20 tấn sách, báo, tạp chí các loại.

Hiện tại, ông Dũng chưa thể đưa ra con số cụ thể về kinh phí cần thiết cho công cuộc số hóa này. Tuy nhiên, với sự hỗ trợ của bạn bè, cộng đồng, trong đó có một cựu tổng giám đốc một tập đoàn công nghệ lớn, nổi tiếng dự án số hóa báo chí của ông đã có những bước khởi đầu đáng kỳ vọng.

Đối tác công nghệ đồng hành: NTQ Solution và giấc mơ dữ liệu mở

Đáng chú ý, Công ty NTQ Solution là doanh nghiệp công nghệ với hơn 1.000 nhân sự tại Hà Nội đã chính thức bắt tay cùng ông Dũng để thực hiện dự án này. Dù không đặt mục tiêu lợi nhuận trong giai đoạn đầu, NTQ Solution cam kết triển khai giải pháp toàn diện: Không chỉ dừng lại ở việc scan ảnh, mà còn chuyển đổi nội dung thành văn bản có thể tìm kiếm (OCR), Hướng tới khả năng chuyển văn bản thành giọng nói đa vùng miền, Ứng dụng AI để khôi phục phần báo bị rách, thủng. Kỳ vọng tích hợp công nghệ tóm tắt, phân loại và tra cứu thông minh. Ông Dũng cũng chia sẻ, với các nội dung đơn giản như tóm tắt, có thể sử dụng công cụ trí tuệ nhân tạo như ChatGPT để giảm chi phí phát triển phần mềm.

Không chỉ lưu giữ mà còn chia sẻ cho cộng đồng

Điều mà doanh nhân Nguyễn Phi Dũng mong mỏi nhất sau khi hoàn tất quá trình số hóa là có thể phục vụ kho dữ liệu quý giá này cho cộng đồng, học giả, nhà nghiên cứu, sinh viên và các tổ chức lưu trữ. Theo ông, dự án có thể mở ra cơ hội hợp tác lâu dài với các cơ quan báo chí, thư viện quốc gia và địa phương. Khi quy tụ được nhiều đơn vị cùng nhu cầu, việc tối ưu chi phí và chia sẻ nền tảng công nghệ là hoàn toàn khả thi.

Ông Nguyễn Phi Dũng giới thiệu cho khách tham quan.

“Tôi rất mong được Nhà nước, các tổ chức xã hội và nhà tài trợ chung tay để hoàn thiện dự án, đưa kho tư liệu báo chí quý hiếm này phục vụ rộng rãi cho xã hội” - ông Dũng bày tỏ. 

Từ một doanh nhân CNTT thành đạt đến người lưu giữ kho báo lớn nhất Việt Nam ông Nguyễn Phi Dũng đang viết tiếp một chương đầy cảm hứng về niềm đam mê, trí tuệ và tinh thần vì cộng đồng qua từng tờ báo xưa, từng dòng chữ cũ, đang dần được đánh thức và sống lại bằng công nghệ của thời đại số.