Hà Nội tháo gỡ 'nút thắt' thị trường KH&CN: Triển khai xây dựng sàn giao dịch công nghệ hiện đại

Khoảng cách lớn giữa các nghiên cứu "nằm trên giấy" và nhu cầu ứng dụng thực tiễn của doanh nghiệp đang là "nút thắt" kìm hãm sự phát triển của thị trường khoa học công nghệ (KH&CN) Việt Nam.

Trước thực trạng này, Hà Nội đã quyết định đẩy nhanh việc xây dựng và vận hành Sàn Giao dịch công nghệ theo mô hình hiện đại, kỳ vọng tạo ra một thiết chế hạ tầng chuyên nghiệp để kết nối cung – cầu, thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ.

Hà Nội hiện là trung tâm KH&CN lớn nhất cả nước, hội tụ hơn 60% số viện nghiên cứu, trường đại học trọng điểm và hơn 20% tổng số doanh nghiệp KH&CN. Lượng tài sản trí tuệ cũng tăng trưởng ấn tượng: năm 2024, thành phố tiếp nhận hơn 11.400 đơn đăng ký sở hữu công nghiệp, khẳng định tiềm năng lớn để hình thành một trung tâm giao dịch công nghệ tầm quốc gia.

Tuy nhiên, như Phó Giám đốc Sở KH&CN Hà Nội Phan Văn Phúc thừa nhận, thị trường KH&CN trong nước còn sơ khai. Báo cáo của Bộ KH&CN chỉ ra rằng, chỉ khoảng 10% kết quả nghiên cứu được ứng dụng hoặc thương mại hóa. Sự lãng phí nguồn lực này xảy ra song song với việc các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) lại thiếu thông tin và nguồn lực để tiếp cận công nghệ cần thiết.

Sở KH&CN Hà Nội đã triển khai Đề án "Xây dựng và vận hành Sàn Giao dịch công nghệ Hà Nội" từ năm 2022, và gần đây là Quyết định số 1593/QĐ-UBND (18/3/2025) phê duyệt dự án đầu tư xây dựng giai đoạn 2. Mục tiêu là tận dụng khung pháp lý đặc thù từ Luật Thủ đô và các Nghị quyết mới của Trung ương để phát triển thị trường KH&CN hiệu quả và hội nhập.

Sàn Giao dịch công nghệ Hà Nội được xây dựng để lấp đầy khoảng trống hiện tại, nơi thành phố mới chỉ có các trung tâm xúc tiến mang tính sự kiện và thiếu một sàn giao dịch vận hành đầy đủ theo thông lệ quốc tế. Mô hình mới sẽ được tổ chức dưới hai hình thức: trực tiếp và trực tuyến, với mục tiêu tham vọng đến năm 2030: Niêm yết tối thiểu 30.000 thông tin công nghệ; Hỗ trợ ít nhất 1.000 giao dịch thành công.Kết nối 20 quỹ đầu tư trong và ngoài nước; Sàn sẽ hoạt động theo hướng hợp tác công tư (PPP): Nhà nước đầu tư hạ tầng, còn khu vực tư nhân chịu trách nhiệm vận hành, nhân lực và công nghệ. Mô hình khởi điểm sẽ là Hợp đồng Hợp tác Kinh doanh (BCC), sau đó chuyển đổi thành công ty cổ phần với tỷ lệ vốn nhà nước tối đa 49%.

Sàn Giao dịch công nghệ được xác định là một trong ba thiết chế nền tảng (cùng với Trung tâm đổi mới sáng tạo và Quỹ đầu tư mạo hiểm) mà Hà Nội ưu tiên phát triển. Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Hà Nội Lê Hồng Sơn khẳng định đây sẽ là trụ cột quan trọng đưa thị trường đổi mới sáng tạo của Thủ đô phát triển thực chất.

Để thu hút các đối tác vận hành và doanh nghiệp tham gia, Hà Nội đã đề xuất nhiều cơ chế hỗ trợ đặc thù: Miễn, giảm tiền thuê mặt bằng trong 3–5 năm đầu.Hỗ trợ tối đa 50% chi phí vận hành trong 3 năm đầu; Miễn 100% phí giao dịch lần đầu cho doanh nghiệp khởi nghiệp; giảm 50% phí cho SME trong 5 năm đầu.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo về những yếu tố quyết định sự thành công.

Dự kiến, Nghị quyết thành lập Sàn Giao dịch công nghệ Hà Nội sẽ được HĐND thông qua trong kỳ họp tới, với mục tiêu khởi công xây dựng và đưa vào vận hành giai đoạn 2026–2027. Sự ra đời của Sàn được kỳ vọng sẽ tạo ra một cú hích cần thiết, biến các phát minh khoa học thành giá trị kinh tế thực tiễn cho Thủ đô và cả nước.