Đưa chính sách vào đời sống bằng công nghệ số

Trong thời đại số hóa, khoảng cách giữa việc ban hành chính sách và thực thi trên thực tế ngày càng được rút ngắn nhờ ứng dụng công nghệ. Việc đưa chính sách đến gần người dân không chỉ là trách nhiệm của cơ quan quản lý, mà còn là bước chuyển trong tư duy truyền thông hiện đại - lấy công nghệ làm công cụ, lấy dữ liệu làm nền tảng và lấy sự minh bạch làm thước đo hiệu quả.

Công nghệ số - cầu nối giữa chính sách và người dân

Nếu như trước đây, một chính sách mới thường mất nhiều thời gian để phổ biến đến người dân, thì nay, chỉ cần vài cú nhấp chuột, người dân đã có thể tiếp cận toàn bộ văn bản, quy trình và hướng dẫn thực hiện. Công nghệ số đã làm thay đổi căn bản cách chính sách được truyền đạt, được phản hồi và được áp dụng vào thực tiễn.

Công nghệ số đã làm thay đổi căn bản cách chính sách được truyền đạt, được phản hồi và được áp dụng vào thực tiễn. Ảnh minh họa

Các cổng dịch vụ công quốc gia, hệ thống dữ liệu mở của Chính phủ, nền tảng phản ánh kiến nghị của người dân, hay hệ thống thông tin điều hành của các bộ, ngành tất cả đều là minh chứng rõ ràng cho nỗ lực “đưa chính sách vào đời sống bằng công nghệ số”. Mỗi văn bản ban hành không còn nằm trên giấy, mà được số hóa, kết nối với dữ liệu liên thông giữa các cơ quan, giúp người dân dễ dàng tra cứu, theo dõi tiến độ và giám sát việc thực thi.

Đặc biệt, trong lĩnh vực khoa học và công nghệ (KH&CN), việc ứng dụng nền tảng số giúp nâng cao tính minh bạch trong quản lý, xét duyệt, cấp phép và giám sát các đề tài nghiên cứu. Bộ KH&CN đã triển khai Hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về KH&CN, tích hợp thông tin hàng trăm nghìn nhiệm vụ, kết quả nghiên cứu, sáng chế và văn bản pháp luật. Đây là bước tiến lớn, giúp chính sách KH&CN được phổ biến, tiếp cận và áp dụng nhanh chóng, đồng thời hạn chế tình trạng chồng chéo, trùng lặp trong quản lý.

Không chỉ dừng ở việc phổ biến, công nghệ số còn giúp người dân và doanh nghiệp tham gia trực tiếp vào quá trình hình thành chính sách. Thông qua các nền tảng lấy ý kiến trực tuyến, khảo sát điện tử và cổng phản hồi công khai, các cơ quan nhà nước có thể lắng nghe ý kiến xã hội một cách minh bạch, đa chiều. Mỗi phản hồi đều được lưu vết, phân tích dữ liệu để hỗ trợ nhà quản lý ra quyết định. Đây chính là cách tiếp cận mới - “chính sách đồng kiến tạo” trong môi trường số.

Từ tuyên truyền đến tương tác - đổi mới cách làm truyền thông chính sách

Công nghệ số không chỉ là phương tiện truyền tải thông tin, mà còn là công cụ để thay đổi bản chất truyền thông chính sách. Nếu trước đây truyền thông chỉ dừng ở việc tuyên truyền, giải thích, thì nay nhiệm vụ đã chuyển sang tương tác và thuyết phục - giúp người dân hiểu, tin và chủ động thực hiện chính sách.

Nhờ mạng xã hội, báo điện tử, podcast, video ngắn và nền tảng di động, thông tin chính sách được lan tỏa nhanh chóng, sinh động và gần gũi. Nhiều bộ, ngành đã chủ động sử dụng mạng xã hội để cung cấp thông tin, hướng dẫn người dân thực hiện thủ tục, đồng thời tiếp nhận phản hồi kịp thời. Báo chí chính thống cũng đổi mới cách thể hiện, từ bài viết phân tích sang đồ họa dữ liệu, phỏng vấn tương tác, talkshow chính sách trực tuyến - tạo nên một không gian truyền thông đa chiều, nơi người dân không chỉ là đối tượng tiếp nhận mà là chủ thể tham gia.

Tuy nhiên, sự phát triển nhanh của công nghệ cũng đặt ra yêu cầu mới cho truyền thông chính sách. Trong môi trường số, tốc độ thông tin tăng lên, nhưng nếu thiếu kiểm chứng, thiếu dữ liệu chính thống, tin giả và suy diễn có thể làm méo mó thông điệp chính sách. Vì vậy, công tác truyền thông phải gắn chặt với dữ liệu, với hệ thống thông tin chính xác, cập nhật và dễ hiểu. Việc “minh bạch hóa chính sách bằng dữ liệu mở” không chỉ giúp người dân tra cứu, mà còn tăng cường khả năng giám sát xã hội, củng cố niềm tin vào cơ quan quản lý.

Truyền thông chính sách hiện đại cũng đòi hỏi đội ngũ cán bộ, phóng viên, biên tập viên có kiến thức pháp luật, hiểu biết công nghệ và tư duy dữ liệu. Mỗi thông tin truyền đi phải chính xác, có kiểm chứng, được thể hiện bằng ngôn ngữ giản dị, dễ tiếp cận. Đó là cách duy nhất để chính sách không “nằm trên văn bản”, mà trở thành một phần của đời sống.

Đưa chính sách vào đời sống bằng công nghệ số không chỉ là câu chuyện kỹ thuật, mà là một chiến lược truyền thông dài hạn. Ảnh minh họa.

Đưa chính sách đến gần người dân bằng niềm tin số

Đưa chính sách vào đời sống bằng công nghệ số không chỉ là câu chuyện kỹ thuật, mà là một chiến lược truyền thông dài hạn. Khi người dân có thể tra cứu mọi quy định, gửi phản hồi trực tuyến, thực hiện thủ tục hành chính qua một ứng dụng duy nhất, thì đó là lúc chính sách đã thật sự đi vào cuộc sống.

Tinh thần ấy cũng là một phần trong định hướng lớn mà Chính phủ đặt ra trong Chỉ thị 09/CT-TTg - lấy khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo làm động lực phát triển, đồng thời coi truyền thông chính sách là công cụ quan trọng để xây dựng niềm tin xã hội. Công nghệ không chỉ làm thay đổi cách quản lý, mà còn thay đổi cách Nhà nước và người dân tương tác với nhau - từ hành chính sang phục vụ, từ tuyên truyền sang đối thoại.

Mỗi chính sách khi được ban hành đều hướng đến một mục tiêu chung: phục vụ người dân tốt hơn. Công nghệ số giúp con đường đó ngắn lại, minh bạch hơn, và hiệu quả hơn. Nhưng để thành công, công nghệ cần được vận hành trên nền tảng niềm tin - niềm tin vào sự minh bạch của thông tin, vào trách nhiệm của cơ quan quản lý, và vào khả năng lắng nghe của Chính phủ.

Khi niềm tin ấy được củng cố, công nghệ sẽ không chỉ là công cụ, mà trở thành cầu nối bền vững giữa chính sách và cuộc sống, giữa ý chí của Nhà nước và nguyện vọng của Nhân dân - đúng như tinh thần đổi mới mà Chỉ thị 09 đang hướng tới./.